محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه٬ اعزام نیروهای حزب‌الله لبنان از سوی جمهوری اسلامی برای جنگیدن در سوریه را تکذیب کرد و گفت که این تصمیم به خود حزب‌الله برمی‌گردد.
خبرگزاری فارس - نزدیک به سپاه پاسداران - نوشته است که ظریف در نشست شبکه تلویزیونی العربیه در حاشیه اجلاس داووس٬ این سخنان را بر زبان رانده و ادعای کمک جمهوری‌اسلامی به نیروهای افراطی در سوریه را “مضحک” توصیف کرده است.
ظریف در پاسخ به این سوال که “آیا بشار اسد بدون کمک تهران می‌توانست در برابر این قیام دوام بیاورد”٬ گفته است که “البته که می‌توانست. هیچ کس نمی‌تواند دوام بیاورد، مگر این که در داخل کشور مشروعیت داشته باشد”.
وی همچنین خواستار “خروج همه عناصر خارجی” و “متوقف شدن جریان ورود اسلحه و پول” شده تا “مردم سوریه خود درباره آینده‌شان تصمیم بگیرند”.
کشورهای غربی در مدتی که از زمان آغاز بحران در سوریه می‌گذرد٬ همواره جمهوری‌اسلامی را متهم کرده‌اند که علاوه بر کمک‌‌های اقتصادی٬ در سوریه حضور نظامی نیز دارد.
نفوذ و حضور موثر ایران در سوریه٬ باعث شد که دبیرکل سازمان ملل متحد از ایران برای شرکت در دومین اجلاس برای تصمیم‌گیری پیرامون وضعیت سوریه دعوت کند٬ اما بعد از تاکید نمایندگان ایران به این که شرط تعیین جانشین برای بشاراسد را نمی پذیرند، دبیرکل ناچار شد این دعوت را پس بگیرد. گروه های اوپوزیسیون هم اعلام داشته باشند اگر تصمیم گرفته شده در اجلاس اول مبنی بر تعیین جانشین برای بشار اسد در دستور نباشد دلیلی برای حضور در این اجلاس ندارند.
رسانه های ایران در چند روزی که از اجلاس ژنو می گذرد بر این نکته تاکید کرده اند که غیبت ایران در اجلاس جای نگرانی ندارد چرا که همچنان موضوع حضور ایران مهم ترین حاشیه اجلاس بوده است.
جمهوری‌اسلامی از متحدان اصلی سوریه در منطقه است و از حامیان بشار اسد به شمار می رود.از همین رو تاکنون اخبار مختلفی پیرامون شکل حضور سپاه در سوریه منتشر شده است. پیش از این عزیز جعفری٬ فرمانده سپاه پاسداران، در یک کنفرانس خبری، درباره حضور نیروهای سپاه قدس در سوریه گفته بود: “همه می دانند که سپاه واحدی به نام نهضت های اسلامی داشته و دارد که با هدف کمک به مستضعفین و صدور انقلاب اسلامی تشکیل شده است و در این راستا حرکت می کند. از زمانی که نیروی قدس تشکیل شده است، هدف این نیرو حمایت از ملت های مظلوم و به ویژه مسلمانان بوده است. تعدادی از نیروهای قدس نیز در سوریه حضور دارند اما این به منزله حضور نظامی ما در این کشور نیست”.
نیروی قدس یا سپاه قدس، نیروی ویژه و زیرشاخه‌ای از نیروهای پنج‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که مسئولیت فعالیت‌های نظامی برون‌مرزی را دارد. این نیرو در جریان جنگ ایران و عراق تاسیس شد و هدف آن عملیات در خاک عراق بود. گفته می‌شود نفرات این نیرو تا۱۵۰۰۰ تن هستند. فرمانده کنونی این نیرو، سردار قاسم سلیمانی است.
سردار اسماعیل فانی٬ جانشین قاسم سلیمانی در سپاه قدس٬ با تایید دخالت‌های جمهوری‌اسلامی در سوریه٬خرداد ماه به ایسنا گفته بود: “وقتی که در سوریه نبودیم کشتارهای مردم آن توسط معارضین زیاد بود اما با حضور جمهوری اسلامی به طور فیزیکی و غیر فیزیکی جلوی کشتارهای بزرگ در سوریه گرفته شد”.
سال گذشته نیز گزارش های تایید نشده از سفر یکی از نزدیکان قاسم سلیمانی به نام “حاج محمد فرد” و از فرماندهان ارشد سپاه قدس به سوریه حکایت داشت. براساس این گزارش ها حاج محمدفرد با هماهنگی آصف شوکت، شوهر خواهر بشار اسد و ماهر الاسد برادر وی برای بررسی چگونگی مقابله با مخالفان و جلوگیری از سرنگونی رژیم اسد به سوریه اعزام شده بود. گفته می شود حاج محمد فرد در دهه هشتاد فعالیت های نظامی گسترده ای در جنگ داخلی لبنان داشته است.
نحوه پشتیبانی جمهوری‌اسلامی از سوریه و همچنین رویکرد رسانه‌های رسمی به اتفاقات رخ داده در این کشور انتقادات مختلفی را برانگیخته است. از آن جمله وب‌سایت عصر ایران - نزدیک به اصول‌گرایان - با انتشار یادداشتی٬ از آ‌نچه که “تحمیل جبری نادانی بر مخاطب” نام برده٬ انتقاد کرده و رویکرد رسانه‌های رسمی جمهوری‌اسلامی و برخی از رسانه‌های نزدیک به اصول‌گرایان را مصداق “کاسه‌های داغ‌تر از آش” دانسته و نوشته بود: “برخی از رسانه‌های وطنی تصور می‌کنند هنوز در عهد چاپار هستند و مردم به جز آن‌ها گزینه دیگری ندارند یا اگر به دروغ بنویسند که دمشق آرام است، گروه‌های مخالف با خواندن این خبر، ترک مخاصمه می‌کنند و داستان به خوبی و خوشی به پایان می‌رسد”.
همزمان با آغاز اجلاس ژنو و قطعی شدن غیبت ایران از این اجلاس، چند روزنامه در تهران، از این سیاست انتقاد کرده و نوشتند که بهتر بود ایران به تصمیم اجلاس پیشین که به صورت توافق درآمده تن می داد اما در زمان حضور در اجلاس از روش های دیپلوماتیک برای پیش بردن اهداف خود بهره می گرفت.
