با صدور اطلاعیه شماره یک ستاد انتخابات کشور، یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران کلید زده شد. ستاد انتخابات کشور در این اطلاعیه، روز جمعه بیست و چهارم خردادماه سال 1392 را به عنوان روز برگزاری این انتخابات اعلام کرده است. همچنین به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور، همزمان با یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات میاندوره‌ای مجلس نیز در چهار حوزه انتخابیه دماوند، ایلام، تویسرکان و تنکابن برگزار می‌شود.
این نخستین انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود که پس از انتخابات جنجالی و مناقشه برانگیز دهمین دوره ریاست جمهوری در 22 خرداد 1388 ، برگزار خواهد شد. در آن انتخابات محمود احمدی نژاد فرد پیروز معرفی شد اما این نتیجه هم توسط سه کاندیدای دیگر و هم توسط میلیون ها هوادار آنها به رسمیت شناخته نشد.
از سه کاندیدای رقیب احمدی نژاد، محسن رضایی پس از مدتی گفت که با توجه به اعلام نظر شورای نگهبان و تأیید نتیجه انتخابات توسط رهبر جمهوری اسلامی، شکایت خود را پس می گیرد اما میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد دیگر، همچنان به اعتراض خود ادامه دادند. آنها رهبری جنبش اعتراضی به نتایج انتخابات را بر عهده گرفتند که به جنبش سبز مشهور شد.
میرحسین موسوی که شب برگزاری انتخابات خود را پیروز رقابت معرفی کرد همراه با همسرش زهرا رهنورد و مهدی کروبی، از بهمن و اسفند سال 1389 در حصر خانگی به سر می برند. زندانی شدن این رهبران معترضان پس از آن صورت گرفت که آنها از هواداران خود خواستند برای اعلام همبستگی با انقلاب های مصر و تونس که به تغییر حاکمان این کشورها منجر شد، به تظاهرات بپردازند.
ستاد انتخابات کشور در حالی تاریخ برگزاری انتخابات یازدهم را اعلام کرده که این انتخابات نیز رفته رفته به یکی از جنجالی ترین موضوعات سیاسی و اجتماعی ایران تبدیل می شودبا این تفاوت که این بار طرفین دعوا، کاندیدای پیروز قبلی و حامیان پیشین وی هستند.
تغییر مجری
تغییر مجری انتخابات از دولت به یک نهاد دیگر، کاندیداهای احتمالی و چگونگی شرکت جناح های سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب در انتخابات از مباحثی هستند که در هفته های اخیر به محافل خبری و سیاسی راه یافته اند.
در حال حاضر، وظیفه برگزاری انتخابات به عهده دولت و وزارت کشور است ولی در ماه‌های گذشته موضوع تغییر مجری انتخابات در ایران مورد توجه برخی فعالان سیاسی قرار گرفته است.
پیش از این، عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان گفته بود که طبق اصل ۹۹ قانون اساسی، نظارت بر انتخابات از وظایف شورای نگهبان است، ولی در قانون درباره اجرای انتخابات صحبتی نشده است و به همین دلیل “اجرای انتخابات می‌تواند به عهده هر بخشی قرار بگیرد.”
محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس و از چهره های شاخص اصولگرا هم پیش از این گفته بود که چون “دولت خودش محصول انتخابات است، بهتر است که مجری انتخابات نباشد.”
این اظهارات با مخالفت شدید مقامات دولت محمود احمدی نژاد روبه‌رو شد. از جمله مرتضی تمدن، استاندار تهران که اظهارات حامیان تغییر در نظام اجرایی انتخابات جمهوری اسلامی را مشابه “سخن بیگانگان مبنی بر دخالت ناظران خارجی در برگزاری انتخابات” توصیف کرد.
مصطفی محمد نجار، وزیر کشور هم با رد اظهاراتی که درباره ضرورت اعمال اصلاحات قانونی برای تغییر نظام اجرایی انتخابات ایران مطرح شده‌اند، گفت که وزارت کشور طبق قانون مجری انتخابات است و “این موضوعی نیست که هر کس در این باره اظهارنظر کند و وظایف قوه مجریه را تقلیل دهد.”
به گفته او، وزارت کشور “مطابق قانون به عنوان مجری انتخابات، به وظیفه خود در برگزاری انتخابات همانند گذشته عمل خواهد کرد.”
او گفت که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و “براساس نص صریح قانون اساسی، وزارت کشور مجری انتخابات بوده و خواهد ماند.”
محرومان
شرکت گروه ها و احزاب سیاسی در این انتخابات یکی دیگر از موضوعات چالش برانگیز بوده است. وزارت کشور پیش از این اعلام کرده بود که دو حزب اصلاح طلب که پیشتر توسط دولت محمود احمدی نژاد منحل شده بودند، اجازه حضور در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری را ندارند.
به گفته صولت مرتضوی، معاون سیاسی وزارت کشور، این دو حزب، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و جبهه مشارکت ایران اسلامی هستند. این دو از احزاب اصلی جناح اصلاح طلب در ایران هستند که پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ که به اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد منجر شد، از سوی وزارت کشور منحل اعلام شدند.
پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ شمار زیادی از اعضا و شخصیت های نزدیک به این دو تشکل اصلاح طلب که پیش از آن از مقام های ارشد حکومتی جمهوری اسلامی بودند، دستگیر، محکوم و روانه زندان شدند.
بسیاری از مقام های حکومتی که همگی خود را اصولگرا می دانند، فرماندهان ارشد نظامی و امنیتی مانند فرماندهان سپاه پاسداران و دیگر مسئولان بانفوذ نظام، حضور اصلاح طلبان در انتخابات آینده را مشروط به توبه یا عذرخواهی آنها بابت “فتنه” سال 88 کرده اند. فتنه عنوانی است که مقام های حکومتی و آیت الله خامنه ای بر روی اعتراضات به نتایح انتخابات قبلی گذاشته اند.
در آخرین اظهارنظر در این راستا آیت الله مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان رهبری و از بانفوذترین مقام های جمهوری اسلامی به اصلاح طلبان توصیه کرده بود “به فکر مملکت خود باشند” و گفته بود “افرادی که صلاحیت داشته، انقلاب و نظام را قبول دارند و در مقام براندازی نیستند می توانند به میدان بیایند. چه اشکالی دارد که آنها هم کاندیدا داشته باشند.”
او تأکید کرده بود که “ اصلاح طلبان باید راهشان را عوض کنند و نشان دهند که در مقام براندازی نیستند و در این صورت است که می توانند در انتخابات شرکت کرده و تبلیغ کنند که اگر غیر از این باشد حضورشان در انتخابات غیرممکن است.”
جناح اصلاح طلب در انتخابات گذشته ریاست جمهوری عمدتا از میرحسین موسوی و مهدی کروبی حمایت کردند و نتیجه انتخابات را هم مورد پذیرش قرار ندادند و به همین خاطر از سوی جناح حاکم و اصولگرایان به تلاش برای براندازی نظام و به آشوب کشیدن کشور متهم شده اند.
شما از کجا می دانید؟
با وجود این سخنان درباره جناح اصلاح طلب، رئیس مجلس خبرگان رهبری اشاره تندی هم به دولت محمود احمدی نژاد داشت. مهدوی کنی با اشاره به دولت گفت که “این فکر نباید باشد که ما نیز بعدا هستیم و یا اینکه کاندیدای ما در دوره بعدی رای خواهد آورد.”
مجری تلویزیون جمهوری اسلامی در گفت وگوی زنده تلویزیونی با محمود احمدی‌نژاد، روز سه‌شنبه پرسیده بود: “شما سال ۸۴ به من قولی دادید و گفتید یکسری اسامی در جیبم دارم و به وقتش می‌گویم، آیا وقتش شده یا خیر؟ که احمدی‌نژاد گفت: «من یکسری اسامی داده‌ام.» مجری برنامه ادامه داد: «چون یکسال بیشتر از دولت نمانده است.”
احمدی‌نژاد با خنده پرسید: “شما از کجا می‌دانید؟”
این کنایه احمدی نژاد با واکنش های گسترده ای بخصوص توسط اصولگرایان روبرو شد. برخی از شخصیت ها و رسانه های این جریان، رئیس دولت را متهم می کنند که در صدد فراهم کردن زمینه ها برای ریاست جمهوری رئیس دفتر خود، اسفندیار رحیم مشایی در سال آینده است.
رحیم مشایی که به سبب نزدیکی به احمدی نژاد و سخنان جنجالیش درباره موضوعات دینی و مذهبی، اسرائیل و … چهره های نامحبوب در میان روحانیون سنتی و مقام های حکومتی ایران است، در ماه های اخیر بیشتر سکوت کرده و خبر چندانی از او در رسانه ها منتشر نمی شود.
اصولگرایان نام این طرح احتمالی را هم “پوتین –ـ مدودف” گذاشته اند.
محمد دهقان، عضو هیات رئیسه مجلس، روز چهارشنبه ۱۵ شهریور در واکنش به سخنان محمود احمدی‌نژاد گفت که وی از رسانه ملی برای “طرح انتخاباتی پوتین ـ– مدودف” استفاده می‌کند.
به گزارش خبرگزاری مهر وی افزود که “رئیس جمهور باید بداند ایران روسیه و ایشان هم پوتین نیست و مدودف مورد نظر آقای احمدی‌نژاد نیز چنین جایگاهی در میان افکار عمومی ندارد و نخواهد داشت.”
دفتر احمدی نژاد پیش از این اخبار منتشر شده در رسانه ها درباره کاندیداتوری رحیم مشایی را تکذیب کرده بود .
هم اکنون نام افرادی مانند محمدرضا عارف، معاون اول دولت محمد خاتمی، مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم سالاری و برخی چهره های دیگر به عنوان کاندیداهای احتمالی اصلاح طلبان در انتخابات مطرح است و از آن سو در میان اصولگرایان تعداد زیادی از مقام های حکومتی مانند محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل رهبر، سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و … به عنوان نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری مطرح هستند.
