حمله‌های تروریسی جمعه شب در پاریس - که گروه دولت اسلامی مسئولیت آن را پذیرفته - واکنش‌های متفاوتی در ایران برانگیخته: مسئولان دولتی این حادثه را محکوم کرده‌اند، چند ده نفر با تحمع مقابل سفارت فرانسه در تهران با مردم این کشور ابراز هم‌دردی کرده‌اند و اصولگرایان نیز آن را نتیجه طبیعی سیاست‌های فرانسه و غرب در سوریه و عراق توصیف کرده‌اند.
جمعه شب چند جمله در نقاط مختلف پاریس تقریبا به شکل هم‌زمان انجام شد. استاد دو فرانس (محل برگزاری بازی دوستانه فوتبال میان فرانسه و آلمان، با حضور رئیس‌جمهور فرانسه و وزیر امورخارجه آلمان)، هشت رستوران و بار در مقاطه مختلف پاریس و در نهایت سالن کنسرت باتاکلان هدف حمله‌های جمعه شب بود. براساس اعلام مقام‌های دولتی تاکنون دست‌کم ۱۲۸ تن کشته و ۳۰۰ نفر مجروح شده‌اند. حال ۹۹ نفر از مجروحان وخیم گزارش شده است. برخی مقام‌ها و رسانه‌های فرانسوی از حوادث روز جمعه به عنوان ۱۳ سپتامبر اروپا یاد می‌کنند.
براساس اعلام دادستانی فرانسه سه گروه هماهنگ با یکدیگر مسئول این حمله‌ها بوده‌اند. یکی از مهاجمان از اهالی حومه پاریس بوده و به خاطر سابقه جنایی‌اش شناخته شده بوده است. گفته می‌شود از وسایل یکی از مهاجمان پاسپورت سوریه کشف شده است.
این حمله‌ها در حالی رخ داد که قرار بود روزگذشته حسن روحانی سفر خود به اروپا را آغاز کند. سفری که شامل ملاقات‌هایی در رم، واتیکان و پاریس می‌شد. با این حال در ساعات اولیه روز گذشته اعلام شد که این سغر لغو و به “زمان مناسبی” موکول شده است.
حسن روحانی پس از اعلام خبر لغو این سفر، پیام تسلیتی خطاب به فرانسوا اولاند صادر کرد. وزارت امورخارجه نیز با صدور بیانیه‌ای به محکوم کردن این حملات پرداخت.
سفر روحانی به رم و پاریس، نخستین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به کشورهای اروپایی از حدود ده سال پیش بود. سفری که بخش عمده آن به مسایل و قراردادهای تجاری و اقتصادی اختصاص داشت.
با این حال محکوم کردن این حمله‌ها از سوی روحانی، بدون حاشیه هم نبود. اصولگرایان منتقد دولت به این مساله اشاره کردند که حدود ۲۴ ساعت پیش از حمله‌های پاریس، حمله‌های انتحاری در محله ضاحیه بیرون - تحت کنترل حزب‌الله لبنان - رخ داد، اما روحانی واکنشی به این مساله نشان نداد. مساله‌ای که در نهایت موجب شد حدود ۴ ساعت پس از پیام روحانی خطاب به اولاند، پیام تسلیتی نیز درباره انفجارهای بیروت صادر شود.
هم‌زمان و با وجود هم‌دردی جهانی با مردم فرانسه، اصولگرایان این حمله‌ها را نتیجه سیاست‌های غرب و فرانسه در سوریه و عراق توصیف کردند. از آن جمله روزنامه کیهان در گزارشی با تیتر “سگ هار داعش پاچه صاحبانش را گرفت”، نوشت: “برخی محافل نیز با اشاره به حملات آسان داعش و دسترسی راحت این گروه تروریستی به مراکز حساس و پرجمعیت پاریس، این واقعه را مشابه ۱۱ سپتامبر و خلق شده توسط دستگاه اطلاعاتی فرانسه و غرب می‌دانند. برخی نیز با اشاره به پیامدهای ضد اسلامی حادثه، اسرائیل را در این ماجرا دخیل می‌دانند. “
کیهان با تیتر بزرگ “سگ هار داعش پاچه صاحبانش را گرفت” و وطن‌امروز - متعلق به مهرداد بذرپاش، نماینده هوادار احمدی نژاد در مجلس –هم تیتر “بفرمایید شام” را برای این حادثه انتخاب کرد. به عقیده مسئولان این روزنامه حمله‌های جمعه شب در پاریس چیزی نبود جز اینکه “غرب سرانجام دستپخت خود در سوریه را چشید”. حسین شریعتمداری که گفته می شود به علت بیماری مدتی است از نوشتن یادداشت روز محروم شده در یادداشت امروز خود نوشته:پاریس نقطه آغاز است و دولت‌های آمریکا و اروپا و برخی سران عیاش و مسلمان‌کش منطقه نظیر آل‌سعود و قطر و… حق دارند که شرایط اضطراری و حتی حکومت نظامی اعلام کنند. تروریست‌های داعش مانند رزمندگان نجیب و خداجوی ایران اسلامی، حزب‌الله لبنان، جان برکفان عراق و سوریه و یمن نیستند که برای دفاع از جان و مال و ناموس مردم عادی، بدن‌های پاک و مطهر خود را سپر بلا و آماج گلوله‌ها کنند.
به نظر نماینده ولی فقیه در این مقاله “داعشی‌ها مشتی نادان کم‌شعور و دست پرورده صهیونیست‌ها و دولتمردان آمریکایی، انگلیسی، و فرانسوی جنایتکارند و پرورش‌یافته آل‌سعود مهمان‌کش هستند که هر جا امکان حمله داشته باشند دست به جنایت می‌زنند و علیه هر کس که فرصت شلیک پیدا کنند، دست به اسلحه می‌برند. جنایت داعشی‌ها در پاریس نیز از آنجا که علیه مردم عادی بوده است، شرم‌آور و پلید است و آنان تاوان جنایات دولتمردان تروریست‌پرور خود را می‌دهند”.
