مسئول سازمان اردویی راهیان‌نور، مدعی است که اردوهای راهیان‌نور از نظر ایمنی به “نقطه صفر حوادث جاده‌ای” نزدیک شده و “شیطنت” برخی رسانه‌های داخلی و تبلیغات منفی “دشمن” است که در مورد حوادث جاده‌ای به وقوع پیوسته، از کاه، کوه می‌سازند. به نظر می‌رسد این مقام نظامی از هم‌اکنون به فکر ایجاد فضایی است تا در صورت تکرار حوادث مشابه سالیان گذشته، عرصه برای رسانه‌ها تنگ شود.
شیطنت و ناآگاهی برخی رسانه‌های داخلی
با گذشت سه ماه از سال تحصیلی ۹۳-۹۴ و اعزام ده‌ها هزار معلم و دانش‌آموز به مناطق عملیاتی جنگ ایران و عراق، برخلاف سال‌های اخیر، خبری از بروز حادثه، مرگ و یا مجروحیت مخابره نشده است.
مقامات نظامی دست‌اندرکار این اردوها هم در ماه‌های اخیر چندین بار، حوادث گذشته را ناچیز شمرده و تاکید کرده‌اند که بروز این حوادث نمی‌تواند اصل اردوهای راهیان‌نور را زیر سوال ببرد. در آخرین اظهارنظرهای از این دست، سردار یعقوب سلیمانی مسئول سازمان اردویی راهیان‌نور و گردشگری بسیج عنوان کرده چون “دشمنان خارجی” می‌دانند که راهیان‌نور، یکی از بسترهای مناسب و تأثیرگذار در مقابله با تهاجم فرهنگی است، “تمام توانشان را به کار گرفتند تا تبلیغات منفی در این زمینه انجام دهند”.
به گزارش سایت خبری بسیج، سردار سلیمانی به “شیطنت برخی رسانه‌های داخلی جهت تبلیغات منفی علیه اردوهای راهیان‌نور” اشاره کرده و گفته است: “برخی رسانه‌ها تنها به دنبال پوشش نقاط تاریک و ناراحت‌کننده اردوهای راهیان‌نور هستند.”
او مدعی شده در حوادث جاده‌ای که در اردوهای راهیان‌نور اتفاق می‌افتد “عده‌ای از کاه، کوه می‌سازند”: “با تدبیر و مدیریت و برنامه‌ریزی صورت گرفته از لحاظ ایمنی به نقطه صفر حوادث جاده‌ای نزدیک شده‌ایم؛ در نظر داشته باشید که بیش از چهارمیلیون نفر زائر در هر دوره به مناطق جنگی سفر می‌کنند که آمار حوادث جاده‌ای درصد ناچیزی از این تعداد را نشان می‌دهد.”
مسئول سازمان اردویی راهیان‌نور این احتمال را هم داده که “تبلیغات منفی که توسط برخی رسانه‌های داخلی پیرامون اردوهای راهیان‌نور انجام می‌شود” غیرهدایت شده و از روی ناآگاهی باشد، بنابراین اعلام کرده است: “بسیج آمادگی کامل خود را اعلام می‌کند که میزبان این رسانه‌ها باشد تا این دوستان ناآگاه از میزان ایمنی و دیگر اقدامات بسیج در زمینه راهیان‌نور دیدن کنند تا با آگاهی کامل در رسانه‌هایشان قلم بزنند.”
اتخاذ این مواضع از سوی مسوولان و مقامات مختلف تازگی ندارد و در اوج حوادث سال ۹۱ که چندین دانش‌آموز در این سفرها جان باختند هم تکرار شده بود.
مهر ماه سال ۹۱ که ۲۲ دانش‌آموز بروجنی به همراه مدیر و معاون مدرسه در اردوی راهیان‌نور جان باختند، بسیاری از ایرانیان در فضای مجازی به طعنه راهیان‌نور را “راهیان گور” نامیدند و تنها چند ماه بعد، یک دانش‌آموز سال دوم دبیرستان که با دستور وزیر آموزش و پرورش مجبور بود برای گرفتن ۱۰ نمره از درس “آمادگی دفاعی” به اردوی راهیان‌نور برود نیز در یکی از سفرهای راهیان‌نور جان باخت. در این حادثه، ۲۰ تن دیگر مجروح شدند.
متاثر شدن افکار عمومی در آن زمان باعث ورود مجلس به این موضوع شد اما به جز معدود اعتراضات برخی نمایندگان، نتیجه بررسی‌های مجلس، حمایت از تداوم اردوهای راهیان‌نور بود.
از جمله قاسم جعفری، دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس عنوان کرده بود که “بازدید از مناطق جنگی از جمله اقدامات بزرگی است که گاهی ناخواسته و به طور طبیعی درگیر حوادث ناگواری می‌شود که ممکن است در هر جا و هر فضایی چنین اتفاقی به وقوع پیونند، بدین ترتیب نمی‌توان آن را تنها منوط به اعزام کاروان راهیان‌نور دانست.”
