آرش سیگارچی
با اینکه در آستانه انتخابات مجلس هشتم چهره های سرشناس اصلاح طلب “رد صلاحیت” شدند و انتخابات مجلس به یک “رقابت خانگی برای اصولگرایان” تبدیل شد، اما این بازی خانگی نیز بی حاشیه نبود.آخرین این حاشیه ها به ریاست مجلس هشتم بر می گردد و اینکه چه کسی بخت بیشتری برای هدایت این مجلس تقریبا یکپارچه دارد؟
در متن همین حاشیه است که در سه هفته مانده به آغاز مجلس دوره هشتم، شانس ریاست علی لاریجانی بر این مجلس تا حد “بخت بالا” افزایش یافته است. “نامه نگاری” های اخیر احمدی نژاد با حداد عادل از یکسو، اعلام “بی طرفی” آیت الله خامنه ای از سوی دیگر و همچنین “ورود” احمدی نژاد و حامیانش نیز، ظاهرا کفه ترازو را برای کاندیدای دوره پیشین ریاست جمهوری، “سنگین تر” کرده است. شاید اینبار به جای قوه اجراییه، او بر کرسی ریاست قوه مقننه تکیه زند که این خود به اعتقاد بسیاری سرآغاز جنگی است برای ریاست جمهوری سال آینده.
در آستانه تشکیل مجلس هشتم رایزنی ها برای انتخاب ریاست مجلس تشدید و بنابر اعلام برخی منابع در این زمینه “اجماع” نیز حاصل شده است. روزنامه “کارگزاران” روز گذشته در همین ارتباط به نقل از برخی نمایندگان خبرداد “مقام معظم رهبری” در پاسخ به سوالی در خصوص ریاست مجلس “فرموده‌اند، دخالتی در این قضیه ندارند” و نمایندگان خود باید رئیس مجلس را تعیین کنند. سکوتی که از دید برخی به نفع لاریجانی تمام خواهد شد در حالیکه پیش از این حداد عادل مورد حمایت رهبر جمهوری اسلامی بود.
از سوی دیگر “تابناک” خبرداده که مشاور عالی رهبری یعنی علی اکبرناطق نوری که خود زمانی در مجلس های چهارم و پنجم ریاست را تجربه کرده، پشتیبانی قاطعی از همولایتی خود کرده و حتی شخصا با برخی از نمایندگان منتخب مجلس هشتم تماس گرفته است تا به این ترتیب مشخص شود برخلاف نظر برخی نمایندگان، پشتیبانی این فرد نزدیک به رهبری، بدون اذن وی نبوده است. براین اساس است که روزنامه کارگزاران می نویسد: هیات 9 نفره‌ای از اصولگرایان راهیافته به مجلس هشتم مسوول انتخاب هیات رئیسه مجلس آینده شده است. با تغییر اندک در ترکیب جمع 6نفره شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان قرار است جمعی 9 نفره متشکل از حسین فدایی، علیرضا زاکانی، اسدالله بادامچیان، شهاب‌الدین صدر، محمدرضا باهنر، روح‌الله حسینیان، غلامعلی حدادعادل و علی لاریجانی با جمع‌بندی نهایی در میان خود کاندیدای ریاست مجلس هشتم را به سایر اصولگرایان راهیافته به مجلس آینده معرفی کنند.
اما به نوشته تابناک، سایت نزدیک به سردار رضایی، آیت‌الله مهدوی کنی و جامعه روحانیت مبارز مدافع ریاست لاریجانی و پشتیبان این انتخاب هستند. البته گفته می شود به باور برخی، “مصلحت نبوده که جامعه روحانیت، رسمی و علنی در این ماجرا مداخله کند”، اما گفته می‌شود در جلسه این جامعه که به بحث درباره ریاست مجلس آینده اختصاص داشته، به غیر از چند نفر، دیگران بر حمایت از لاریجانی نظر مثبت داشته‌اند.
