دو روز مانده به مذاکرات اتمی بغداد، دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرده است تا به ادعای روزنامه کیهان توپ را به زمین جمهوری اسلامی بیندازد و به روایت فارس فضای مذاکرات چهارشنبه را تنش آلود کند. همزمان 203 نماینده مجلس اصولگرایان نیز با انتشار بیانیه ای از گروه 1+5 خواسته اند تا فریبکاری نکند. آن هم در حالیکه رئیس جمهور ایالات متحده از ادامه تحریم ها خبر داده و دانمارک ـ رئیس دوره ای اتحادیه اروپا- جمهوری اسلامی را قهرمان مذاکرات بی نتیجه خوانده است.
دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی شب گذشته برای نخستین بار به تهران آمد تا امروز با مسئول برنامه اتمی جمهوری اسلامی دیدار کند. ورود یوکیا آمانو به تهران در حالی انجام می گیرد که چهل و هشت ساعت دیگر دیپلمات های تهران و کشورهای گروه 1+5 باید در بغداد پای میز مذاکرات اتمی بنشینند. سفر بلندمرتبه ترین مقام آژانس اتمی هفته گذشته به صورتی کاملا غیر منتظره اعلام شد؛این در حالی است که علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ادعا کرده است: “سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی بر اساس دعوت قبلی در سفر سال گذشته من به اتریش و نیز رئیس سازمان انرژی اتمی انجام می شود.”
اما وزیرخارجه که خود را دعوت کننده آمانو می نامد دیشب رهسپار کویت شد و هیچ دیداری با وی نخواهد داشت،و به جای او این سعید جلیلی ـ نماینده آیت الله خامنه ای در مذاکرات اتمی ـ است که با آمانو گفتگو خواهد کرد. سفر آمانو از آن جهت ناگهانی توصیف می شود که امروز قرار بود نمایندگان جمهوری اسلامی در وین و بازرسان آژانس، مذاکرات هفته پیش بر سر برنامه اتمی تهران را پی گیرند. اما این مذاکرات لغو شد و به جای آن آمانو اعلام کرد قصد دارد به ایران سفر کند؛تصمیمی که حسین شریعتمداری ـ نماینده ولی فقیه در کیهان ـ را بر آشفته کرده تا جایی که وی دیروز در سرمقاله کیهان از “پشت صحنه” سفر آمانو رمزگشایی کرده است. شریعتمداری در یادداشت دست های خالی از وین تا بغداد نوشته: “شواهدی که به آن اشاره خواهد شد نشان می دهد، لغو نشست وین و سفر مدیرکل آژانس به تهران، با هدف «توهم آفرینی» درباره فعالیت هسته ای کشورمان و بهانه سازی برای دست های خالی از سند و بهانه 1+5 در اجلاس بغداد، صورت گرفته است.”
شواهدی که شریعتمداری از آن حرف می زند این است که به ادعای وی در جریان مذاکرات هفته پیش در وین، مقامات آژانس قرار بوده اسنادی از فعالیت های نظامی تهران در سایت پارچین نشان دهند اما حالا به جای اینکه اسناد مربوطه را نشان دهند آمانوقصد دارد با سفر به ایران، بر نظامی بودن بحران اتمی جمهوری اسلامی پایفشاری کند. وی نوشته است: “چرا نشست وین با دستور کار از قبل اعلام شده را لغو کرده است؟! و از سوی دیگر، این احتمال وجود دارد که آقای آمانو با ناتمام و بی نتیجه گذاشتن نشست وین، قصد دارد سند پوچ و بی اساس یاد شده درباره پارچین را دست نخورده و افشا نشده نگاه دارد تا دست گروه 1+5 در اجلاس بغداد خالی نباشد! و مثلاً در مذاکرات بغداد توپ را به زمین ایران بیندازند که در همکاری با آژانس کوتاهی کرده و اجازه بازرسی از پارچین را صادر نکرده است؟!”
فارس: آژانس دنبال فضا سازی است
خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران نیز تحلیل نسبتا مشابهی دارد و تحلیل گر اتمی این خبرگزاری سفر آمانو را در راستای “ایجاد تنش” ارزیابی کرده و نوشته است: “با وجود اینکه مقامات ایرانی پیش از این عنوان کرده بودند که برای بازدید از سایت مشکلی وجود ندارد، اما مسئولان آژانس و برخی کشورهای غربی همچنان بدنبال فضا سازی و ایجاد تنش در مورد موضوع هسته‌ای ایران بوده‌اند.”
