پنجمین سالگرد آغاز اعتراضات مردمی و تولد حرکت اعتراضی که جنبش سبز نام گرفت، در حالی از راه رسید که سران این جنبش همچنان در زندان خانگی به سر می‌برند. جشن پیروزی حسن روحانی اما نشان داد که نه نام موسوی و کروبی ورهنورد و نه مطالبه رفع حصر فراموش نشده است. اما دختران میرحسین موسوی معترض و منتقدند که چرا برخی دعوت به سکوت درباره حصر می‌کنند و آن را باعث بدتر شدن وضعیت موجود می‌دانند؟
در این یک سال حتی خبری هم نگرفتند
دیدار عبدالله نوری با فرزندان میرحسین موسوی و زهرا رهنورد فرصتی بود تا گلایه آنان در مورد وضعیت پدر و مادرشان و محقق نشدن وعده دولت در مورد رفع حصر، طرح شود. وبسایت کلمه گزارش داده که دختران موسوی گفته‌اند: “دولت تدبیر و امید از آنجا که دوست و دلسوز است، می تواند در راستای حل مشکلات کوچک و بزرگ والدین مان و حقوق قانونی، شهروندی و انسانی آنها با قاطعیت، جدیت و سرعت بیشتری عمل کند و به خاطر درگیر بودن درمشکلات و مسایل دیگر، شایسته نیست حل موضوع حصر و حبس ها به فراموشی سپرده شود یا رسیدگی به مسایل درون زندان اختر به تعویق افتد. رفع مسایل امروز ایران در هم پیچیده و به هم وابسته است و حل هریک به نوعی به دیگری نیز وابسته است.”
آنها حتی به رعایت “حقوق زندانیان” در مورد پدر و مادر محبوس در خانه‌شان رضایت داده و پرسیده‌اند: “آیا درست است که از این ملاقات تا ملاقات بعد ما در بی خبری کامل از وضع سلامتی پدر و مادر باشیم و آنها نتوانند حتی یک تلفن چند دقیقه‌ای در حد احوالپرسی با ما داشته باشند؟ و یا زمانی که دچار مشکل می‌شوند به ما اطلاع داده نمی شود که چه بلایی بر سر آنها می رود؟ و یا نتوانند دسترسی به هیچ یک از روزنامه های کثیر الانتشار داشته باشند؟ دسترسی آنها به رادیو چه مشکلی ایجاد می‌کند که از آن منع شده‌اند؟ چرا مانع می‌شوند کتابها و مجلاتی که با مجوز رسمی نهادهای مربوطه چاپ و منتشر می‌شوند در اختیار آنها گذاشته شود؟ چرا به وضعیت پزشکی آنها با تاخیری پرمخاطره رسیدگی می‌شود؟ اینکه پروتکل و برنامه منظمی برای رسیدگی دقیق به وضعیت جسمی پدر و مادر ما و ارائه گزارشی از آن، تدوین نشده بر نگرانی‌ها می‌افزاید.”
فرزندان موسوی و رهنورد با تاکید بر اینکه “کسی در یک سال گذشته حتی اراده نکرده تا از درون این زندان خبر بگیرد” انتقادات صریحی را هم متوجه دولت روحانی کرده‌اند: “به نظر می‌رسد در مواردی، محدودیت‌های ایجاد شده، نسبت به دولت قبل شدیدتر شده است و در سایر مسایل نیز تغییر محسوسی دیده نمی شود. برای مثال در دوره قبلِ بیماری پدر، می‌توانستیم زمان بیشتری در کنار ایشان باشیم و یا نظارت پزشکان متعهد و معتمد بر روند درمان ایشان فراهم شد اما متاسفانه الان با توجه به تشدید بیماری پدر این امکان وجود ندارد.”
آنها سپس بدون نام بردن از شخص خاصی، گلایه کرده‌اند که برخی می‌گویند برای جلوگیری از بدتر و سخت‌تر شدن شرایط و اوضاع، نباید مطالبات را یادآوری کرد؛ در حالی که این موضوع “احتمالا باعث مزمن شدن حصر و یا کمرنگ شدن خواسته های عمومی می‌شود و دراین راه همراهی مردم و همدلی مسئولان و افراد ذی ربط باهم کارگشاست.”
عبدالله نوری در پاسخ، به سنگ‌اندازی‌ها و کارشکنی‌ها مقابل دولت اشاره کرده و گفته است: “مطمئن باشید بسیاری از مسئولان دولت کنونی علاقه ندارند عزیزانی در حصر و یا در حبس باشند ولیکن توان اجرایی آنها محدود است. رئیس‌جمهور درک می‌کند سخنان حماسی، تند و شعارگونه از او قهرمان می‌سازد ولی سخن و عمل بدون تدبیر به حل مسایل کمک نمی‌کند.”
