آزاد تر از انتخابات ایران هم داریم؟

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» خامنه‌ای جواب همه را داد

رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته گفت  تاکنون 34 انتخابات در ایران برگزار شده و تمام این انتخابات ها آزاد بوده اند. علی خامنه ای بر این اساس از افرادی که در روزهای اخیر بر لزوم برگزاری انتخابات آینده ریاست جمهوری به طور آزاد و شفاف تأکید کرده اند، به شدت انتقاد کرد؛سخنی که بسیاری با آن موافق نیستند و از جمله تقی رحمانی و دکتر شاهین فاطمی، فعالان سیاسی در مصاحبه با روز آن رانقد کرده و مترادف با هراس وی از برگزاری انتخابات آزاد در ایران دانسته اند.

انتخابات آزاد مطالبه بسیاری از نیروهای سیاسی داخل و خارج از ایران برای برون رفت از وضعیتی است که آنها آن را بحرانی توصیف می کنند. از اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی در داخل تا بسیاری از افراد و گروه های اپوزیسیون در خارج، همه بر لزوم برگزاری انتخابات آزاد تأکید می کنند.

این جمع گسترده در هفته های اخیر یک میهمان تازه هم داشته است: محمود احمدی نژاد.

رئیس جمهوری اسلامی در گفت و گوی اخیر خود با شبکه اول سیما با قاطعیت گفت که “انتخابات باید آزاد باشد.”

به گفته او “انتخابات حق مردم است”، “باید آزاد باشد” و “هیچکس نباید حتی در ذهنش این باشد که در انتخابات اثر بگذارد یا دخالت بیجا کند.”

احمدی نژاد سپس در جمله ای پرمعنی گفت که “ما هم در همین رابطه در خدمت ملت هستیم.”

شاید “انتخابات آزاد” یکی از معدود مشترکات محمود احمدی نژاد و اکبر هاشمی رفسنجانی باشد یا لااقل شده باشد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همین چند روز پیش، “اولین قدم در بازگشت تعادل به جامعه” را برگزاری “انتخابات آزاد، شفاف و قانونی” دانسته بود.

رفسنجانی گفته بود که با تحقق این امر، “همه نیروهای سیاسی فعال و مردم به نتیجه بیرون آمده از صندوق‌ها تمکین کرده و با همکاری و یاری‌رسانی به دولت، مشکلات و معضلات کشور به یاری خداوند برطرف خواهد شد.”

سید محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق هم در هفته گذشته “تنها راه برون رفت از وضعیت موجود” را در “تغییر رویکرد نظام در خصوص شرایط کنونی” دانسته و گفته بود: “با این روندی که هست، فقط یک راه وجود دارد. اینکه نظام رویکردش را عوض کند و آن را در انتخابات آزاد و سالم و فراگیر نشان دهد.”

 

از ایران آزادتر کجا؟

شاید همین اتحاد کلامی خاتمی، هاشمی و احمدی نژاد بر موضوع انتخابات آزاد بود که رهبر جمهوری اسلامی را وادار کرد تا روز گذشته به تندی جواب آنها را بدهد.

علی خامنه ای در دیدار با تعدادی از مردم و روحانیون قمی ، با بیان اینکه “در کدام کشور انتخابات از ایران آزادتر است؟”، آب پاکی را روی دست همه ریخت.

او با انتقاد شدید از “افرادی که مکرر می گویند انتخابات باید آزاد برگزار شود”، اضافه کرد: “معلوم است که انتخابات باید آزاد باشد، مگر بیش از سی انتخابات سه دهه اخیر آزاد نبوده است؟”

رهبر جمهوری اسلامی سپس خطاب به اشخاصی که به گفته او “خواسته یا ناخواسته در این چارچوب حرکت می کنند” هشدار داد: “مبادا دچار غفلت شوید و جدول مورد نظر دشمن را پر کنید.”

 او در سخنرانی دیروز خود چندین بار از واژه “دشمن” استفاده کرد و به منتقدان و نیروهای سیاسی درباره سوءاستفاده “دشمنان” از رفتار و گفتار آنها هشدار داد.

علی خامنه ای از کسانی که “سعی می کنند به مردم تلقین کنند که انتخابات سلامت لازم را ندارد” هم انتقاد کرد و اینگونه رفتارها و سخنان را از دیگر روش هایی دانست که به “تحقق اهداف دولت های مستکبر” کمک می کند.

 

اوضاع؛ تحت کنترل

انتخابات ریاست جمهوری آینده، یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود که قرار است روز ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ برگزار شود. این انتخابات، نخستین انتخاباتی خواهد بود که پس از انتخابات مناقشه برانگیز و جنجالی سال ۱۳۸۸ برگزار خواهد شد و مسئولان ارشد جمهوری اسلامی و در رأس آنها آیت الله خامنه ای اصلا دوست ندارند تا ناامنی و تظاهرات گسترده اعتراضی و دنباله دار دوباره تهران را فرا بگیرد.

خامنه ای نهم شهریور سال گذشته نیز در مورد چالش های ناشی از برگزاری انتخابات در کشور هشدار داده بود.

او در اظهارنظری بی سابقه تأکید کرده بود که “نباید اجازه داد انتخابات به امنیت ما صدمه بزند.”

تقی رحمانی، تحلیلگر سیاسی به “روز” می گوید که رهبر جمهوری اسلامی و تشکیلات وابسته به او به هیچ عنوان تمایلی ندارند تا حوادث پس از انتخابات گذشته ریاست جمهوری تکرار و “اوضاع از کنترل خارج شود.”

