جان هیلپرین
نماینده آمریکا در سازمان ملل در یک سخنرانی در دانشگاه کلمبیا گفت ایران، در نتیجه تهاجم ایالات متحده به عراق و افغانستان، امروز قوی تر شده است.
اشغال عراق در سال 2003 با سرنگونی دولت سنی مذهب صدام حسین، رقیب کلیدی ایران شیعی مذهب را از میان برداشت. اکنون ایران روابط دوستانه ای با دولت شیعه صاحب قدرت در عراق دارد.
زلمای خلیلزاد در پاسخ به سوال دانشجویان دانشکده روابط عمومی و بین المللی دانشگاه کلمبیا، گفت: “این امر به موقعیت نسبی ایران در منطقه کمک کرد، زیرا عراق رقیب ایران بود. موازنه موجود در آنجا برهم خورد و یا حداقل نامتعادل شد. بنابراین از نظر من، یکی از راهکارها درباره ایران شامل بازگرداندن عراق به موقعیت یک وزنه متقابل است. در افغانستان هم، تغییرات به نفع ایران تمام شده است.“
جرج بوش، ایران را به عنوان حامی بزرگ تروریست خوانده است. ایالات متحده رهبری تلاش های جاری در تصویب دور سوم تحریم ها علیه ایران را بر سر برنامه های هسته ای این کشور در دست گرفته است.
اما از نظر خلیلزاد که سفیر سابق ایالات متحده در عراق و افغانستان بوده، یکی از نتایج ناخواسته تهاجم آمریکا به افغانستان و عراق، بدون شک تقویت موقعیت ایران در خاورمیانه بوده است.
ایران در سال 1990، تقریباً درآستانه جنگ با طالبان قرار گرفت و این به خاطر ایدئولوژی بنیادگرایانه آنها و نیز کشتار مسلمانان شیعه در افغانستان بود. همزمان با بیرون رانده شدن طالبان توسط ایالات متحده، روابط ایران با افغانستان بهبود یافت و همزمان با رشد تجارت طرفین، ایران به احداث جاده ها و خطوط برق در افغانستان پرداخت. معذالک دولت بوش معتقد است ایران برای سخت تر کردن امور برای ایالات متحده در افغانستان، به طالبان کمک تسلیحاتی می کند.
خلیلزاد بعد از یک سخنرانی درباره اهمیت حل و فصل مشکلات در خاورمیانه، به دانشجویان گفت: “همانطور که می دانید، من در طول سالهایی که سمت های شغلی مختلفی را از جمله در افغانستان داشته ام، چندین بار با ایرانی ها دیدار کردم. من سر به سر سفیر ایران می گذاشتم که ما برای شما در عراق و افغانستان خیلی کار کرده ایم. حداقل کاری که شما می توانید بکنید این است که به این تلاش ها کمک کنید. در غیر اینصورت، یک روز صورتحساب بزرگی دریافت می کنید.“
اعم از اینکه اقدامات ایالات متحده باعث افزایش قدرت ایران شده باشد یا خیر، ایران اکنون نقش بیشتری در اقتصاد عراق بازی می کند. آنها جریان برق، لوازم خانگی و غذا برای عراق تامین می کنند. رهبران عراق که اکنون از احزاب شیعی هستند می گویند روابط آنها با پارسیان شیعه رشد پیدا خواهد کرد.
خلیلزاد گفت با وجود همه اینها، او معتقد است “عراق در نهایت زیر سایه ایران قرار نخواهد گرفت. ایران مایل است آنها وابسته بمانند اما معنی اش این نیست که آنها در این کار موفق خواهند شد. به همین دلیل من از کشورهای عرب که تغییرات را به نفع ایران می بینند، خواسته ام اینطوری فکر نکنند.”
خلیلزاد اعلام کرد دور سوم تحریم ها علیه ایران، به خاطر بی اعتنایی این کشور به قطعنامه های قبلی و بازداشتن این کشور از پیگیری برنامه تسلیحات هسته ای است.
خلیلزاد گفت ایران “حق دستیابی به انرژی هسته ای” را دارد. ایالات متحده مایل است به ایران و سایر کشورها دراطمینان بخشدن به “دسترسی آنها به سوخت لازم برای راکتورهای هسته ای” همکاری نماید.
اما به گفته او باید برای اینکار کنترل هایی وجود داشته باشد.
خلیلزاد گفت: “داشتن ایرانی با منابع عظیم فسیلی که در آستانه دستیابی به قابلیت هسته ای است، ریسک خیلی بالایی برای منطقه و دنیا دارد.“
خلیلزاد که در شمال افغانستان متولد شده و در سنین دبیرستان به ایالات متحده مهاجرت کرده است، شایعات مربوط به شرکتش در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را رد کرد. در حال حاضر، حامد کرزای این سمت را در افغانستان بر عهده دارد.
خلیلزاد به شوخی گفت: “من اینجا نیامدم که برای همایش انتخاباتی ام کمک جمع کنم. من می دانم دانشجوها چقدر فقیر هستند!“
او گفت: “من هم این اخبار و شایعات را شنیده ام. من می گویم مطلقاً نامزد ریاست جمهوری افغانستان نیستم. البته من به تاریخ خودم افتخار می کنم و مفتخرم که نمایندگی ایالات متحده را در کمک به افغانستان برعهده داشتم. من همیشه در قلبم جایی برای افغانستان و افغان ها دارم و هر کاری که از دستم بر می آید برای کمک به آنها انجام خواهم داد. آنها همیشه جزیی از من خواهند بود.“
خلیلزاد پس از گفتگو با دانشجویان در برابر اتهامات مربوط به تخطی از قوانین دولت در هنگام شرکت همزمان با وزیر امورخارجه ایران در نشست اقتصاد جهانی در داووس از خود دفاع کرد. آن دو در26 ژانویه در روی صحنه کنفرانس ظاهر شدند و وزارت خارجه آمریکا بعداً اعلام کرد خلیلزاد اجازه این کار را نداشته است.
او به خبرگزاری آسوشیتد پرس گفت: “من فکر می کنم سوء تفاهمی رخ داده باشد، زیرا برخی فکر کردند ما با آنها گفتگو یا مذاکراتی داشتیم. هیچ اتفاقی از این دست رخ نداده است. هیچ گفتگو، مذاکره یا احوالپرسی اتفاق نیفتاده است. فقط به سوالات پاسخ داده شده است.“
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل – 1 فوریه