جشن پنج سالگی سایت اینترنتی پرشین کارتون، پنجشنبه سیزدهم تیر، در محل انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران برگزار شد. به این بهانه نگاهی داریم به وضعیت کارتون مطبوعاتی ایران.
به مناسبت جشن پنج سالگی پرشین کارتون
کارتون مطبوعاتی ایران در رخوت و رکود
جشن پنج سالگی سایت اینترنتی پرشین کارتون، پنجشنبه سیزدهم تیر، در محل انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران برگزار شد. به این بهانه نگاهی داریم به وضعیت کارتون مطبوعاتی ایران.
کارتون مطبوعاتی ایران بعد از رشد کاذب و موقت ناشی از موج اصلاحات دوم خرداد، چند سالی است که دچار رخوت و رکود مجدد شده که در این فترت، محدودیت های روزافزون، خطوط قرمز مبهم و فزاینده و البته حوادثی چون جنجال روزنامه ایران تأثیر به سزایی داشته اند. نتیجه آن که کارتون مطبوعاتی با وجود توانایی های بالقوه، دیگر بستری برای بروز و اعتلای خود ندارد. در مطبوعات پایتخت، به جز یکی دو روزنامه راستگرا و البته اعتماد ملی، کمتر اثری از ستون های کارتون می توان یافت. در چنین شرایطی، اینترنت به عنوان راه حلی نیم بند بر بحران ارتباط با مخاطب، چند سالی است که توجه کارتونیست ها را به خود جلب و آن ها را به تأسیس سایت های اینترنتی و وبلاگ های فردی و جمعی ترغیب کرده است. در این میان، پرشین کارتون حکایت دیگری دارد، از چهار کارتونیست همچنان فعال روزنامه ای تشکیل شده که نمی خواهند تنها محصور در مرزهای دنیای مجازی اینترنت باشند.
داستان از هادیتونز آغاز شد. وبلاگ شخصی هادی حیدری، کارتونیست فعال مطبوعاتی که در اغلب روزنامه های نزدیک به حزب “مشارکت” مسئولیت ستون کارتون را هم بر عهده داشته است. حیدری سعی داشت وبلاگ شخصی خود را ورای روزنوشته های مرسوم یا گالری آثار منتشره، تبدیل به مجله اینترنتی کارتون و کاریکاتور کند. بحث و جدل درباره موضوعات روز کارتون، نقد و بررسی کارهای منتشره، مصاحبه و انعکاس رویدادهای مهم از جمله فعالیت های حیدری در وبلاگ اش بود. احتمالاً بعد از مدتی او به این نتیجه رسید که یک نشریه اینترنتی تمام عیار، تحریریه ای فعال و حرفه ای می خواهد و این چنین بود که حسن کریم زاده، کیوان زرگری و یحیی تدین به حیدری پیوستند و وبلاگ هادیتونز تبدیل به سایت اینترنتی پرشین کارتون شد.
اگر سایت “ایران کارتون” بیشتر بر فعالیت های نمایشگاهی کارتون و کاریکاتور متمرکز بوده و به نوعی، حامی دیدگاه های رسمی و دولتی نسبت به کارتون ایران است پرشین کارتون در این سالها کارتون مطبوعاتی را تحت پوشش قرار داده و سعی کرده تا جای ممکن از مراکز قدرت مستقل باشد هرچند که گرایش حیدری به مشارکتی ها و تمرکز چهار موسس سایت در روزنامه هایی مانند اعتماد ملی، تمایل گروه را به احزاب اصلاح طلب به نمایش می گذارد یا لا اقل می توان گفت که تنها فضای کار مطبوعاتی را نشریات وابسته به این احزاب در اختیار گروه قرار داده اند.
برخورد منتقدانه پرشین کارتون در قبال مسابقه دولتی هالوکاست، همچنین انتقادهای متناوب ایشان نسبت به روند برگزاری دوسالانه کاریکاتور تهران در چند سال گذشته از جمله حرکت های مستقل گروه در قبال جریانات کارتون ایران بوده است. به نظر می رسد که فضای بدبینانه و پرشبهه حاکم، تا حدودی به محافظه کاری سایت نسبت به مسائل در این دو سال اخیر افزوده باشد چرا که کمتر شاهد جریانسازی ها و جدل های ابتدای تأسیس آن هستیم، در عوض پرشین کارتون می کوشد تا هسته یا نطفه چیزی باشد که می توان جریان فراگیر فرهنگی مستقل در عرصه کارتون ایران نامیدش. جشن پنج سالگی پرشین کارتون را می توان از این نظر رویدادی مهم دانست چرا که بیش از یک اعلام حضور مجدد و شادباشی ساده، بهانه ای شد برای گردهم آمدن تعداد زیادی از کارتونیست های ایران با گرایشات متنوع فکری و طرح مسائلی چون معضلات کارتون مطبوعاتی و لزوم شکل گیری انجمن صنفی کارتون ایران، آن هم در مراسمی غیر دولتی. چاپ دو کتاب کارتون و اعلان برپایی اولین نمایشگاه گروهی پرشین کارتون در آینده ای نزدیک، تأکیدی مجدد بر ماهیت فرهنگی و نه سیاست زده این جریان بود. شاید تبدیل این جریان به یک نشریه کارتون پر مخاطب و مستقل از احزاب چپ و راست، ، قدم بزرگی باشد که بتواند پرشین کارتون را به اولین نهاد تأثیر گذار صنفی کارتون ایران تبدیل کند، گرچه محدودیت های حاکم، این گام را در شرایط فعلی دور از دست نشان می دهد.
در حال حاضر چندین سایت و وبلاگ گروهی کارتون دیگر مانند تبریز کارتون، دهدشت کارتون و… مشغول به فعالیت اند، همکاری مشترک این هسته های کوچک که در چند سال اخیر، کار گروهی را تمرین کرده اند می تواند زمینه تشکیل انجمن کارتون قدرتمندی را در آینده نزدیک فراهم آورد.