امین رئوفی‌نژاد
کمتر از 20 روز پس از آنکه احمدی نژاد در سخنانی وعده داد که قرار است در سال جدید یک اتفاق مهم در اقتصاد کشور بیفتد، و روزنامه های مبلغ و ارگان دولت از طرح معجزه گر اقتصادی نوشتند دو رسانه وابسته به اصولگرایان خبر داده اند که مهمترین قسمت این “تحول بزرگ”، پرداخت نقدی یارانه ها به مردم است. خبرگزاری فارس این خبر را منتشر کرده و سایت الف حتی به رقم سرانه این پرداخت در سال 87 هم اشاره کرده است: 50 هزار تومان!
محمود احمدی نژاد در پیام نوروزی خود از وقوع یک “تحول بزرگ اقتصادی” در سال جدید صحبت کرد و غلامحسین الهام این طرح را “جراحی بزرگ در اقتصاد” نامید، به این ترتیب انتظار برای معجزه ای آغاز شد که کارشناسان اقتصادی آن را باور نداشتند و یک طرح تبلیغاتی جدید برای دولت می دانستند که باز هم به بهائی سنگین برای اقتصاد کشور شاید گروهی را بر رای دهندگان بیفزاید.
از دید کارشناسان سیاسی چنین طرح تبلیغاتی بزرگی از آن رو لازم بود که نظرسنجی ها نشان می دهد بحران هسته ای دیگر کشش جلب توده ها را ندارد، طرح های استانی و بخشش های دو سال اول دولت نیز چنان فاجعه ای به بار آورده که نظام به بهای سه قفله کردن خزانه مانع از بروز فاجعه شده است. به گفته این کارشناسان فقط مسائل اقتصادی است که جذابیتی دارد که در میان امواج سنگین تورم و گرانی‌ها شاید بر افکار عمومی اثرگذار باشد.
معنای ضمنی خبر فارس و سایت الف از تحول بزرگ مورد نظر رییس جمهور، چیزی جز این نیست که احمدی نژاد و همراهان اقتصادی‌اش در دولت پس از دو سال و نیم به این نتیجه رسیده‌اند که باید به اصلی‌ترین شعار انتخاباتی “مهدی کروبی” دبیرکل کنونی حزب اعتماد ملی عمل کنند. کروبی در انتخابات نهم ریاست‌جمهوری با شعار “پنجاه هزار تومان برای هر ایرانی” توانست آرای خود را در میان طبقات پایین جامعه افزایش بدهد.
ابعاد اقتصادی “تحول بزرگ”
دو سال قبل که داود دانش‌جعفری، وزیر اقتصاد دولت احمدی نژاد، در سمیناری با موضوع هدفمند کردن یارانه‌ها در دانشگاه امام صادق به ارائه طرحی پرداخت که متضمن پرداخت نقدی بخشی از یارانه‌های دولتی به مردم بود، کسی این طرح را جدی نگرفت و حتی خود او و دیگر نزدیکان احمدی نژاد هم این بحث را در جای دیگری تکرار نکردند.
اما اکنون، به طوری که خبرگزاری فارس از قول “یک مقام آگاه” گزارش کرده است، “پرداخت مرحله به مرحله یارانه های نقدی” یکی از طرح‌هایی است که در سال سرنوشت‌ساز منتهی به رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری، از زبان احمدی نژاد قرار است اعلام شود. این مقام آگاه، خبر داده که: “در اولین مرحله اجرای این طرح، یارانه حامل های انرژی از جمله بنزین به صورت نقدی در حساب همه افراد واریز خواهد شد و به تدریج افراد پردرآمد از مشمولین دریافت یارانه انرژی حذف می شوند. در مراحل بعدی یارانه کالاهای اساسی از قبیل گندم و نان مشمول طرح یارانه نقدی می شود.“
سایت الف (وابسته به احمد توکلی) توضیح مفصل‌تری در این باره داده است. به نوشته این سایت: “براساس محتمل‌ترین سناریوی پیشنهادی در این طرح، یارانه کالاهای اساسی و بخش انرژی به صورت سرانه نقدی میان گروه های هدف توزیع خواهد شد. در ویرایش های اولیه طرح، پیش‌بینی شده با حذف یارانه های موجود، مبلغ این یارانه بطور مستقیم، نقدی و سرانه بین همه اتباع ایران توزیع شود. یک بررسی اولیه، مبلغ قابل توزیع در سال 87 را حدود 50 هزار تومان برای هر نفر در ماه برآورد کرده است.“
و این همان رقمی است که پیش از این کروبی در انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرده بود، و بی‌شک همان خاطره را در اذهان زنده خواهد کرد.
با این حال، این طرح نامش هرچه باشد، هدفمند کردن یارانه‌ها نیست، بلکه حذف یارانه‌ها و پرداخت مستقیم آن به مردم است؛ چیزی که لااقل مشاوران اقتصادی کروبی به آن اذعان داشتند، اما برای وزیر اقتصادخوانده دولت احمدی نژاد سخت است که به آن اعتراف کند؛ از این روست که دیروز و همزمان با اعلام این خبر در رسانه‌های اصولگرا، تلاش کرده تا آن را بدین‌گونه توجیه کند: “طرح جدید دولت کلیه جهت گیری‌های اقتصادی موجود در کشور را متحول می‌کند… ارزش یارانه های کشور 90 هزار میلیارد تومان است و هدفمند کردن این یارانه ها رشد سرمایه گذاری جدید و اقتصادی کشور را رقم خواهد زد. با طرح جدید دولت در حوزه اقتصاد شاهد هدفمند شدن یارانه بخش انرژی خواهیم بود.“
در چنین فضائی عجب نیست اگر گفته می شود که برکناری دانش جعفری از وزارت اقتصاد و دارائی که از سوی سخنگوی دولت دروغ سیزده خوانده شد، همان است که وزیر گفت معمولا شایعات در این دولت به واقعیت تبدیل می شود. ابهام در اعمال تغییرات جدید در کابینه