ویلیام جی براود- دیوید ای سنگر
به گفته کارشناسانی که گزارش اخیر بازرسان هسته ای را تحلیل کرده اند، ایران هم اکنون مقدار ماده تقریبی لازم، به شرط خالص سازی، برای تولید یک بمب هسته ای را در اختیار دارد.
جزئیات بهنگام از پیشرفت ایران در این زمینه، روز چهارشنبه از سوی آژآنس بین المللی انرژی هسته ای سازمان ملل اعلام شد. این آژانس بازرسی هائی را در مهمترین نیروگاه هسته ای ایران در نطنز انجام داده بود. در این گزارش آمده است که ایران تا اوائل ماه جاری در حدود 1390 پوند (معادل 5⁄630 کیلوگرم) اورانیوم با درجه خلوص پائین تولید کرده است.
تعدادی از کارشناسان گفته اند این مقدار اورانیوم برای تولید یک بمب کافی است اما آنها این گمانه زنی را سمبولیک خوانده اند زیرا برای انجام این کار، ایران می بایست قدم های دیگری نیز بردارد. از جمله اینکه، ایران نه تنها باید توافق بین المللی خود را زیر پا بگذارد و بازرسان را از کشور اخراج کند، بلکه باید سوخت را بیشتر پالایش کند و آنرا در کلاهک های طراحی شده جاسازی کند. کارشناسان غربی مطمئن نیستند ایران هنوز به این دانش فنی پیشرفته دست پیدا کرده باشد.
ریچارد گروین، فیزیکدان برجسته و کسی که در اختراع بمب هیدروژنی نقش داشته و ده ها سال مشاورواشنگنتن بود است، گفت: “آنها مواد لازم برای تولید یک بمب را دراختیار دارند. آنها از نحوه غنی سازی اطلاع دارند. اما اینکه آیا طراحی یک بمب را نیز می دانند یا خیر، این یک مسأله دیگر است.“
بازرسان هسته ای سازمان ملل روز چهارشنبه در گزارش جداگانه ای تأیید کردند تأسیسات واقع در کشور سوریه که سال گذشته هدف بمباران هواپیماهای اسرائیلی قرار گرفت نیز، شواهد متعددی از وجود رآکتور هسته ای را در خود دارد و منطقه تخریب شده به اورانیوم آلوده شده است. این یافته ها، تا حد زیادی بر اتهامات وارد شده از سوی دولت بوش به دمشق درباره وجود برنامه هسته ای مخفیانه در صحرای سوریه صحه می گذارد.
گزارش یاد شده با اشاره به اقدامات فراوان سوری ها در پاکسازی منطقه قبل از دادن اجازه بازرسی به مسؤولان آژانس، نتوانسته است تأسیسات موجود در سوریه را یک رآکتور هسته ای ارزیابی کند. اما این مسؤولان گفتند سوریه از ارائه هرگونه شواهد و مدارکی در تأیید ادعای خود مبنی بر غیر هسته ای بودن ساختمان های تخریب شده بازمانده است.
ایران اصرار دارد سوخت رآکتورها را فقط برای انرژی هسته ای احتیاج دارد. اما بسیاری از کشورهای غربی سوء ظن دارند که قصد واقعی ایران، دستیابی به قابلیت تولید تسلیحات هسته ای است.
این گزارش بر حجم مشکلاتی که باراک اوباما رئیس جمهور منتخب آمریکا، از 20 ژانویه با آنها روبرو خواهد شد، ابعاد ویژه ای می بخشد: برنامه هسته ای ایران که نه تنها بسیاری از مشکلات بر سر راه غنی سازی اورانیوم را حل کرده، بلکه اکنون در صورت شکست مذاکرات با آمریکا و اروپا می تواند ادعا کند مواد هسته ای لازم برای تولید یک سلاح هسته ای را نیز در اختیار دارد.
آژانس هسته ای در گزارش خود به شورای حکام اعلام کرد نیروگاه اصلی غنی سازی در نطنز اکنون به تزریق اورانیوم به 3800 دستگاه سانتریفوژ مشغول است. این معادل با همان تعدادی است که در گزارش ماه سپتامبر آژانس به آن اشاره شده بود. ایران از سال 2007 شروع به راه اندازی سانتریفوژها کرده است. بااینحال، 630 کیلوگرم اورانیوم ذکر شده در گزارش جدید که رقمی برابر با 150 کیلوگرم افزایش را نشان می دهد، حاکی از آن است که ایران در تبدیل مواد به سوخت هسته ای پیشرفت کرده است.
به گفته کارشناسان، اورانیومی که تا درجه خلوص پائینتر غنی شده، به کارِ تأمین سوخت رآکتور هسته ای می آید. برای خالص سازی بیشتر و استفاده از سوخت در کلاهک هسته ای، ایران باید در سانتریفوژهای خود تغییراتی بدهد و این خود به چند ماه زمان دیگر نیاز دارد.
توماس کوکران، دانشمند برجستۀ برنامه هسته ای از شورای دفاعی منابع طبیعی- یک گروه خصوصی در واشنگتن که زرادخانه های هسته ای را ردیابی می کند- می گوید: “آنها به اندازه تولید یک سلاح (ماده) در اختیار دارند.“
او گفت این مقدار ماده (اورانیوم) برای تولید یک سلاح نسبتاً پیشرفته شبیه آنچه بر سر ناکازاکی فرود آمد، کافی است.
کوکران درباره ذخیرۀ ایران گفت: “این یک معیار تجسمی است.” وی افرود این یک تهدید فوری نیست، زیرا کارهای فنی بیشتری که برای تولید سوخت مصرفی بمب لازم است؛ ولی به بازرسان، آمریکا و سایر قدرت ها پیام می دهد ”آنها در حال حرکت به کدام جهت هستند.“
منبع: سیاتل تایمز- 20 نوامبر