برزو درآگاهی- رامین مستقیم
مقامات ایرانی می گویند تحریم های بین المللی نتوانسته جلوی تجارت آنها با دنیا را بگیرد. رهبران این کشور در نمایشگاه بین المللی صنعت در ماه جاری نیز با افتخار از حضور 25 کشور سخن گفتند.
اما در بازدید از این نمایشگاه، یک کشور بود که توجه همگان را به خود جلب می کرد: چین.
کارشناسان تجاری می گویند چین در سال 2009 نزدیک به 22 میلیارد دلار مبادله تجاری با ایران داشته و می تواند تقریباً هرگونه کالایی را که دیگر از غرب وارد نمی شود، جایگزین کند. چین حتی می تواند در تجارت با جمهوری اسلامی، به راحتی تمام معضلات بانکی پیش روی سایر کشورها را نادیده بگیرد و یا حل و فصل کند.
چین مشغول احداث جاده در ایران است، به کپی سازی ماشین آلات غربی در کشور کمک می کند و در آستانه اشغال جای خالی شرکت های فرانسوی، انگلیسی و ژاپنی است که صحنه نفت و گاز ایران را ترک کرده اند.
علی اذهبی یکی از مهندسان نفتی در یکی از سکوهای نفتی مستقر در خلیج فارس که در نمایشگاه چهار روزه صنعتی حضور داشت، گفت: «چینی ها حتی برای یاد خدا در عبادات یومیه، برای ما تسبیح دعا می سازند.» این نمایشگاه از 9 اکتبر آغاز به کار کرده بود.
مقامات ایرانی با اشاره به تجارت خود با کشورهای دیگری نظیر روسیه و هند، از آن به عنوان شاهدی بر بی اثر بودن تحریم های سخت سازمان ملل، غرب و آسیا بر اقتصاد خود یاد می کنند. نمایندگان تجاری ترکیه، رومانی، هند، ژاپن و نیز کشورهای غربی نظیر آلمان، فرانسه، ایتالیا و سوئد در این نمایشگاه غرفه هایی داشتند و به امید آنکه معاملات آتی آنها توجه قانونگذاران آمریکایی را جلب نکند و یا لبه تحریم های بازدارنده معامله با صنایع نظامی، هسته ای و انرژی دامان آنها را نگیرد، به فشردن دست و توزیع کارت ویزیت مشغول بودند.
برخی از ایرانی ها در نمایشگاه گفتند حضور شرکت های خارجی به طور مصنوعی با دهمین نمایشگاه تجهیزات گرمایشی و سرمایشی که عموماً به طور جداگانه برگزار می شد، پر سر و صدا جلوه داده شد. بیشترین سر و صداها هم به چین مربوط می شد که 81 شرکت از 309 شرکت خارجی حاضر را به خود اختصاص بوده بود.
پشتیبانی چین از یک کشور 75 میلیونی، بیش از یک موج سیاسی به نظر می رسد. جان دبلیو گارور استاد مؤسسه فنی دانشگاه جورجیا در آتلانتا گفت: «توسعه چین هنوز مبتنی بر صادرات است و ایران بازار بزرگی است. تحریم های غربی باعث بوجود آمدن فرصت های بزرگی برای شرکت های چین شده اند.»
یانگ فنگ تاجر صنایع ماشینی چین تخمین زد شمار شرکت های چینی حاضر در نمایشگاه نسبت به سال گذشته 25 درصد افزایش نشان می دهد.
شرکت های چینی همه چیز از وسائل جزئی آشپزخانه گرفته تا ابزارآلات صنعتی را می فروشند.
لوسی کیو مدیر فروش شرکت صنایع دستی لوان لونگ ژیائو که روکش صندلی ماشین تولید می کند، گفت: «ما برای صادرات به ایران هیچ مشکلی نداریم.»
اسدالله عسکراولادی که ریاست اتاق بازرگانی ایران و چین را برعهده دارد پیش بینی کرد تراز تجاری سالانه دو کشور تا سال 2016 به 50 میلیارد دلار برسد.
هرچند چین با پشت سر گذاشتن اتحادیه اروپا به بزرگترین شریک تجاری ایران تبدیل شده است، اما نمی تواند درمانی برای تمام معضلات ایران از جمله تورم لجام گسیخته، نرخ بالای بیکاری و نابسامانی اوضاع صنایع خصوصی ایران باشد. تجار ایرانی می گویند تحریم ها در حال صدمه رساندن هستند و شرکت های چینی در حال بهبود اوضاع ایران نیستند زیرا آنها چهارچوب فعالیت خود را با استفاده از خلأ حضور شرکت های متعلق با سایر کشورهای دنیا بنا کرده اند.
بهروز یکی از تجار حاضر در نمایشگاه صنعت که نخواست نام خانوادگی اش ذکر شود، گفت: «چینی ها با فروش گرانتر مواد خام، از تحریم ها به عنوان حربه ای علیه ما استفاده می کنند. با افزایش هزینه ها جاری، هزینه طرح ها ما بیشتر و غیررقابتی تر شده است.»
تولیدکنندگان ایرانی می گویند کیفیت قطعات و ماشین آلات چینی به مراتب نازل تر از تجهیزات اروپایی است و ایرانی ها اغلب مجبور به تهیه ماشین آلات غربی در بازار سیاه می شوند.
مقام های غربی نگران آن هستند که برخی از شرکت های چینی با فروش برخی تجهیزات به ایران، تحریم های مصوب سازمان ملل برای منع معامله با شرکت ها و افراد دخیل در برنامه هسته ای ایران را زیر پا بگذارند. پی جی کراولی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هفته گذشته به خبرنگاران گفت مسؤولان آمریکایی در خصوص امکان وقوع تخطی از این قوانین، با چین تماس هایی داشته اند.
برخی از حاضران در نمایشگاه گفتند آمارهای دولتی در خصوص واردات قطعات یدکی، ماشین آلات و ابزارآلات از اروپا معادل 7 تا 10 میلیارد دلار است. به گفته آنها، این رقم بسیار کمتر از مقدار واقعی است. واردکنندگان برای فرار از مالیات، ارقام را کمتر از مقدار واقعی گزارش می کنند و بیشترین بخش وارداتی به کشور نیز سر از بازارهای سیاه درمی آورد.
برخی نیز نگران آن هستند که سیاست در نهایت بر بام روابط ایران و چین سایه خواهند افکند زیرا این کشور مایل است به عنوان یک بازیگر بین المللی شناخته شود.
پرفسور گارور مؤلف کتاب «چین و ایران: شرکای باستانی در دنیای پسا سرمایه داری» گفت: «پکن هرکاری را که لازم باشد انجام می دهد تا مجبور به انتخاب میان تهران و واشنگتن نشود. اما اگر زمان این انتخاب فرا برسد، پکن متوجه خواهد شد مهمترین بخش منافع تجاری اش در کدام سو قراردارد.»
منبع: لوس آنجلس تایمز- 25 اکتبر