مرتضی نبوی، از منصوبان علی خامنه ای در مجمع تشخیص مصلحت نظام و هیات حل اختلاف قوا، اخیرا با اشاره به دو فراکسیون اصولگرا در درون مجلس گفته بود که همین مدل برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری هم مطلوب است و با رقابت اصولگرایان با یکدیگر، هم انتخابات رقابتی خواهد بود و هم نیازی به حضور اصلاح طلبان در انتخابات نیست.

تقی رحمانی در پاسخ به این پرسش که آیا برگزاری اینچنینی انتخابات مطلوب رهبر جمهوری اسلامی است؟ می گوید: “حضور جناح به اصطلاح دولتی در انتخابات آتی، می تواند حتی از حضور اصلاح طلبان در انتخابات هم بیشتر برای نظام مسئله ساز باشد.”

به گفته این فعال ملی مذهبی، روندی که احمدی نژاد پیش گرفته و مقابله ای که بخشی از نزدیکان خامنه ای با او دارند، به علت آنکه احمدی نژاد در نقد کردن از آقای خاتمی و امثال ایشان هم بسیار بی پرواتر است، شاید این انتخابات را بسیار ماجرادارتر از انتخاباتی بکند که اصلاح طلبان در آن فعال باشند.

رحمانی اضافه می کند: “آقای خامنه ای و جناح ایشان می خواهند چند نفر در انتخابات کاندیدا بشوند و در نهایت آن کسی رأی بیاورد که مطیع او باشد.”

با وجود این و به گفته این تحلیلگر سیاسی، تجربه احمدی نژاد نشان داد که چنین پروژه ای تاکنون چندان موفق نبوده است.

 

و شورای نگهبان

بخش دیگری از سخنرانی دیروز رهبر جمهوری اسلامی در حمایت از شورای نگهبان بیان شد. سازمان بسیج مستضعفین پس از این سخنان خامنه ای، این اظهارات را “میخی بر تابوت فتنه انگیزی‌ها” توصیف کرد.

این سازمان با حمایت از سخنان آیت الله خامنه ای، افزود که “نظر شورای نگهبان در مورد صلاحیت کاندیدها برابر قانون اساسی فصل الخطاب است.”

رهبر جمهوی اسلامی دیروز گفت که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری “باید واقعاً وابسته و دلبسته نظام و قانون اساسی” باشند و افزود “افرادی که می خواهند نامزد شوند علاوه بر درک سنگینی کار، صلاحیت های لازم در قانون اساسی را که شورای محترم نگهبان نیز بر آنها تکیه خواهد کرد، در خود ملاحظه کنند.”

شاهین فاطمی، رئیس دانشکده بازرگانی و اقتصاد پاریس و تحلیلگر سیاسی به “روز” می گوید: “بعید است خود آقای خامنه ای هم حرف های خودش درباره آزادی انتخابات را باور داشته باشد. اینها بیشتر حرف های یک سیاست باز است تا یک رهبر واقعی.”

او انتخابات در ایران را “یکی از غیر آزاد ترین و ساختگی ترین” انتخابات هایی دانست که در جهان وجود دارد.

احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان چند روز پیش گفته بود که “فتنه گران” یا همان رهبران جنبش سبز و منتقدان “حتی توهم حضور در انتخابات رانداشته باشند.”

شاهین فاطمی، تأکید می کند “اینکه یک مجموعه ای به نام شورای نگهبان قبلا به جای مردم تصمیم بگیرد که به چه کسی می شود رأی داد و به چه کسی نمی شود، در هیچ کجای جهان به جز ایران و برخی کشورهای کمونیستی وجود ندارد و آقای خامنه ای در این رابطه دروغ بزرگی می گویند.”

فاطمی می گوید: “من در فرانسه و آمریکا هر کدام بیش از ۲۰ سال زندگی کرده‌ام. در فرانسه، معمولا احزاب کاندیدا‌ها را معرفی می‌کنند ولی به جز این هم هر کسی بخواهد می‌تواند کاندیدای انتخابات بشود.”

به گفته استاد دانشکده بازرگانی و اقتصاد دانشگاه آمریکایی پاریس، تنها شروط قانونی برای کاندیداتوری در فرانسه، داشتن سن قانونی، تابعیت کشور و فقدان محکومیت جزایی قضایی به گونه‌ای است که از شرکت در انتخابات محروم شده باشد. ضمن اینکه کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری هم باید ۵۰۰۰ امضا برای نامزدی در انتخابات جمع آوری کنند.

او اضافه می کند که “در آمریکا هم شرایط دقیقا همین گونه است و همه می توانند کاندیدای انتخابات باشند؛ چه فردی و چه توسط احزاب.”

رهبر جمهوری اسلامی دیروز با تأکید بر سالم برگزار شدن انتخابات ریاست جمهوری گفت که “پایبندی همه به قوانین، سلامت انتخابات را تضمین می کند مگر اینکه کسانی بخواهند از راههای غیرقانونی عمل کنند همچنانکه برخی در سال ۸۸ اینطور عمل کردند و برای مردم و کشور مزاحمت و ضرر بوجود آوردند و برای خودشان نیز در زمین و در ملاءاعلی، اسباب سرشکستگی و بدبختی فراهم کردند.”

اشاره او به میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد معترض به نتایج انتخابات گذشته ریاست جمهوری بود که پس از اصرار بر اعتراض خود و دعوت از طرفدارانشان به تظاهرات اعتراضی در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ بدون محاکمه در حصر خانگی قرار گرفتند.

حبس خانگی این دو که زهرا رهنورد، همسر موسوی نیز در آن حضور دارد، اکنون در آستانه دو سالگی است.