صدور حکم شش سال حبس و پنج سال محرومیت از فعالیت مطبوعاتی برای بدرالسادات مفیدی، روزنامه نگار، بسیاری را در بهت و تعجب فرو برد. با این حکم، نگرانی از وضعیت فعالین سیاسی و مطبوعاتی که در روزها وهفتههای آینده باید به دادگاه بروند رو به افزایش است. در همین زمینه گفتگویی داشتیم با محمد شریف، وکیل بدرالسادات مفیدی. او با اشاره به اینکه دادگاه “بیشتر شبیه جلسه بازجویی بود تا محاکمه” می گوید:“اگر وضع به همین روال باشد از تمام پرونده ها کنار خواهم رفت.”
این مصاحبه در پی می آید.
آقای شریف پیش بینی شما از حکم خانم بدرالسادات مفیدی قبل از صدور این حکم چه بود؟
اتهامات خانم بدرالسادات مفیدی اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم، تبلیغ علیه نظام و حضور و شرکت در اجتماعات بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری بود. پیش بینی ای که من داشتم این بود که موکل من از اتهام اجتماع و تبانی علیه نظام تبرئه و حداکثر به اتهام شرکت در یک اجتماع اعتراض آمیز محکوم شود. در نتیجه فکر میکردم برای ایشان حکمی بین شش تا حداکثر نه ماه زندان از سوی دادگاه صادر شود. اما نهایتا حکمی که صادر شد بنده را شوکه کرد. چرا که به هیچ عنوان انتظار چنین حکمی برای خانم مفیدی رانداشتم.
مصادیق اتهامات وارد شده به خانم بدر السادات مفیدی چقدر واقعی و حقیقی بوده است؟
اجتماع و تبانی به نظر بنده مطلقا واقعیت ندارد؛یعنی به هیچ عنوان این اتهام مبنای واقعی و حقوقی ندارد. وقتی به شخصی این اتهام را منتسب میکنند، یعنی باید بر اساس مبنایی که حقیقت دارد و از منظر حقوقی قابل پیگیری است عملی صورت گرفته باشد. مثلا شخصی به صورت مخفیانه با سایر اشخاص جمع و جلساتی تشکیل دهند و به دور از چشم مامورین امنیتی و انتظامی در آن جلسه تصمیمی بگیرند که بر اساس آن در آینده مرتکب فعل مجرمانهای علیه امنیت کشور شوند. موکل بنده عضو انجمن صنفی روزنامه نگاران بوده که گواهی ثبت آن به تصویب کمیسیون ماده 10 احزاب رسیده و من این را در پرونده ضمیمه کردهام. از طرفی طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی و طبق یک سلسله شرایط، هر تشکل سیاسی مادام که یک دادگاه صالح آن را غیر قانونی اعلام نکرده قانونی محسوب میشود. با توجه به این مسایل جلسات اینها را که نمیتوان گفت اجتماع مخفیانه! اقداماتشان را که نمیتوان گفت اقدام علیه امنیت کشور! پیش از این جریان کار و جلسات این انجمن از طریق رسانهها علنا اعلام میشده است.
آیا مصداق جرم اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور در پرونده خانم مفیدی، حضور ایشان در انجمن صنفی مطبوعات بوده است؟
نکته همین جا است. در پرونده هیچ شاهد و مدرکی برای این اتهام وجود ندارد. من هر وقت حکم خانم مفیدی قطعی شد پرونده ایشان را منتشر میکنم. آنچه من گفتم گمان من است. یعنی در مورد موکل بنده تنها چیزی که میتواند دستاویز دادگاه برای این اتهام باشد همان است که عرض کردم. باز با توجه به مسایلی که ذکر کردم عضویت در انجمن صنفی مطبوعات برای مصداق جرم اجتماع و تبانی علیه نظام غیر منطقی است. باید موجبات قانونی بر انتساب این اتهام ذکر شود که اصلا حتی اشارهای هم به آن نشده است. کسی که حداقل آشنایی با موازین حقوقی را داشته باشد با خواندن این پرونده متوجه این مساله میشود. در آخر حکم هم آوردهاند که به دلیل این اتهام خانم مفیدی محکوم به شش سال زندان میشوند. انسان شک میکند که صادر کنندگان چنین رایی یا عدد بلد نیستند یا نمیدانند که شش سال حبس چیست.
