دعوت ایران به گفتگو

نویسنده

ahmadinejadturykey.jpg

دلفین نربولیه

دیدار دو روزه رییس جمهور محمود احمدی نژاد از ترکیه، حتی قبل از انجام، باعث ایراد انتقاداتی در ترکیه گردید. رییس ‏جمهور ایران ساعت ها با عبدالله گل، همتای ترکی خود، درحال مذاکره بود و سپس با اردوغان، نخست وزیر این کشور، ‏دیدن کرد… و تمامی این دیدارها در استانبول بود. و این دقیقاً اولین موج از این انتقادات است. رییس جمهور ایران به ‏آنکارا، و به ویژه به آرامگاه نمادین مصطفی کمال آتاتورک، مؤسس جمهوری لائیک این کشور نرفت. به گفته منابع ترک، ‏این دیدار به اصرار بیش از حد محمود احمدی نژاد، در استانبول انجام شد تا هیچ گونه “نگرانی” در معبد لائیسیته ترکیه ‏روی ندهد.‏

حضور رییس جمهور ایران در ترکیه موجب نارضایتی اسراییل، به عنوان یکی از متحدان آنکارا در منطقه شده است. به ‏گفته تل آویو، این دیدار به عملکرد حکومتی که از نابودی اسراییل استقبال می کند “مشروعیت” می بخشد. البته مقامات ‏ترک برداشت متفاوتی از این مسأله دارند. همان طور که علی باباجان، وزیر خارجه ترکیه، تأکید کرده، ترکیه امیدوار است ‏بتواند در حل و فصل پرونده هسته ای نقش یک “تسریع کننده” را ایفا کند. این دعوت در چارچوب سیاستی انجام می شود ‏که قصد نشان دادن نفوذ آنکارا در منطقه را دارد؛ نفوذ و تأثیری که با دوره ریاست جمهوری گل آغاز گردید. نکته دیگری ‏که در این دعوت نهفته است، خواست ترکیه برای نشان دادن نقش میانجی خود بین سوریه و اسراییل است.‏

با این حال، حتی اگر پس از این دیدار هیچ پیشرفتی در روند پرونده هسته ای حاصل نشده، ولی عبدالله گل به موضع ‏کشورش در این خصوص اشارات خوبی کرده. آنکارا خواست ایران برای تولید انرژی صلح آمیز هسته ای را مشروع می ‏داند، ولی با وجود سلاح اتمی در منطقه مخالف است. بدین ترتیب، عبدالله گل ایران را به ادامه گفتگوهای آغاز شده با گروه ‏شش کشور تشویق کرده و آن را “فرصتی” برای ایجاد صلح دانسته است. ‏

حمایت واشنگتن

باید اذعان داشت که دقیقاً به دلیل انتقال همین پیام ها از سوی آنکاراست که واشنگتن از بازدید رییس جمهور ایران از ترکیه ‏استقبال کرده. حتی اسراییل نیز در این خصوص کاملاً از خود خویشتن داری نشان داده و روزنامه اسراییلی هاآرتص نیز ‏این مسأله را اعتراف کرده است: “اسراییل به خوبی می داند که دیپلماسی می تواند بسیار کارآمد باشد، به ویژه زمانی که ‏ترکیه نقش یک داور را بین اسراییل و سوریه بازی می کند.“‏

ترکیه که از نظر انرژی کشور بسیار وابسته ای است، تاکنون از مشارکت در اعمال تحریم ها علیه حکومت ایران خودداری ‏ورزیده. سال گذشته، آنکارا حتی به منظور بهره برداری از منابع گازی ایران توافق نامه ای با تهران به امضاء رساند و در ‏این دیدار نیز مایل بود تا قراردادی در خصوص اتصال یک خط لوله گاز بین دو کشور امضاء کند، ولی این طور نشد. هیچ ‏یک از دو رییس جمهور توضیحاتی در این رابطه ارائه نکردند، ولی گفته می شود که شرایط جدیدی از سوی تهران معین ‏شده است. ولی با این حال، ترکیه به منظور حفظ وجهه “تسهیل کننده” خود، پیام روز چهارشنبه واشنگتن را نشنیده است. از ‏نظر ایالات متحده، “اکنون زمان مناسبی برای داد و ستد با ایران نبود”.‏

منبع: لوتان، 18 اوت ‏

مترجم: علی جواهری