صدای اعتراض افرادی چون حمیدرضا عزیزی فارسانی، نماینده اردل و فارسان هم که می‌گفت “باور کنید شهدای ما هم راضی نیستند که این بچه‌ها اینگونه پرپر شوند” و یا انتقاد امیرعباس سلطانی، نماینده بروجن هم که گفته بود “آقای حاجی بابایی هرگز حاضر نخواهد شد پسر یا دخترش را سوار یکی از این اتوبوس‌ها بکند” به هیچ‌جا نرسید. آن هم در حالیکه سلطانی هشدار داده بود: “وقوع این حوادث در اردوهای راهیان‌نور نه اولین بار و نه دومین بار است و اگر مورد پیگیری و بررسی قرار نگیرد به طور حتم آخرین بار نخواهد بود.”
حتی غلامرضا بروجردی، رئیس ستاد راهیان‌نور خوزستان در همان روزی که دختران بروجنی به خاک سپرده می‌شدند در مصاحبه‌ای با قانون‌آنلاین گفته بود: “نه سپاه و نه آموزش و پرورش مقصر نیستند. اتفاقی است که افتاده، مانند هزاران تصادف دیگر و البته اردوهای راهیان به هیچ وجه متوقف نمی شود. امنیت دانش آموزان در مرحله اول به عهده خداست و بعد از آن ما و بسیاری از بخش‌ها از آموزش و پرورش گرفته تا نیروی انتظامی مسئولیتی بر عهده داریم.”
او هم مانند برخی دیگر از مقامات نظامی مسوول در این اردوها معتقد بود “حادثه کشته شدن دانش آموزان نیز مانند بسیاری از سوانح رانندگی اتفاق افتاده است و نباید آن را بزرگ کرد”.
حمایت صریح رهبر، همراهی دولت
بارها عنوان شده که حضور در اردوهای راهیان‌نور اجباری نیست اما طرح گذراندن درس آمادگی دفاعی در جبهه‌های جنوب، ابتکار حمید رضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش بود که با بیان اینکه یک تنه کاری را انجام داده که هیچ وزیری قبل از او انجام نداده است، ۱۰ نمره به حضور اجباری در این اردو اختصاص داد. جز این، فضای غالب بر عموم مدارس هم به گونه‌ای است که کمتر خانواده‌ای با حضور فرزندش در این اردوها مخالفت می‌کند.
این اردوها در پنج سال منتهی به سال ۹۱، جان بیش از ۷۰ نفر را گرفت و چندین و چند تن را راهی بیمارستان کرد(جدول حوادث).
با رسانه‌ای شدن این حوادث و برخی انتقادات، تاکید بر اهمیت این اردوها بیش از پیش در دستور کار مسوولان راهیان‌نور و مقامات ارشد کشوری قرار گرفت. حتی در اسفند ماه ۹۲، رهبر جمهوری اسلامی هم به این موضوع ورود کرد و صراحتا گفت: “باید از برخی حوادثی که گاهی در این اردوها پیش می‌آید جلوگیری کرد اما اینگونه حوادث نباید بهانه‌ای برای زیر سؤال بردن اصل این حرکت بزرگ و مفید شود.”
سال تحصیلی جدید و آغاز دور جدید اردوهای راهیان‌نور هم با سخنان مشابه سرداران بسیج و سایر مقامات همراه بوده است. سردار محمدرضا نقدی، رییس سازمان بسیج مستضعفین کشور به تازگی با تاکید بر اهمیت “راهیان‌نور” در خنثی کردن تحرکات دشمنان گفته “دشمن برای تخریب و تضعیف بسیج با استفاده از تهاجم رسانه‌ای خود وارد عمل شده و بزرگنمایی مسائل جزئی را دنبال می‌کند”.
بسیج در زمینه راهیان‌نور با شهرداری تهران و سازمان گردشگری هم به دنبال امضای یک تفاهم‌نامه است و افزایش تعداد مسافران این اردوها را در دستور کار دارند.
بنا بر اعلام مسئول سازمان اردویی راهیان‌نور، امسال یک میلیون دانش‌آموز و معلم به مناطق عملیاتی دفاع مقدس اعزام می‌شوند و در فاصله زمانی ۱۵ مهرماه ۲۶ آبان ماه، بیش از ۲۰۰ هزار معلم و دانش‌آموز به این سفر رفته‌اند.
سال گذشته آموزش و پرورش حدود ۱۵ میلیارد تومان برای اردوهای راهیان‌نور هزینه کرده است. مطابق دستورالعمل جدید اردوی راهیان، حضور در این اردوها مشارکتی شده و قرار است ۵۰ درصد هزینه ایاب و ذهاب را بسیج و ۵۰ درصد بقیه را آموزش و پرورش از طریق مشارکت‌ها و حمایت‌های داوطلبانه پرداخت کند. البته اگر خانواده‌ای توان مالی نداشته باشد، آموزش و پرورش تمام یا بخشی از هزینه را پرداخت خواهد کرد. اما این همه ماجرا نیست و بسیج برای برگزاری این اردوها، بودجه جداگانه و قابل توجهی را در اختیار دارد که هیچ اطلاعی از جزییات و چگونگی هزینه‌کرد آن در اختیار افکار عمومی قرار نمی‌گیرد.