آغاز جدایی
وقتی قطعی شد حداد عادل، سر لیست اصولگرایان جبهه متحد در تهران خواهد بود، علی لاریجانی به دعوت مراجع قم و جامعه مدرسین برای کاندیدا شدن به قم رفت و از آنجاانتخاب شد. به این ترتیب او اینک نه تنها ماجرای سرلیستی را فراموش نکرده بلکه از حمایت شماری از مراجع و برخی اعضای جامعه مدرسین برای ریاست مجلس هم برخوردار است. گرچه جامعه مدرسین “مصلحت” را در این دیده که در این امر دخالت آشکار نکند، اما پشتیبانی از ریاست لاریجانی به آیت‌الله یزدی واگذار شده تا هرگونه که مصلحت می‌داند، عمل کند.
در این میان مهمترین حمایت از لاریجانی از سوی برخی از چهره های سرشناس “رایحه خوش خدمت” به عمل آمده است، آن هم در حالیکه این مجموعه نزدیک ترین تشکل به محمود احمدی نژاد است. بر اساس اخبار طیفی از اعضای رایحه خوش از ریاست لاریجانی حمایت کرده‌اند و این اقدام مورد تأیید برخی از سران جریان رایحه خوش هم قرار گرفته و خبر آن نیز در برخی از مطبوعات انعکاس یافته است.
سایت “انتخاب” که زیر نظر مهدی فقیهی مشاور سالهای قبل لاریجانی در صدا و سیما و شورای عالی امنیت ملی اداره می شود، پیش از این خبر داده بود: “نمایندگان مورد حمایت رایحه خوش خدمت، طی جلساتی که اخیراً و با اطلاع دکتر احمدی نژاد صورت گرفته، به این نتیجه رسیده اند که از ریاست لاریجانی بر مجلس شورای اسلامی حمایت کنند.”
شخص احمدی نژاد نیز از نتیجه نهایی نمایندگان مورد حمایت رایحه خوش خدمت، و سایر اعضای این جریان، حمایت کرده است.این حمایت پس از آن ابراز شد که لاریجانی و احمدی نژاد اخیرا جلساتی برگزار کردند.
از شایعه تا واقعیت
موضوع ریاست لاریجانی امروز در حالی به مهمترین موضوع مجلس هشتم تبدیل شده است که هشتم بهمن و در آستانه انتخابات 24 اسفند، سایت “شهاب نیوز” خبر داده بود “اگر چه اغلب بزرگان و چهره‌های شاخص جریان اصولگرایی از ادامه ریاست دکتر حداد عادل بر مجلس بعدی حمایت می‌کنند اما بدنه جریان اصولگرایی بیشتر موافق ریاست علی لاریجانی بر مجلس هشتم است”.
این نظر درشرایطی بیان شد که برخی دولتمردان همچنان مایل بودند از حداد عادل در بحث ریاست مجلس حمایت کنند و اینچنین بود که یکی از چهره‌های بلندپایه دولت در همان مقطع در نشستی تاکید کرد “به رغم آنکه دکتر حداد عادل نتوانست مانع بروز نظرات منتقد دولت در مجلس شود و در مواردی نیز مجلس دست به اقدامات علنی در مخالفت با دولت زد، با این حال «ریاست وی بر مجلس هشتم به مراتب از ریاست لاریجانی بهتر» است”.
در جبهه دیگر اصولگرایان، یعنی ائتلاف فراگیر اصولگرایان نیز که در میان آنان برخی منتقد دولت بودند، حمایت از لاریجانی آشکار تر بود. آنها که رسما اعلام کرده بودند “گرایش ما اصولگرایی است، اما منتقد دولت هستیم”، دو روز پس از انتخابات از طریق “علی امیر امیری”، دبیر ستاد انتخاباتی اعلام کردند که “نامزد اصلی آنان برای ریاست مجلس، علی لاریجانی است.”
اگر چه تعطیلات عید فروکش کردن گمانه زنی ها را به دنبال داشت، اما حداد عادل بیکار ننشست و ضمن دعوت نمایندگان راهیافته دور اول مجلس هشتم به مهمانی نهار، به نوشته آفتاب، اعلام کرد: “برای ریاست مجلس آمادگی دارم”.
