روز شنبه، در تهران و چندین شهر راهپیمایی‌هایی برگزار شد که شرکت‌کنندگان در آن خواستار مقابله با بدحجابی و نظارت بیشتر بر رعایت ضوابط حجاب اسلامی و اجباری در ایران بودند. فرارسیدن این روز بهانه‌ای شد تا بار دیگر جمع کثیری از مسوولان، نمایندگان مجلس، مقامات مذهبی و چهره‌های سیاسی همچون ماه‌های گذشته از وضعیت پوشش در جامعه انتقاد کنند. در آخرین موضع‌گیری‌های انجام شده هم ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از آمادگی برای کمک و نقش‌آفرینی در مقابله “هنجارشکنی‌های اخلاقی و فرهنگی” خبر داده است. بسیج هم به دولت هشدار داده که اگر در این زمینه کوتاهی کند، “مردم” وارد عمل خواهند شد.
انتقاد نیروهای مسلح، تهدید بسیج
بیستم و یکم تیر ماه “روز ملی عفاف و حجاب” نامگذاری شده است، روزی که یادآور اعتراض مردم مشهد در مسجد گوهرشاد و به تاریخ ۱۳۱۴ شمسی و در زمان حکومت رضا شاه پهلوی است که منجر به درگیری با پلیس و کشته شدن تعداد قابل توجهی از معترضان به کشف حجاب شد. نزدیک به ۹۰ سال پس از این حادثه، در تابستان که موعد همیشگی سخت‌گیری نسبت به پوشش است، “روز ملی عفاف و حجاب” فرصتی است تا تریبون‌های رسمی، حجاب را نه یک دستور و خواست حکومتی بلکه یک مطالبه مردمی بنامند. یک روز قبل از برپایی راهپیمایی‌های حکومتی این روز، ائمه جمعه بحث حجاب را پیش کشیده و برخی دولت را بابت کوتاهی در مقابله با بدحجابی سرزنش کردند. آیت‌الله صافی گلپایگانی، از مراجع تقلید هم به مناسبت این روز پیامی داد و عنوان کرد که حجاب اسلامی در کشورهای اروپایی رو به گسترش است اما در ایران، “ترک چادر” مد و رایج شده.
این مرجع تقلید در پیام خود نوشت: “فرهنگ پاک اسلام برای زن، همین خانه‌داری است که برخی گمان می‌کنند بیکاری است… بعضی افراد بی‌اطلاع، نگاه ظاهری به غرب و اروپا و آمریکا می‌کنند و یک زن را می‌بینند که مثلاً وزیر یا وکیل شده است اما هزاران زن را که در نهایت محرومیت‌های اقتصادی گوناگون هستند را نمی‌بینند.”
همزمان معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده هم اعلام کرد که برای دیدار با آیت‌الله صافی گلپایگانی و دیگر مراجع “به قم سفر خواهیم کرد تا از نظرات ایشان در بحث ترویج عفاف و حجاب و راهکارهایی مبتنی بر درونی‌سازی فرهنگ دینی و اغناء آحاد جامعه بهره‌مند شویم.”
به گفته شهیندخت مولاوردی، مدینه فاضله جامعه اسلامی مبتنی بر حجاب و عفاف شکل می‌گیرد.
از سوی دیگر ستاد کل نیروهای مسلح که ریاست آن را سردار فیروزآبادی برعهده دارد، در این حوزه به طور تلویجی از دولت انتقاد کرده است. فیروزآبادی در اردیبهشت ماه ضمن تمجید از حسن روحانی و دولت، به رسانه‌های رسانه‌هایی که اخبار تفرقه‌برانگیز منتشر می‌کنند، هشدار داده بود اما در بیانیه اخیر این ستاد آمده است: “شکی نیست که اگر از سوی آحاد جامعه به ویژه مسئولین و متولیان حوزه فرهنگی به تذکرات و هشدارهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، قتل‌عام فرهنگی، غارت فرهنگی، ناتوی فرهنگی و جنگ نرم درک و احساس وظیفه‌ای فراگیر و جدی ایجاد می‌شد امروز شاهد ورود عده‌ای به مرز هنجارشکنی‌های فرهنگی و اخلاقی و گریز از قانون نمی‌شدیم.”
بالاترین نهاد فرماندهی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی عنوان کرده است: “پیمایش مسیر «اعتدال» بر مبنای اسلام عزیز و آموزه‌ها و تعالیم پیامبر اعظم (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) با نگاه هوشمندانه به نقشه‌ها و ترفندهای جبهه معاندین انقلاب و نظام اقتضا می‌کند همه دستگاه‌های دولتی و عمومی و نهادهای مردمی در راستای اهداف بلند اعتدال‌گرایی و عمل به احکام شرعی قانونی به میدان آمده و بکارگیری ظرفیت‌های درونی و نیز حمایت جدی از جریان‌های مومن عامل به بسط فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه را در برنامه‌های خود قرار داده و به وظایف خطیر قانونی‌شان در این عرصه عمل کنند.”
