با اعلام جزئیات جدیدی از اتهام‌های جیسون رضاییان و ادعای نفوذ او در “خصوصی‌ترین جلسات رئیس‌جمهوری” دور جدیدی از گمانه‌‌زنی‌ها درباره وضعیت این خبرنگار بازداشت شده ایرانی - آمریکایی آغاز شده است. روزنامه‌نگاری که ۱۵ ماه از بازداشت او می‌گذرد و پنج هفته پیش نیز خبر صدور حکم او اعلام شد، گرچه جزییاتی درباره آن وجود ندارد.
خبرگزاری فارس - که به گفته محمود احمدی‌نژاد متعلق به سپاه پاسداران است - روز دوشنبه گزارشی درباره پرونده جیسون رضاییان منتشر کرد. گزارشی که در آن یک نماینده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی این مجلس بخش‌هایی از اعتراف‌های رضاییان و گزارش سازمان اطلاعات سپاه پاسداران درباره او را بازگو کرده است.
این گزارش چند روز پس از آن منتشر شد که محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه در کنفرانس امنیتی مونیخ خبر از آن داده بود که در تلاش است با استفاده از “راه‌حل‌های بشردوستانه” مساله جیسون رضاییان را حل کند.
فارس به نقل از جواد کریمی‌قدوسی نوشت که رضاییان و “افراد مرتبطی در مرکز استراتژیک ریاست جمهوری، دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام، به ویژه در نهاد ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه و حتی مجلس شورای اسلامی و سازمان میراث فرهنگی” اقدام به ایجاد “شبکه ارتباطی قوی‌ای در بدنه اجرایی نظام جمهوری اسلامی” کرده بود.
به ادعای کریمی‌قدوسی “فردی از افراد وزارت امور خارجه که ابتدای نامش «ش» است ارتباط نزدیکی با جیسون رضاییان داشته و تمام اخبار تیم مذاکره‌کننده را در اختیار وی قرار می‌داد” و این خبرنگار بازداشت شده “به طور کلی در تیم رسانه‌آی آقای ظریف فعال بوده”. به گفته این نماینده مجلس عضو جبهه پایداری رضاییان با “فردی به نام آقای «س» در نهاد ریاست جمهوری نیز ارتباط ویژه‌ای داشته است که اطلاعات وسیعی در این‌باره به این جاسوس منتقل می‌کرد… تیم جیسون در سفرهای آقای روحانی کاملا فعال بوده و در هواپیمای او نیز حضور داشت… آنها در خصوصی ترین جلسات رئیس‌جمهور نیز شرکت و اخبار این جلسه را به شبکه‌های جاسوسی منتقل می‌‌کردند. جیسون در یک گزارشی به آمریکایی‌ها می‌گوید که من به قدری به رئیس‌جمهور نزدیک شدم که حتی طعم و مارک آدامسی که می‌جود را شناسایی کردم و می‌دانم ایشان به چه آدامسی علاقه دارد”.
انتشار این اظهارنظرها درباره پرونده رضاییان از آن جهت اهمیت دارد که از زمان به توافق رسیدن ایران و گروه ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران، آیت‌الله خامنه‌ای تاکنون چندین بار از امکان “نفوذ دشمن” در عرصه‌های مختلف ابراز نگرانی کرده است.
رهبر جمهوری‌اسلامی از جمله گفته بود که “اگر غفلت شود ناگهان می‌بینیم که دشمن در جاهایی رخنه کرده و مشغول کارهای خطرناک فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است”. او همچنین زمانی هشدار داده بود که “برای آنها [دشمنان] بهتر این است که از خود آن ملت کسانی در راس آن کشور باشند که مثل آنها فکر کنند”.
این البته نخستین بار نیست که بحث انتشار اعتراف‌های رضاییان و نفوذ او در نهاد ریاست‌جمهوری مطرح میشود. زمستان گذشته حمید رسایی - نماینده مجلس و عضو جبهه پایداری - گفته بود که رضاییان “در اعترافات خود گفته چه اقداماتی در ایران انجام داده است. سوال مهم این است که چه کسی حامی جیسون رضاییان بوده که وی توانسته در قالب خبرنگار واشنگتن پست از نقاط حساس کشورمان بازدید کند”.