در آن مقطع برخی رسانه ها از جمله عصر ایران، عدم حضور لاریجانی در این ضیافت نهار را مخالفت او با اقدام حداد ارزیابی کردند که البته این موضع در آن مقطع تایید نشد لیکن این روزها که حداد عادل در تدارک دومین مهمانی با حضور همه راهیافتگان به مجلس هشتم است، لاریجانی که دیگر پشت خود حمایت جدی تعداد قابل توجهی را می بیند، بدون پرده پوشی و صراحتا از مهمانی حداد “انتقاد” می کند. به این ترتیب معلوم شد اگر چه غلامعلی حدادعادل با برپایی مهمانی زودهنگام برای منتخبان دور اول انتخابات می کوشد آرای نمایندگان را جلب کند، اما علی لاریجانی در سکوت خبری خود را برای ریاست آماده می‌کند.
رایزنی بی سر و صدا
سابقه سیاسی لاریجانی در سپاه، معاونت وزیر کار، پست و تلگراف، وزارت ارشاد، ریاست صدا و سیما، کاندیداتوری ریاست جمهوری و دبیر شورای امنیت ملی آنقدر است که برای ریاست مجلس به “رایزنی بی سر و صدا” بپردازد. سایت عصر ایران به نقل از “یک چهره نزدیک به لاریجانی” در همین ارتباط نوشته: “لاریجانی خود را برای ریاست مجلس آماده کرده است. اصلا به مصاحبه های لاریجانی مبنی بر عدم تمایل او به ریاست مجلس توجه نکنید بلکه این نوع اظهارات، ظاهری و ناشی از زیرکی لاریجانی است و او ترجیح می دهد به جای جار و جنجال از مسیر مذاکره، به صندلی ریاست برسد و تاحدی هم موفق بوده و در حال حاضر رای لاریجانی برای ریاست از آرای حداد بالاتر است”.
به هر حال آنچه مشخص است و روزنامه کارگزاران نیز به آن اشاره داد این است که اکنون کمیته‌ای “با ریاست ناطق‌نوری” در حال رایزنی و فعالیت برای ریاست لاریجانی بر مجلس هشتم است. در عین حال شرایط زمانی برای حدادعادل هم سخت‌تر می‌شود چراکه شنیده شده “محمدرضا باهنر” نایب حدادعادل در مجلس هفتم با حضور در این کمیته “برای ریاست لاریجانی” تلاش می‌کند. محمدرضا باهنر در گفت‌وگویی که اخیرا در مورد ریاست مجلس داشت تلویحا به این موضوع اشاره کرده و گفته بود: “نمی‌توان از مجلسی که ترکیب دوسوم نمایندگان آن تغییر کرده است انتظار داشت ترکیب هیات رئیسه حفظ شود.”
از سوی دیگر در حالیکه برخی از نمایندگان جناح راست مهمترین برگ برنده حدادعادل برای جلب آرای نمایندگان برای حفظ جایگاه ریاست مجلس را “حمایت مقام معظم رهبری” از او می‌دانستند، روز گذشته برخی از نمایندگان خبر دادند که: “مقام معظم رهبری در پاسخ به سوالی در خصوص ریاست مجلس فرموده‌اند، دخالتی در این قضیه ندارند و نمایندگان خود باید رئیس مجلس را تعیین کنند”. با انتشار این خبر در راهروهای مجلس بود که فضا کاملا به نفع علی لاریجانی چرخید.
به نوشته کارگزاران، رایزنی‌های لاریجانی برای ریاست مجلس از ایام نوروز و در دیدوبازدیدهای عید با مراجع آغاز شد و صادق لاریجانی، برادر بزرگتر علی لاریجانی نیز به کمک او آمد و رایزنی‌هایی با مراجع و علما در قم داشت.
از سوی دیگر، همانطوری که سایت آفتاب در گفتگو با علی بنایی، دیگر نماینده قم خبر داده، “ آیت‌الله مهدوی کنی که یکی از روحانیون بلند پایه اصولگرایان است نیز از ریاست آقای لاریجانی بر مجلس هشتم حمایت کرده است”.