او در عین تاکید بر اینکه رفع حصر و آزادی زندانیان سیاسی یکی از موضوعات مهمی است که دولت برای رشد امید در جامعه، باید در تحقق آن تلاش کند،تذکر داده: “همه علاقمندان به مردم و منافع ملی، خصوصا جریان اصلاحات باید به دولت برای پیشبرد این هدف کمک کنند. در ماه‌های گذشته عده قلیلی از بازندگان در انتخابات که از نتیجه انتخابات ۹۲ سرخورده، ناراحت و بهم ریخته هستند سخنان تند و گزنده و اهانت آمیز گوناگونی را بر زبان می‌رانند که همه این پرخاشگری‌ها نشان از موفقیت‌های دولت و محدود شدن تدریجی گفتمان اقلیت افراطی و اقتدارگرا دارد. در چنین وضعیتی شرایط و مشکلات پیش روی دولت باید بیشتر درک شود و خواست ها منطبق با واقعیات باشد.”
ناامیدی خاتمی؟
موضع مقامات و چهره‌های سیاسی، نظامی و امنیتی مخالف جنبش سبز در سال‌های گذشته کم و بیش روشن و یکسان بوده است؛طیفی از خواستاران محاکمه موسوی و کروبی تا طالبان معذرت‌خواهی و توبه. در سوی مقابل و در اردوگاه حامیان دولت و حتی اصلاحطلبان ـ که بخش‌هایی از آنها در جریان اعتراضات هزینه سنگینی دادند- اما به نظر می‌رسد که تغییر موضعی صورت گرفته باشد. دعوت به سکوت و پرهیز از جار و جنجال، یک رویکرد قابل شناسایی در میان آنان است که انتقاد فرزندان موسوی را نیز به دنبال داشته است.
برخی از اصلاحطلبان همچنان در زندان به سر می‌برند و امکان اظهارنظر چندانی در این زمینه ندارند. اما سید محمد خاتمی که به نوعی رهبر و نفر اول جریان اصلاحات است، در تازه‌ترین اظهارنظر خود تلویحا از تحقق پایان بازداشت خانگی موسوی و کروبی ابراز ناامیدی کرده است. او سوم خرداد ماه امسال عنوان کرد که “در مورد رفع حصر اصلا سکوت نشده، بلکه احساس می‌کنیم هرچه صحبت بکنیم کار بدتر می‌شود.”
او از تلاش‌هایی گفته که مشخص نیست چرا به نتیجه نرسیده است و دست آخر اینکه: “حالا که رفع حصر صورت نگرفته، لااقل به فکر زندگیشان باشیم و بگذاریم معالجه‌شان صورت بگیرد.”
این در حالی است که او پیش از این بارها خواستار آزادی زندانیان سیاسی و رهبران جنبش سبز شده بود.
دعوت به سکوت از سوی دولت
پیگیری در بی‌خبری و سکوت، این فضای مناسب و مقبولی است که از سوی سخنگوی دولت برای مطالبه رفع حصر توصیف شده است. محمدباقر نوبخت، آذر ماه سال گذشته عنوان کرد که “رفع حصر از چهره‌های اصلاح طلب و آزادی زندانیان سیاسی در دستور کار دولت است اما ترجیح این است که این امور در بی خبری و در عمل دنبال شود”. او این سخنان را در مصاحبه با اعتماد بیان کرد. وقتی هم خبرنگار این روزنامه به او یادآوری کرده بود که “رفع حصر از برخی چهره‌های سیاسی”، از پرطرفدارترین شعارهای انتخاباتی بوده است،در پاسخ اطمینان خاطر داد که هر اقدامی که در مسائل سیاسی و رفع حصر و گشایش های امنیتی و سیاسی کشور مورد انتظار جامعه است در دستور کار رییس جمهور قرار دارد.
سخنگوی دولت تاکید کرده بود: “در این دست موارد که جامعه منتظر اقدام دولت است گاهی بهتر است به جای پیگیری جزییات امور به دولت اعتماد کرد و گذاشت دولتمردان امور را پیش ببرند. مردم باید به دولت تدبیر و امید اعتماد داشته باشند و بدانند در برخی امور بهتر است دولت به جای اینکه حرفی بزند عمل کند.”
از آن زمان حدود شش ماه می‌گذرد و مشخص نیست که پیگیری در سکوت و بی‌خبری به چه نتیجه‌ای رسیده است. ضمن اینکه اظهارنظر برخی اعضای کابینه مانند حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری و مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری که صراحتا خواستار قبول مسئولیت و دادن تضمین‌هایی از سوی موسوی و کروبی شده‌اند، تردیدهایی در مورد عزم دولت به وجود آورده است.
حالا فرصت چندانی تا یک سالگی حضور حسن روحانی در راس قوه مجریه نمانده و دختران موسوی می‌گویند که کسی در یک سال گذشته حتی اراده نکرده تا از درون زندان اختر خبر بگیرد. آیا روحانی سرانجام به وعده خودش عمل و پیروزی سیاست پیگیری در سکوت را اعلام می‌کند؟