همچنین تاکید شده که مجموعه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به ویژه بخش‌های فرهنگی، اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی با تأکید بر اینکه هنجارشکنی‌های فرهنگی از بسترهای تهدید و تضعیف امنیت ملی کشور به شمار می‌رود، “صیانت از ارزش‌های فرهنگی و دینی و برخورد با هنجارشکنان و مصادیق نقض هنجارهای قانونی و شرعی که در سخنان اخیر رئیس محترم قوه قضائیه مطرح شده است را وظیفه خود دانسته و ظرفیت‌های موجود خود را برای کمک در این راستا به کار خواهند گرفت”.
این تنها سردار فیروزآبادی نیست که در موضوع حجاب، طرف قوه قضاییه را گرفته و به سخنان آیت‌الله لاریجانی استناد می‌کند، بلکه سردار محمدرضا نقدی رییس سازمان بسیج موضع مشابهی دارد. او روز پنج‌شنبه در در سازمان بسیج شهرداری تهران سخنرانی کرد و تهران را اصلی‌ترین و گسترده‌ترین هدف دشمن در تهاجم فرهنگی نامید. او تاکید کرد که “عده‌ای خودباخته غرب در گذشته به عنوان شهردار تهران، پایه‌های بدی را در تهران پایه‌ریزی کردند.”
این سازمان به مناسبت روز عفاف و حجاب هم بیانیه‌ای صادر کرد و در آن از “آمادگی کامل برای هر گونه اقدامی علیه ظواهر بی بند و باری که چهره زن با شخصیت ایرانی را خدشه دار کند” خبر داد. در این بیانیه همچنین تاکید شده که “به کوری چشم دشمنان، امروز اکثریت قاطع بانوان ما پایبند حجاب‌اند” و دولت را تهدید کرده تا “به وظیفه خود به طور جدی عمل کنند و کار را به ملت واگذار نکنند که ملت آماده است در صورت ادامه کوتاهی ها بر اساس بند ۲ «بخش م» وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی (ره) به وظیفه انقلابی خود عمل کند.”
صادق لاریجانی روز چهارشنبه، ۱۸ تیر ماه با اعتراض به سخنان وزیر ارشاد گفته بود: “از زبان مسئولان کشور نباید اظهارنظرهایی شنیده شود که برای برخی این تلقی را ایجاد کند که مسئولان جمهوری اسلامی به هنجارشکنی‌ها توجهی ندارند.” رییس دستگاه قضایی از قوه قضائیه و پلیس به طور جدی خواست تا به وظیفه قانونی و شرعی خود برای رعایت حجاب و عفاف در جامعه عمل کنند.
یک هفته پیش از این، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خطاب به منتقدان دولت گفته بود: “شما نگران ساپورت پوشیدن خانم‌ها در سطح شهر هستید ولی ما نگران وضع اقتصادی و جوانان هستیم.”
دولت و تقابلی بزرگ
حجم حملات به دولت در حوزه حجاب به بالاترین سطح خود در یک سال گذشته رسیده است. تعداد زیادی از نمایندگان مجلس، چهره‌های سیاسی و مقامات مذهبی منتقد وضعیت موجود هستند و دولت را بابت کوتاهی سرزنش می‌کنند. حتی کار به پخش عکس زنان ساپورت‌پوش در صحن علنی مجلس کشید و در همین زمینه به وزیر کشور اخطار دادند. مشاور عالی وزیر کشور و رییس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری هم که قاعدتا باید همسو و همراه با سیات‌های دولت باشد ناراضی و منتقد است و می‌گوید که بدحجابی در حال تبدیل به عرف است و زنان آرایشگاه سیار شده‌اند.
وزیر کشور هنگام حضور در مجلس سعی کرد توضیح بدهد که اگرچه بدحجابی افزایش پیدا کرده اما ربطی به دولت فعلی ندارد و اتفاقا در همین مدت اخیر هم برخوردهای انتظامی با زنانی که از نگاه نیروی انتظامی، بدحجاب شمرده می‌شوند، ادامه داشته است.
اما منتقدان وضع موجود به این برخوردها راضی نیستند و حتی چهره‌هایی مانند علی مطهری پیشنهاد می‌دهند که با صدور بخشنامه‌هایی ورود افراد بدحجاب به ادارات دولتی ممنوع شود. دستگاه قضایی هم بر عزم جزم خود برای حفظ دایره تنگ محدودیت‌ها و تداوم بگیر و ببندها تاکید کرده است.
به این ترتیب کار به اعلام آمادگی نیروهای مسلح برای ورود به عرصه رسیده و بسیج هم دولت را تهدید می‌کند که اگر کوتاهی کند، مردم وارد عرصه خواهند شد. سابقه نشان داده که این سازمان نظامی، خود را مترادف با مردم می‌داند. کما این که “پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج” به تازگی مدعی شده ۷۵ درصد زنان ایرانی به حجاب اسلامی اعتقاد دارند و ۴۱ درصد هم دارای “حجاب برتر”[چادر] هستند. از سوی دیگر گروه تندروی انصار حزب‌الله هم “گشت‌های موتوری امر به معروف و نهی از منکر” راه‌اندازی کرده و می‌گوید که نیازی به دریافت مجوز هم ندارد.
با فرارسیدن مرداد و بالاگرفتن گرمای تابستان، این مجادله داغ‌تر هم خواهد شد و اولین تابستانی که در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی آغاز شده، همچنان مستعد خبرهای داغی در حوزه پوشش و حجاب است.
