گزارش

تقطیع موضوعات پیچیده…

نمایشگاه نقاشی های محمد حسین ماهر در گالری اعتماد تهران برپاشده است. همکارمان در تهران گزارشی از این رویداد هنری ارسال کرده که در ادامه می خوانید…

امروزه در جامعه ای زندگی می کنیم که بسیاری از هنرمندان با اندیشه های متفاوت حضور دارند، اندیشه هایی که گاه در تضاد با اندیشه دیگری است، حال در چنین اوضاع و احوالی مخاطب اثر هنری سر در گم می شود و برای یافتن آنچه حقیقت می پندارد به دنبال هنرمندی می گردد که بتواند با آثار او ارتباط بر قرار کند. امروزه هنرمندان خاص ما منتقدین خاص خود را دارند وآثار به وجود آمده مخاطب خود را می جویند…
با این زمینه فکری آثار”محمد حسین ماهر” را در گالری اعتماد مورد بررسی قرار می دهیم… آثاری که در تمامی آنها پیکره های حیوانات نقش اصلی را بازی می کند و گویی نقاش قصد دارد با انبوه خطوط و تنالیته هایی که شاکله کلی فیگور را ایجاد نموده به درون مدل ها راه یابد و آنچه نهان است، آشکار کند. این نمایشگاه حاصل سال ها تلاش وی در زمینه نقاشی و طراح است. 

در کار محمد حسین ماهر، نقاش فیگوراتیو، آن آرامش سنت فیگوراتیو وجود دارد، حتی در نشاط ‌انگیزترین صحنه‌های او. ماهر در پرده‌های خود از گاوها، در پادشاهان و ملکه‌ها و در تصاویرش از برخی شخصیت‌های افسانه‌ای تاریخی، زمان را ایستا نگه‌ داشته است. هنرمندی چون ماهر در جست‌وجوی دنیایی است عاری از خشونت. دنیایی سراسر عشق، سراسر شور، سراسر سرمستی. ماهر صورتگر خواب‌های بزرگسالی و راوی قصه‌های کودکی ماست و در میان خواب‌های بزرگسالان و قصه‌های کودکان اغلب شباهتی هست. او نقاشی است که روزگار خردی را خواب می‌بیند و در خواب او حسرت تلخی است که از چشم ظاهربین نهفته می‌ماند. ماهربا ارائه آثار جدید خود در گالری اعتماد ثابت می کند نقاشی است که عقلِ جهاندیدگان و قلب کودکان را دارد و این تضاد را هم در معنی و هم در شیوة کارش می‌توان دید.

در کارهای ماهر فاصله انسان و حیوان کمتر و کمتر می شود تا جایی که به هم می رسند. نقاش به اذعان خودش، رنگ را همیشه با عنوان مضمون و محتوا پیاده می کند، نه به خاطر زیباییش؛ رنگ هرجا که آمده یک نقشی را عهده دار بوده است. گرایش آبستره در او هیچ نقشی مستقل پیدا نکرده است. در درگیری درونی اش، همیشه آبستراکسیون به سوی فیگور و در نهایت به نفع مفهوم گرایی عقب می نشیند. در تابلوهای او آنچه در وهله ی نخست به ذهن متبادر می شود این است که آنها در یک فضا و معماری خارجی قرار گرفته اندکه به نظر می رسد این هم ناشی از نگاه بیرونی وی به موجودات افسانه ای یا واقعی است. او تصویرگر جهانی پیچیده و هزار تویی است که سوژه محبوبش، جایگاه مطمین و در خور عزت و شوکتش را در آن نمی یابد. پهنه های وسیع بوم، آوردگاه تضاد و تصادمی در هم شکننده اند که در آن حیوان با شتاب و سراسیمه در جهات مختلف زیر آوار شتک رنگ توده شده قطور مدفون می شود.