او همچنین در جوابیه‌ای خطاب به رئیس هیات بدوی تخلفات اداری نهاد ریاست جمهوری خواستار بررسی “تخلفات برخی از مسوولان فعلی نهاد ریاست جمهوری” شد که “ردپای‌شان در پرونده جاسوسی جیسون رضاییان (خبرنگار واشنگتن پست) و همسر وی (یگانه ص) که به عنوان خبرنگار تا حساس‌ترین بخش‌های نهاد ریاست جمهوری نفوذ کرده بودند، دیده می شود”.
او خطاب به اشرفی‌اصفهانی، رییس این هیات، نوشته بود: “توضیح دهید کدام مدیر در نهاد ریاست جمهوری در نفوذ دادن این افراد نقش بسزایی داشته است؟ جیسون رضائیان با مکاتبات چه فردی در تهیه محتوای جاسوسی خود از موانع مهم امنیتی عبور می‌کرده است؟ چه کسی از احضار و رسیدگی به پرونده این مدیر نهاد (ا – س) که از اقوام نزدیک یک مقام عالی در نهاد ریاست جمهوری است، جلوگیری می‌کند و او را که رییس یک مرکز نهاد است، خط قرمز خود خوانده است تا نهادهای امنیتی و قضایی به آن نزدیک نشوند؟ البته ان‌شاالله در آینده و از تریبون مجلس در این باره بیشتر سخن خواهم گفت”.
چند هفته پیش نیز نوذر شفیعی، سخن‌گوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خبر داده بود که سازمان اطلاعات سپاه در جلسه اخیر این کمیسیون گزارشی پیرامون “شیوه‌های نفوذ دشمن برای آسیب زدن به بنیان‌های انقلاب و نظام” ارائه کرده که بخشی از آن مربوط به جیسون رضائیان بوده است. براساس این گزارش رضائیان “یک عنصر حائز اهمیت برای آمریکایی‌ها محسوب میشود به گونه‌ای که آمریکایی‌ها برای آزادی وی بسیار تلاش می کنند، جیسون رضائیان مامور اجرای تفکر آن دسته از سنای آمریکاست که معتقدند اگر آمریکا بتوانند روابط خود را با ایران به سطح قبل از انقلاب برگرداند، حکومت ایران را می توان به آسانی ساقط کرد”.
پیش از این اخباری درباره امکان مبادله رضاییان با برخی زندانیان ایرانی در آمریکا مطرح شده بود. مساله‌ای که البته با واکنش اصولگرایان مواجه شد.
جیسون رضائیان روزنامه‌نگار ایرانی‌الاصل آمریکایی است که در ایران به عنوان خبرنگار روزنامه واشنگتن‌پست مشغول به کار بود. او تابستان سال گذشته بازداشت شد و از آن زمان در زندان به سر می‌برد. به تازگی جلسات دادگاه او به شکل غیرعلنی برگزار شده و حکم وی نیز صادر شده، اما هنوز به خود رضائیان و یا وکیل او ابلاغ نشده است.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، در جریان سفر به نیویورک برای سخن‌رانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان داشت. او در پاسخ به سوالی پیرامون آمریکایی‌هایی که در ایران زندانی هستند - و به طور مشخص جیسون رضائیان - گفت که اگر آمریکایی‌ها، ایرانی‌های بازداشت شده در این کشور را آزاد کنند “فضای مناسب باز خواهد شد و شرایط مناسب ایجاد خواهد شد تا ما هر چه در توان داریم و تا جایی که در توان ما باشد برای آزادی فوری آمریکایی‌های زندانی در ایران بکوشیم”.
پس از این سخنان، برخی تحلیل‌گران سخنان رئیس دولت یازدهم را نشانه‌ای از تمایل به مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا تعبیر کردند. اما حسن قشقاوی، معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزیر امورخارجه، این مساله را تکذیب کرد. به گفته قشقاوی “هیچ بحثی در مورد تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا مطرح نیست”.
پیش از روحانی، علی لاریجانی نیز سخنان مشابهی در این زمینه بیان کرده بود. رئیس مجلس نهم در جریان سفر به نیویورک، پیرامون مساله آمریکایی‌های زندانی در ایران گفته بود: “راه‌های عملی وجود دارد. مثلا تعدادی ایرانی در زندان‌های اینجا محبوس‌اند… قطعا برای مسائلی از این دست، می‌توان به راهکارهایی رسید. فکر می‌کنم که سیاسیون شما (آمریکایی‌ها) آن راه‌ها را می‌دانند”.