شنیده شده که خانم مفیدی پس از آزادی از زندان تا موعد دادگاه سعی داشتند تا در تعاملات و رفتارهای خود برنامهای را در پیش بگیرند که دادگاه را به تخفیف در حکم صادره تشویق کنند. اولاآیا شما این مساله را تایید میکنید و بعد آیا شما هم در این تصمیم خانم مفیدی نقشی داشتهاید؟
ایشان مدتی نسبتا طولانی، یعنی حدود شش ماه در زندان بودند و فشارهای زیادی در این دوران تحمل کردند. این دوره برای ایشان یک شوک بود. قاعدتا بعد از آزادی میخواستند طوری رفتار کنند که کمترین اتهام به ایشان وارد شود. مثلا حتی جواب تلفن را هم نمیدهند. به طوریکه وقتی خود بنده به عنوان وکیلشان با ایشان کار دارم، با ایشان تماس میگیرم، بعد که شماره تلفن من را می بینند خودشان به من زنگ میزنند. سعی ایشان بر این بود که اطراف خود را بی حاشیه کنند. در مورد اینکه این مساله به پیشنهاد بنده بوده یا خیر، باید بگویم اکثر موکلین من مثل خانم بدرالسادات مفیدی از حیث سیاسی آگاهتر از بنده هستند و بهتر میتوانند در مورد موضعگیریهای سیاسی خود تصمیم بگیرند. من در این مورد دخالتی نداشتم. با توجه به این من امیدوار بودم که حکم صادره با موازین حقوقی و واقعیت سازگار باشد که متاسفانه اصلا چنین نبود.
در چند ماه اخیر احکام صادره از سوی دادگاه کاملا غیر قابل پیش بینی بودهاند. این شیوه صدور حکم چه تاثیری بر کار شما به عنوان یک وکیل دارد؟
بدیهی است که تاثیر زیادی دارد. این حکمی که برای خانم مفیدی صادر شد مرا نسبت به پرونده آیندهام به وحشت انداخته است. پرونده بعدی من شیوا نظر آهاری است که باید در همین شعبهای که پرونده خانم مفیدی رسیدگی شد، رسیدگی شود. اینگونه احکام بیقاعده وکیل را در کار رسیدگی سر در گم میکند. یکی از اتهامات سه گانه شیوا نظرآهاری محاربه است. من ازالان در این فکر هستم که باید برای دادگاه او چه گلی به سرم بگیرم. امروز در صحبتی که با چند نفر از همکارانم داشتم گفتم اگر یکی دو اتفاق اینگونه در صدور احکام بیافتد من از تمام پروندههایم کناره گیری میکنم. شیوا نظر آهاری سیزدهم ماه آینده دادگاه دارد و من واقعا نمیدانم قرار است چه اتفاقی بیفتد و با چه منطقی و بر اساس چه موازینی برای او رای صادر کنند. واقعا اگر قرار باشد اتهامات او را، با این روش که برای خانم مفیدی دیدیم، بپذیرند، وضعیت او خطرناک خواهد شد. خانم مفیدی که اتهامش اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم بود، آن هم بدون مستندات لازم با چنین حکمی روبرو شد. حالا اتهام محاربه شیوا نظرآهاری چه خواهد شد واقعا نمیدانم. نوع اتهام او مجازات اعدام دارد.
کنار کشیدن شما از پروندههایتان چه تاثیری میتواند بر روند دادرسیها بگذارد؟
مساله این است که بنده میتوانم چه تاثیری بگذارم.؟ قرار نیست بنده به عنوان وکیل بزک حکم باشم که فقط در ابتدای حکم بنویسند با وکالت محمد شریف. من چنین چیزی را نمیپذیرم. اگر صد در صد اختیارات یک وکیل را در نظر بگیریم بالاخره باید بنده 15 درصد آن را داشته باشم یا نه؟ در یک نظام حقوقی وقتی این اختیارات به صفر میرسد حضور یا عدم حضور بنده که دیگر تاثیری ندارد. من نمیخواهم با این حرف حضورم را زیر سئوال ببرم ولی نکته اینجاست که اگر این روال ادامه یابد چه باید بکنیم.
در مورد دیگر پروندههای شما که قبل از خانم مفیدی رسیدگی شدند، آیا این مساله صدق میکند؟
بنده البته حضورم را کم و بیش احساس میکردم.، آن هم نه بر اساس استانداردهایی که در نظامهای حقوقی دیگر برای وکیل وجود دارد؛ بر اساس تجربیاتی که در ایران داشتم. به طور طبیعی باید وکیل خود را بر اساس نرمهای مبتنی بر قانون و تساوی حقوق افراد در برابر قانون تطبیق دهد. ولی در ایران قضیه طور دیگری است. یعنی خیلی به این مسایل توجهی نمیشود. اما نکته اینجاست که در پرونده خانم مفیدی اساسا حضور من صفر بود. یعنی نحوه رسیدگی و صدور حکم طوری بود که اگر من هم نبودم همین طور میشد. جلسه محاکمه ایشان مثل یک جلسه بازجویی بود تا محاکمه.
پیش بینی شما درباره رای دادگاه تجدید نظر خانم مفیدی چیست؟
اصلا به دادگاه تجدید نظر نمیتوانم امید داشته باشم. من خودم باید بدانم در دادگاه بدوی نخستین حکم چه بوده و در چه شرایطی صادر شده تا احتمالی برای دادگاه تجدید نظر باز کنم. متن و حاشیه این حکم به من میگوید که در دادگاه تجدید نظر هم اتفاقی نمیافتد.