یکی دیگر از نقاط ضعف حداد عادل میزان آرای وی بود. او به عنوان اولین منتخب تهران در دور اول انتخابات بیش از 700 هزار رای از حوزه انتخابیه بزرگ تهران نداشت.همزمان اما آرای حدادعادل در مقام ریاست مجلس هفتم نیز دستخوش تغییر و تنزل بود. او که در سال اول توانست 226 رای از نمایندگان کسب کند در سال دوم و سوم با 160 و 150 رای سمت ریاست را حفظ کرد و در سال پایانی مجلس بیش از 170 رای اصولگرایان را نداشت.
چنین است که این روزها دفتر لاریجانی میزبان چهره های زیادی است از جمله اصلاح طلبان که میان لاریجانی و حداد، به لاریجانی نظر دارند. پیش از این مرعشی از اصلاح طلبان به مهر گفته بود :“بهتر این است که رئیس مجلس تغییر کند چون حداد عادل نشان داد که نمی تواند از شأن مجلس به خوبی محافظت کند”.
چرخش احمدی نژاد از حداد به لاریجانی
در میان حمایت هایی که از لاریجانی صورت گرفته، حمایت احمدی نژاد مورد توجه است.
برخی از کارشناسان و منابع، دلیل این حمایت را بی ربط به انتخابات سال آینده ریاست جمهوری نمی دانند. به نوشته روزنامه کارگزاران علی لاریجانی و غلامعلی حدادعادل هر دو از کاندیداهای احتمالی جناح اصولگرا در انتخابات ریاست‌جمهوری خواهند بود. خبری که روزنامه “دنیای اقتصاد” نیز ان را تایید کرده است.
عصر ایران هم به نقل از یک چهره نزدیک به لاریجانی نوشته است: “لاریجانی به دنبال یکی از دو چیز است یعنی یا رئیس مجلس خواهد شد و اگر این موضوع محقق نشود آن وقت بحث ریاست جمهوری او جدی تر خواهد شد ؛ بنابراین رقابت حداد و لاریجانی بر سر ریاست مجلس به نوعی می تواند رقابت اولیه برای ریاست جمهوری باشد چون این دو به احتمال زیاد بازهم رقیب هم خواهند بود هرچند که بسیاری معتقدند حداد هم با شرایطی مشابه لاریجانی مواجه است یعنی اگر رئیس مجلس نشود به فکر انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود!”
اما آنچنان که شهاب نیوز نوشته است، برخی افراد پیشنهاد کرده‌اند در سال نخست فعالیت مجلس هشتم، حداد عادل به ریاست مجلس برگزیده شود و سال بعد، حداد وارد رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری و لاریجانی جایگزین وی در مجلس شود. چرا که برخی می گویند احمدی نژاد معتقد است اگر حداد عادل رقیبش در انتخابات آتی باشد راحت تر می تواند او را شکست دهد. شاید با همین تحلیل است که او ترجیح داده میان لاریجانی و حداد از اولی برای ریاست مجلس حمایت کند تا در انتخابات ریاست جمهوری، رقیبی جدی نداشته باشد.
در این ارتباط دنیای اقتصاد نوشته است: “از آنجا که دولت طی روزهای اخیر بر حجم حملات خود افزوده و این بر دامنه انتقادات نسبت به عملکرد حداد عادل در مقام ریاست مجلس و دفاع از شان و جایگاه قوه مقننه افزوده است، این گمان تقویت شده است که دولت نیز خوش دارد تا ریاست پارلمان این بار به اصلی‌ترین رقیب اصولگرای محمود احمدی‌نژاد در انتخابات سال 84، علی لاریجانی که مورد حمایت شورای هماهنگی و جامعه روحانیت مبارز بود برسد.”
نوع پردازش اخبار مربوط به لاریجانی در رسانه‌های نزدیک به دولت هم این تحلیل را تقویت می‌کند. به عنوان نمونه رجانیوز که یکی از پایگاه‌های اینترنتی حامی احمدی‌نژاد است، عملا از ریاست لاریجانی استقبال کرده است. با این وجود برخی رسانه‌های اصولگرای دیگر حمایت دولت از ریاست لاریجانی بر مجلس را خطایی راهبردی قلمداد می‌کنند؛ چرا که معتقدند شخصی که بر صندلی ریاست مجلس هشتم در سال منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری تکیه خواهد زد، توان بالقوه‌ای برای نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده پیدا می کند.