این نوع برخورد را در آثار اولین مدرنیست‌های ایرانی هم می‌توان دید. محمد حسین ماهر با ایجاد تقطیع‌ها و شکست‌های تصویری در نقش‌مایه‌ها و مضامین بومی، به مدرنیسمی دست پیدا می‌کند که در آن از هنر ایرانی برای ایجاد جلوه‌های نو تصویری بهره جسته است.

آنچه توجه بیننده را هنگام تماشای آثار موجود در گالری اعتماد به خود جلب می‌کند، صراحت او در برخورد با لحظه‌های ایستا و تکراری زندگی است که اغلب سعی در به خاطر آوردن‌شان نداریم و معمولا‌ً ساده از کنارشان می‌گذریم؛ لحظاتی بسیار حقیقی و پرتأمل، لحظه درک گذشت زمان، لحظات پنهان تصمیم‌گیری و نظر کردن به خود. در این مجموعه پارادوکسی را در ذهنیت نقاش نسبت به انسان مشاهده می‌کنیم که از یک سو سوژه ها را در لحظات فعال همراه با ذهنیتی پویا در کنار تکرارها و روزمره‌گی تصور می‌کند و از سوی دیگر او را بدون کاربرد و منفعل و نظاره‌گر گذشت زمان تجسم می‌بخشد.

شاید کشیدن این آثار را کاری سهل بپنداریم؛ ولی کار سخت و ضروری ماهر خلق فضای عادی و روزمره است که کاراکتر را در عین انفعال به واکنش وا داشته است. موضوع نقاشی‌های او در حال مکث کردن روی افعال خود است. آرامش و گاه بی‌قیدی و بی‌خیالی این کاراکترها را می‌توان در خطوط نرم‌وآرام، و ریتم‌های پیاپی او پیدا کرد. تکرار مداوم یک حالت یا یک فیگور در چند تابلوی نقاشی، قصد و تعمد نقاش بر تکراری بودن فضای زندگی روزمره را نشان می‌دهد. وی صورت کاراکترها را محو می‌کند یا اصلا‌ً به نمایش نمی‌گذارد و نقش اصلی را بر عهده فیگورها می‌گذارد. ماهر در ساده کردن فضای اثر و حذف زوائد تا آنجا پیش می‌رود که از کشیدن خطوط اضافی یا اشیای پیرامون کاراکترها حذر می‌کند تا روی آناتومی و بیانی که از آن انتظار دارد، تأکید کند.

بیوگرافی:

محمدحسین ماهر متولد 1336 آبادان است و دانش‌آموخته نقاشی از دانشکده هنرهای تزیینی است.
در این نمایشگاه که از 2 تا 14 بهمن‌ماه سال جاری در نگارخانه اعتماد برپا خواهد شد، آخرین آثار این هنرمند به نمایش درخواهد آمد.
حسین ماهر از آن دسته نقاشانی است که منابع فرهنگی را به عنوان دست‌مایه اثر هنری مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد. در دو دهه گذشته نگاه او به تدریج به درون و خلوت گرایید و به جای اقلیم و سرزمین با تنوع و جذابیتش، به خیره شدن و نفوذ در دنیای ذهنی و اقلیم‌های خیال تغییر جهت داد. 
ماهر در سال‌های اولیه بعد از انقلاب سفری مطالعاتی و پژوهشی درباره نقاشی به فرانسه داشت و پس از آن در دانشگاه‌های هنرهای تزیینی و دانشگاه‌های هنری ایران به تدریس پرداخت. 
او از سال 1336 تا کنون نزدیک به 20 نمایشگاه انفرادی و حدود 15 نمایشگاه گروهی در ایران و خارج از کشور داشته است.         
او علاوه بر نگارخانه‌های سیحون، موزه‌ هنرهای معاصر تهران، آریا، فرهنگسرای نیاوران، خانه هنرمندان ایران و… در کشورهای آلمان، نروژ، ازبکستان، قرقیزستان و… نیز آثارش را به نمایش گذاشته است.