هم‌زمان در بسیاری از رسانه‌های اصول‌گرا و میان فعالان نزدیک به این گروه در شبکه‌های اجتماعی سخنان آیت‌الله خامنه‌ای دست به دست می‌شد. رهبر جمهوری‌اسلامی بهار سال گذشته در دیدار با امیر کویت گفته بود: “برخی کشورهای منطقه اکنون با کمک به گروه‌های تکفیری، از کشتار و جنایات آنها در سوریه و برخی کشورهای دیگر حمایت می‌کنند، اما در آینده نه چندان دور، این گروه‌ها بلای جان همان کشورهای حامی خواهند شد و در نهایت مجبور خواهند بود که با هزینه زیاد، آنها را از بین ببرند”.
اصولگرایان و رسانه ها و حامیان آن ها هیچ جا بیکار نبودند. آن ها حتی در زیر پست های فیس بوکی هنرمندان و نویسندگان که از حادثه پاریس ابراز تاسف کرده بودند مضمون سرمقاله شریعتمداری را جا گذاشتند. در کامنت های یکی از این پست های فیسبوکی آمده بود:
-اون دوستانی که گل کذاشتن جلوی در سفارت دستشون درد نکنه ولی یادشون باشه یه خورده بالاتر پایین تر، یمن و پاکستان و افغانستان و نیجریه و کنیا و عراق
-به خانواده های قربانیان فاجعه تروریستی پاریس و مردم فرانسه همدلانه تسلیت میگم
-ترور، و اقدامات کور، بمب گذاری وادمکشی، چه در محله شیعه نشین بیروت چه در هفت نقطه پاریس.محکوم، است.و اقدامی ضد بشری.
-فقط من نمیدونم، چرا کسی ناراحت بیروت نشد.اما برای پاریس، عده ای انقدر ناراحتن، که عکس پروفایلشون، شد پرچم فرانسه…
-در آخر تسلیت میگم به تمام خانواده های داغدار.
-با اینکه تُفِ سربالاست ولی خب چون با معرفتیم باز تسلیت به بازماندگان…
-اره برید در کنارشون بایستید بعد اونا براتون خمینی پرورش بدن شما رو تو عذاب له کنن
-ای تف بر انسانیت امروز ما. تف بر داعشیان- تف بر کسانی که از داعشیان بد میگویند ولی خودشان نژادپرستی بی غم و غصه بیش نیستنان ی سری ادمای همیشه معترض میان میگن این چه وضعشه به ما چه ربطی داره ملت چرا جوگیر شدن چرا فلان روز از این کارا نکردن…. عزیز من در کار نیک حاجت هیچ استخاره نیست
-ما من در کنار فرانسوی ها نیستم از زبان من بیانیه صادر نکنید
-فرانسه خود حامی داعش است
-ba tashakerrr az tamameee dostaniii ke emrozzz dar in barnameee hozorrr dashtan
-نمایشی است، ادای انسان دوستی است
با این همه نه پیام رییس جمهور و نه پیام دیگران به اندازه ای که پیام محمد خاتمی رییس جمهور پیشین در شبکه های اجتماعی گشت مورد استقبال قرار نگرفت. خاتمی در پیام خود نوشته است:
دیروز در #افغانستان زنان و مردان و کودکان بی گناه را سر بریدند و پس از آن در #لبنان عزیز صدها انسان را به خاک و خون کشیدند و امروز در #پاریس #تروریسمبی نقاب بار دیگر چهره زشت و نفرت انگیز خود را نشان داد و در همه حال انسان مظلومی که عزادار انسان های به خون غلتیده است بیش از پیش نگران امروز و فردای جامعه بشری است.
پیشتر گفته ام که #خشونت و #ترور مرز نمی شناسد و #ناامنی مسأله ای جهانی است و تا وقتی زبان زور زبان رابطه است و تا زمانی که انسان تحقیر می شود و تبعیض اصل حاکم است و خواستاران حاکمیت بر سرنوشت خود، تحت فشار و آواره و بی پناه اند، افراط گران و خشونت ورزان نیز در پدید آوردن فضای رعب و کشتار بهانه می یابند و سوگمندانه، واپس گرایان تنگ نظر و تُنُک مایه با بهانه های واهی هر لحظه جنایت می آفرینند و دریغا و دردا که علاوه بر انسان احیانا دین خدا که جان مایه آن مهربانی و عدالت و اخلاق است نیز قربانی رفتار سبک سرانه و واپس گرایانه و تعصبات کور تقدیس کنندگان خشونت می شود.
من این فجایع دردناک را به همه ملت ها، به افغانیان و لبنانیان و فرانسویان و به همه دوستداران عدالت و انصاف و طرفداران صلح و آزادی و بخصوص به بازماندگان قربانیان مظلوم این فجایع تسلیت می گویم و بار دیگر دلسوزان سرنوشت انسان و #متفکران و #سیاستمداران و بخصوص #مسلمانان پاک اندیش و صلح طلب را فرا می خوانم که در محکوم کردن جدی و عملی خشونت و افراط و ترور و سرکوب و ترجیح بی قید و شرط همزیستی بر دگر ستیزی و اخلاق بر بداخلاقی تردید نکنند.
و مگر #گفت_و_گوی_تمدنها و #ائتلاف_برای_صلح بر پایه عدالت جز این هدفی داشت؟
سید محمد خاتمی
