سعید کمالی دهقان
سرزنش دیگران، یکی از شیوه‌‌های رو به رو شدن با شواهد انکارناپذیر رسوایی‌ها است. اما انداختن تقصیر ها به گردن بعضی از عوامل خودی و تنبیه آنها کارآیی بیشتری دارد. این تاکتیک جمهوری اسلامی برای سرپوش گذاشتن روی آنچه در کهریزک رخ داد است.
این هفته دادگاهی نظامی در تهران دو نفر از مسئولان متهم به شکنجه و کشتار سه معترض زندانی را محاکمه و به مرگ محکوم کرد.
گفته می شود که 9 مظنون دیگر نیز به زندان محکوم شده و یک نفر نیز تبرئه شده است. این حکم هنوز قطعی نیست و می شود به آن اعتراض کرد. هنوز اسم هیچ یک از متهمان فاش نشده و دادگاه آنها غیر علنی برگزار شد و به همین دلیل هیچ یک از گفته‌های رسمی حکومت در این زمینه نمی‌تواند به طور مستقل تایید شود.
کهریزک که به «گوانتاناموی ایران» معروف شد و هنگامی که گروهی از زندانیان آزاد شده از آن به رسانه‌های بین‌المللی درباره آنچه بر آنها در این بازداشتگاه گذشت، گزارش دادند، شرم آن برای جمهوری اسلامی ماند. این مرکز نگهداری بازداشت شدگان در زیرزمینی ساخته شده بود که دستگاه تهویه و امکانات بهداشتی نداشت. اگر چه حداکثر ظرفیت بازداشتگاه کهریزک 50 زندانی بود، اما سال پیش صدها نفر در آن جای داده شدند. دستکم 5 نفر در این کشته شدند و به عده ای تجاوز شد.
در ماه ژوئیه سال گذشته، وقتی سعید صادقی عکاس هوادار حکومت به آیت‌الله خامنه‌ای گفت که در آن جا به او تجاوز شده است، دستور بستن بازداشتگاه توسط رهبری صادر شد اما به موضوع تجاوز اشاره‌ای نشد. چندی بعد مهدی کروبی با افشا کردن نامه‌ای که به اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان نوشته بود، مساله تجاوز جنسی به بازداشت شدگان را برای نخستین بار مطرح کرد. افشای تجاوز در زندان یک رسوایی برای حکومتی بود که درس ارزش‌های اخلاقی می‌دهد و لاف جمهوری اسلامی می‌زند. این موضوع باعث ایجاد شکاف بین طرفداران حکومت شد.
این موضوع فریاد اعتراض حامیان حکومت را هم بلند کرد، اما این زمانی بود که اعلام شد محسن روح‌الامینی، پسر 24 ساله یکی از چهره‌های محافظه‌کار و از مشاوران محسن رضایی در میان کشته‌شدگان است و مسئولان مجبور شدند پاسخ دهند. در پی آن، نام دو نفر دیگر یعنی امیر جوادی‌فر و محمد کامرانی هم در میان کشته شدگان اعلام شد. در واقع دو مسئولی که در این هفته در دادگاه نظامی محاکمه شدند، متهم به دست داشتن در کشته شدن سه معترض زندانی هستند، درحالی که منابع معترضان می‌گویند که دست کم پنج نفر در این بازداشتگاه کشته شده‌اند.
مقام‌های مسئول در کشور پس از فاش‌شدن موضوع تجاوز، آن را با عنوان «تبلیغات معترضان» رد کردند. اما مجلس شورای اسلامی کمیته‌ای برای بررسی موضوع تشکیل داد که در گزارش ژانوبه سال 2010 آن نام سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران در پشت این پرونده مطرح شد. با این حال کمیته پیگیری مجلس همچنان اتهام تجاوز را رد کرد. مرتضوی در آن زمان توسط محمود احمدی نژاد به سمت رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا انتخاب شد.
اما از تابستان سال گذشته دولت‌هرچه بیشتر تلاش می‌کند به بدنامی و رسوایی خود پایان دهد، اما جزئیات بیشتری از این ماجرا آشکار می‌شود. سایت روزآنلاین می‌نویسد که رامین پوراندرجانی، پزشک وظیفه بازداشتگاه کهریزک در اثر خفگی کشته شد، اگر چه پلیس اعلام کرد که مرگ او طبیعی بوده است.
فعالان حقوق بشر به سخنان یکی از زندانیان سابق کهریزک اشاره می‌کند که به دلایل امنیتی نام او فاش نشده است. این زندانی گفته بوده که 43 روز پس از بازداشت اجازه یافت تا با خانواده‌اش تماس بگیرد. او هم‌چنین گفته که به او کلیپ ویدئویی از پسرش را نشان داده‌اند و گفته‌اند اگر به آن چه آنها می‌خواهند اعتراف نکند، به پسرش تجاوز خواهند کرد.
فعالان حقوق بشر سعی کرده اند با جمع‌آوری اطلاعات از افراد به طور جداگانه درباره تجربه‌هایشان از بازداشتگاه کهریزک، این رسوایی را مستند کنند. آنها در گزارش خود آورده‌اند که شلاق زدن، کتک زدن با باتوم و میله‌های فلزی و شوک الکتریکی متداول بوده است. برخی زندانیان به نمایش اندام جنسی خود به نحو تحقیرآمیزی وادار شده‌اند و به برخی نیز با بطری و باتوم تجاوز شده است.برخی باید خم می‌شدند و دیگران روی آنها ادرار می‌کردند.
این نخستین بار نیست که ایران از نیرنگ‌های قدیمی برای پوشاندن بدنامی‌های خود با برگزار کردن چنین محاکمه‌هایی استفاده می‌کند. درجریان حمله 11 سال پیش به خوابگاه‌های کوی دانشگاه تهران که دستکم دو کشته بر جای گذاشت، ماموران پلیس و مقام‌های مسئول در دادگاه تجدیدنظر تبرئه شدند، به جز یک نفر آن هم به جرم دزدیدن ریش‌تراش برقی یکی از دانشجویان.
محاکمه‌های پس از حمله به کوی دانشگاه پایان آن ماجرا نبود و هنوز هم در سالگرد آن تظاهرات به پا می‌شود، تاکتیک کنونی حکومت ایران در محاکمه عاملان کهریزک نیز اثربخش نخواهد بود و داستان آن پایان نخواهد یافت. یک ماه پبش، به گفته یکی از سایت‌های معترضان در ایران، بازداشتگاه کهریزک با تغییر نام به «سروش 111» بازگشایی شده است.
، 2 ژوئیه گاردین