جمهوری اسلامی ماه ها است ـ دست کم از اسفند ـ اعلام کرده بازدید بازرسان از سایت پارچین در حوالی تهران بلامانع است، اما در عمل اجازه نداده مقامات آژانس پای خود را به آنجا بگذارند. آمانو پیشتر از منابع موثقی سخن گفته بود که از انفجارهای اتمی در یک اتاقک مخصوص در این سایت خبر داده بودند.
حالا به نظر می آید کاسه صبر دبیرکل آژانس لبریز شده است و او در سفر امروز ضمانت مشخصی از سعید جلیلی برای سفر بی چون و چرای بازرسان به پارچین خواهد خواست.
مجلس: فریبکاری به پایان رسیده است
ناظران می گویند ممکن است برداشت آمانو از مذاکرات امروز بتواند بر فضای گفتگوهای بغداد تاثیر بگذارد؛ مذاکراتی که قرار است روز چهارشنبه انجام شود و دیروز 203 نماینده مجلس اصولگرای هشتم آن را زمانی برای “اعتماد سازی غرب” عنوان کردند. اهالی بهارستان در یک بیانیه مشترک به اعضای شورای امنیت بعلاوه آلمان هشدار داده اند که “زمان برای راهبرد فریبکارانه و دو گانه به پایان رسیده است، در هر حرکت راهبرد فشار علیه ملت ایران، پاسخ مناسب خود را به دنبال خواهد داشت.”
یک روز پیش از این بیانیه محمدرضا باهنر، نائب رئیس مجلس، با خبرگزاری مهر گفتگو کرده و از غرب خواسته بود تحریم ها علیه تهران را لغو کند.
باهنر که اصولگرایی میانه رو محسوب می شود،تصریح کرده است: “تنها در صورتی که تحریم‌ها لغو شود می‌توان در مورد مذاکرات بعدی فکر کرد”.
تردیدها پیرامون مذاکرات
تحلیل گران به درستی نمی دانند خواسته های متقابل نمایندگان غرب و جمهوری اسلامی از یکدیگر، زمانی که در بغداد دور میز بنشینند چه خواهد بود، اما گمانه زنی رسانه های غربی حکایت از آن دارد که 1+5 از تهران خواهد خواست تا فعالیت های غنی سازی اورانیوم 20 درصد در فردو را خاتمه دهد و حجمی را که تاکنون غنی سازی کرده به غرب تحویل دهد. در عوض غرب بخشی از تحریم ها ـ از جمله تحریم های هواپیمایی- را لغو و در صورت اعتماد سازی بیشتر جمهوری اسلامی طی ماه های آینده تحریم های نفتی را لغو خواهد کرد.
جمهوری اسلامی در مقابل گفته است به تعلیق غنی سازی اورانیوم تن نخواهد داد. گرچه مشخص نیست مقصود جمهوری اسلامی مخالفت با پایان غنی سازی 20 درصد است یا غنی سازی 3.5 درصد.
جمهوری اسلامی قهرمان مذاکرات بی نتیجه
باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده، دو شب پیش در جریان نشست گروه کشورهای صنعتی ( G8) در کمپ دیوید با اتخاذ موضعی نرم خویانه در قبال مذاکرات بغداد گفت: “امیدواریم که بتوانیم این مساله را با روشی صلح آمیز و با احترام به استقلال و حفظ حقوق ایران در جامعه بین الملل حل کنیم.”
او در عین حال از یاد نبرد که گوشزد کند: “همه ما به طور جدی به ادامه رویکرد تحریم‌ها و فشار به همراه گفت‌وگوهای دیپلماتیک پایبندیم.”
جمهوری اسلامی از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد مذاکرات بی نتیجه بسیاری با غرب انجام داده از همین رو برخی بر این باورند که موفقیت در بغداد به یک معجزه شبیه خواهد بود. همین چند روز پیش بود که ویلی سوندال، وزیر خارجه دانمارک-رییس دوره‌ای اتحادیه اروپا در اظهارنظری کنایه آلود جمهوری اسلامی را “قهرمان جهان” لقب داد، آن هم “در انجام مذاکرات طولانی و بی‌نتیجه”.
