همزمان با شمارش معکوس برای ابتدای اردیبهشت ماه، یعنی زمانی که دولت قصد افزایش بهای بنزین و همزمان کاهش تعداد یارانه بگیران را دارد، گزارش ها از عدم استقبال عمومی از کمپین “نه با یارانه” خبر می دهد.
در همین حال، و با وجود عدم استقبال مردم، مسئولین با ادعای شناسایی دهک های پردرآمد، آنها را تهدید به محرومیت های اجتماعی کرده اند.
سایت “فرارو” درباره عدم استقبال عمومی از این طرح می نویسد: “شش روز از آغاز ثبت نام متقاضیان دریافت یارانه نقدی می‌گذرد. شواهد، ادعاها و گزارش رسانه‌های حاکی از آن است که مردم از درخواست دولت استقبال نکرده اند. تاکنون دولت آمار دقیقی از میزان انصرافی ها اعلام نکرده است اما خبرگزاری مهر می گوید کمتر از ۱۰ درصد مردم از دریافت یارانه نقدی انصراف داده اند. دولت در یک هفته گذشته از مردم خواسته بود در صورت عدم نیاز از دریافت یارانه نقدی انصراف دهند.دولت از زمان آغاز ثبت نام متقاضیان دریافت یارانه، با استفاده از رسانه‌ها، شخصیت‌های سیاسی، جامعه هنری و ورزشکاران برای انصراف متمولین و کسانی که از سطح درآمد نسبتا بالایی برخوردارند، تلاش هایی را صورت داد و کمپین هایی در این راستا شکل گرفت، با این وجود اما صف مردم برای ثبت نام یارانه نقدی، موج پیامک‌های طنز در اعتراض به شعار «نه به یارانه». انتشار اشعار و مطالبی در رد انصراف از یارانه در فضای مجازی، همگی حکایت از اصرار مردم به ثبت نام یارانه نقدی دارد”.
در واکنش به این وضعیت، علی طیب نیا، وزیر اقتصاد دولت حسن روحانی، آنطور که “خانه ملت” گزارش داده با حضور در مجلس گفته: “دولت سعی کرده است ثبت‌نام از نیازمندان یارانه را به صورت مرحله بندی انجام دهدو در مرحله اول ثبت‌نام‌ها با رویکرد اعتماد به مردم انجام می‌شود و افراد نیازمند نیازشان را به دولت اعلام می‌کنند. تا این لحظه بخش قابل ملاحظه‌ای از جامعه در سامانه رفاهی ثبت‌نام نکرده‌اند البته دولت با اتکا به سامانه‌های پایدار تا این لحظه حدود ۱۰ میلیون نفر از ثروتمندان را شناسایی کرده است که اگر این افراد در سامانه ثبت‌نام کنند، حذف می‌شوند. دولت در تلاش است فرآیند حذف افراد بی‌نیاز از یارانه‌ها با حداقل تنش انجام شود.”
او افزوده است: “افزایش قیمت حامل‌های انرژی در فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها بسیار کمتر از مصوبه مجلس انجام خواهد شد تا شوک به اقتصاد کشور وارد نشود. سعی خواهیم کرد شرایط مثبت به وجود آمده در اقتصاد که توام با کاهش نرخ تورم و خروج اقتصاد از تورم است، تحت تاثیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی قرار نگیرد. البته امیدوارم این افزایش محدود قیمت حامل‌های انرژی روی شرایط اقتصادی تاثیر منفی نگذارد”.
او در حالی با خوشبینی از مرحله دوم هدفمندی یارانه ها خبر داده که طی روزهای گذشته، برخی از اقتصاددانان، نسبت به تبعات غیرقابل پیش بینی این طرح هشدار داده اند.
از جمله این چهره ها، محسن رنانی، اقتصاددان است که به گزارش “فرارو” در یک نشست گفته است: “هدفمندی یارانه‌ها بزرگترین جراحی پس از اصلاحات ارضی در کشور است که باید شش پیش شرط داشته باشد تا موفق شود.این شش شرط عبارتند از: تشخیص درست بیماری، پیچیدن یک نسخه درمانی درست و دقیق، وجود پزشک یا تیم جراحی مجرب، وجود اعتماد کافی بین بیمار و پزشک، با ثبات و پایدار بودن وضعیت بیمار و امکان کنترل و مدیریت پیامدهای پس از جراحی. در هنگام اجرای فاز اول از این شش ویژگی تنها یکی یعنی تشخیص درست بیماری محقق بود، اما می گفتند ایران یکی از بزرگترین مصرف سرانه‌های سوخت را دارد که باید اصلاح شود ولی نکته این بود که بقیه پنج شرط دیگر محقق نبود. اکنون در هنگام اجرای فاز دوم باید هفت شرط وجود داشته باشد که تنها سه مورد آن محقق است”. او شرط هفتم را هم “استریل و پاک بودن محیط جراحی اعلام کرد که در حال حاضر چنین نیست”.
