آنا فیفلد
درحالیکه دولت ایران هرچه بیشتر افراطی می شود، ایالات متحده نیز با این معما روبرو می شود که چگونه می توان با رژیمی که اثرناپذیری خود در برابر تحریم و دیپلماسی را به اثبات رسانده برخورد کرد، آن هم بدون آنکه به مردم تحت فشار سختی وارد شود؟
جمهوری اسلامی ضرب الاجل درنظر گرفته شده برای موافقت با پیشنهاد کاستن از تنش ها بر سر برنامه هسته ای خود را نادیده گرفت. رژیم درحالی به خودداری از سازش با قدرت های غربی بر سر این معضل ادامه می دهد، که هر چه بیشتر به سرکوب وحشیانه تظاهرکنندگان معترض در داخل روی آورده است.
این مسأله به پیچده تر شدن گزینه های محدود سیاسی پیش روی کاخ سفید منجر شده است. کاخ سفید اخیراً صریح اللهجه تر شده و هفته گذشته سیاست خشونت بار«مشت آهنین » رژیم را قویاً محکوم کرد.
دولت باراک اوباما اکنون به ارزیابی تحریم های جدیدی رو آورده که رهبران رژیم را هدف می گیرند. این تحریم ها شامل تمهیدات مالی و محدودیت های بیشتر مسافرتی برای افراد نزدیک به رژیم و یا سپاه پاسداران انقلاب خواهد بود. سپاه پاسداران یک شاخه نظامی است که از زمان به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد در سال 2005، قدرتمندتر شده است.
ایان کلی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سؤال که آیا دولت اوباما تحریم های جدیدی را مدنظر قرار داده است یا خیر، گفت واشنگتن یک «سیاست دو گانه» مرکب از «تماس» و ملحوظ داشتن «سایر گزینه ها» را دنبال می کند.
با این حال، تحلیلگران هشدار می دهند تحریم های هدفدار، تأثیرات ناچیزی بر رژیم خواهند گذاشت. کلیف کاپکن از مؤسسه تحقیقاتی اوراسیا گفت: «گذشته کاملاً روشن است. کاملاً بعید به نظر می رسد که تحریم ها بتوانند محاسبات هزینه- فایده رژیم ایران را برهم بزند.»
تحریم های مالی گسترده توانسته به اقتصاد ایران، که اکنون از کاهش درآمدهای نفتی رنج می برد، صدمه وارد کند اما اثر ناچیزی بر روی لایه های بالائی رژیم گذاشته اند. دولت تهران توانسته است ضمن برقراری ارتباط با برخی نهادهای مالی همفکر، بسیاری از محدودیت ها را دور بزند.
از سوی دیگر، معترضان ضد دولت در شهرهای ایران، کار را برای وضع تحریم های جدید بسیار سخت تر کرده اند.
ایالات متحده باید مراقب باشد که تنها لایه های بالائی رژیم را هدف بگیرد و از تحمیل سختی به تودۀ معمولی مردم ایران خودداری کند. اقتصاد ایران در موجی از تورم و بیکاری گرفتار آمده است. هر دو معضل در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد مهارگسیخته شده اند. با این حال، رژیم گناه این وضعیت نابسامان را به گردن تحریم های ایالات متحده و نه سؤ مدیریت خود انداخته است.
رژیم ایران، تظاهرات گسترده را نتیجه دسیسه غرب می خواند. در چنین حالتی، افزایش تمهیدات تنبیهی، سبب جسارت بیشتر رژیم خواهد شد.
آقای کاپکن گفت: «تحریم ها کمترین کارآیی را خواهند داشت زیرا به توانائی یک رژیم گرفتار آمده در مخمصه، برای اعمال خشونت بیشتر می افزاید.»
البته ادعاهای حکومت ایران مبنی بر دست داشتن غرب در تظاهرات کشور بی اهمیت است. کریم سجادپور از مؤسسه بین المللی صلح کارنگی گفت: «چیزی که در تظاهرات اخیر شاهد بوده ایم این است که اعتراضات از چهارچوب محدوده جغرافیائی، سن و طبقات اجتماعی فراتر رفته است.»
«بعید به نظر می رسد یک زن چادرپوش از نجف آباد و یا مرد میانسال تبریزی، از رسانه های خارجی اثر پذیرفته باشد. همین چیزها، ادعای دولت را تحت الشعاع قرار می دهد.»
هم میرحسین موسوی و هم مهدی کروبی در برابر تحریم های جدید موضع گرفته اند. آقای موسوی با انتشار بیانیه ای، اعلام کرد تحریم ها می تواند ماشین تبلیغاتی رژیم را در برابر غرب و نیز برای «صدمه زدن به مردمی که همین حالا نیز تحت ظلم دولت اند»، مجهزتر کند.
مایکل روبین از مؤسسه آمریکن اینترپرایز گفت هیچیک از گزینه های پیش روی اوباما، شانس اثربخشی زیادی ندارند، اما «می توانند آبشاری از وقایع را به راه بیاندازند و یا ما را در مسیری قرار بدهند که در نهایت به گزینه های بدتر ختم می شوند.»
وی افزود: «تحریم های مالی می توانند به کار گرفته شوند، اما به تنهایی ایران را متوقف نخواهند کرد.»
«این را به خاطر داشته باشید که سپاه پاسداران بر دولت سایه افکنده و در ذهن آنها، هیچ کدام از تحریم هائی که ما وضع می کنیم، بدتر از وضع نابسامان دوره جنگ ایران- عراق نخواهد بود.»
منبع: فایننشیال تایمز- اول ژانویه