او افزوده: “اجرای این طرح تحولات اجتماعی نیز به دنبال داشت مانند اینکه اغنیاء غنی‌تر شدند ولی فقرا به دلیل دریافت یارانه‌ها فقیرتر نشدند، در مقابل اما طبقه متوسط جامعه فقیر و ضعیف و تخریب شد. در سال‌های گذشته آرام آرام درآمد توسعه طبقه متوسط کشور از مرز چهار هزار دلار می‌گذشت و امیدوار بودیم که در ۲۰ سال آینده فرایند توسعه در این کشور برگشت ناپذیر شود و دیگر هیچ حکومت و دولتی نتواند مانع توسعه طبقه متوسط یعنی شش دهک، وسط درآمدی، شود”.
به گفته او: “تخریب طبقه متوسط یک خیانت تاریخی است و هر دولت و حکومتی که سیاست‌هایش منجر به تخریب طبقه متوسط شود، در واقع ریشه‌های توسعه را می‌زند و مسأله امروز نیز این است که اگر طبقه متوسط جامعه تخریب شود، دیگر نمی‌توان آینده اقتصادی ایران را به راحتی مدیریت کرد و فاز دوم هدفمندی نیز این خطر را دارد که یک موج تورمی بیافریند و الباقی طبقه متوسط را از دور خارج کند و مارا با جامعه ای مواجه کند که دارای ۲۰ درصد ثروتمند و ۸۰ درصد فقیر است، یعنی یک جامعه قطبی شده و متعارض. تورم یک حرکت جنگی برای اقتصاد بیمار ما است. تورم مستمر در هر کشوری “مساله نان” ایجاد می کند و غم نان می آورد و غم نان وقتی بلندمدت شد به پرخاشگری و عصبیت اجتماعی و در هم ریزی هنجاری می انجامد. از ۵۰ کشور که بالاترین واردات گندم را درجهان داشته اند، ۲۵ کشور مسلمان هستند که از این تعداد، ۱۸ کشور در خاورمیانه قرار دارند و از این کشورها ۱۱ کشور درگیر شورش، آشوب و جنگ هستند”.
مهدی تقوی، استاد باسابقه دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی هم گفته است:“ فاز اول این طرح چه حاصلی برای مردم داشت که فاز دومش داشته باشد؟ این طرح را باید در همین جا متوقف کنند. هر چه با این طرح جلوتر بروند وضع مردم خراب‌تر می‌شود”.
او افزوده است: “دولت یازدهم هم اگر از دولت قبلی عبرت گرفته بود این وضعیت را ادامه نمی داد و به گرانی‌ها دامن نمی‌زد. این طرح به مردم واقعا صدمه زده است. فردی که در سال ۱۳۵۰ استخدام شده است اگر مقایسه کنید می‌بینید که در آن زمان با درآمد کم تر زندگی راحت تری را داشته و در حال حاضر با وجود بالا بودن حقوق به نظر می‌آید که این میزان هم کفاف یک زندگی را نمی‌دهد. شما ابتدا یک نقطه قوت از اجرای این طرح نام ببرید. همه اجناس گران شده، تورم به ۴۰ درصد رسیده، نرخ بیکاری افزایش یافته، هیچ نقطه قوتی وجود ندارد. آیا در مصرف گاز و بنزین صرفه جویی صورت گرفته است؟ خیر این اتفاق رخ نداده است. مردم مگر با گاز چه کاری را انجام می‌دهند؟ این همان مصرف روزانه مردم است. هر کسی هر مقداری که قبلا مصرف داشته در حال حاضر هم همان میزان مصرف را دارد”.
به اعتقاد تقوی، “عوام مردم هم راضی هستند که اجناس گران نشود، پول گاز، برق، بنزین و… افزایش پیدا نکند و آن ۴۵ هزار تومان را هم دریافت نکنند. چون متوجه این شده‌اند که با دریافت این ۴۵ هزار تومان در ماه چندین برابر از دست خواهند داد”.
سایت انتخاب هم مجموعه نظرات کاربران خود را خلاصه کرده و نوشته: “شرایط حاکم بر اقتصاد کشور موجب شده است به جز کارمندان دولت و نهادهای رسمی دولتی، دیگر سرپرستان خانوار از وضع درآمد خود در آینده اطلاع دقیق نداشته باشند. ممکن است خانواده‌ای که امروز در دهک‌های درآمد متوسط به بالا قرار دارد طی ماه‌های آینده موقعیت فعلی خود را از دست دهد. طبیعتا سرپرست چنین خانواری به دلیل نااطمینانی نسبت به آینده، تمایل بیشتری به ثبت‌نام جهت دریافت یارانه خواهد داشت. نظرات دسته دیگری از کاربران اشاره به همین موضوع دارد. عدم ثبات اقتصادی یکی از بزرگترین عوامل تهدید کننده امنیت اقتصادی خانواده هاست. تعدادی زیادی از خوانندگان با اشاره رشد بی‌منطق آمار تورم و افزایش قیمت‌ها، از وضعیت بد اقتصادی خود می‌گویند و حاضر به انصراف از دریافت یارانه نقدی نیستند”.
