از هر دری

نویسنده
میترا سلطانی

هنری که می میرد…

نقاشی قهوه خانه ای ، بازتابی صادق و اصیل از هنر هنرمندانی عاشق  و تنها و دل سوخته است . آنانی که از پس قرنها سکوت  در خلوت عارفانه خود چشم در چشم مردم دوختند و در محفل پرانس و الفت آنان، بغض معصومانه شان را با کشیدن نقشی و نشاندن رنگی ، در دفاع از آبرو و اعتبار و اعتقادات و باورهای همین مردم به یکباره شکستند ، نقشها زدند در ستایش راستی ها و مردانگی ها و فاش کشیدند حکایت کژی ها و پلیدی ها را؛ رنگ سرخی نشاندند بر تن بودم و دیوار ، که گویی لخته لخته خونهای خشکیده مظلومیت های از یاد رفته بود . و رنگ سبزی گزیدند به پاس یاد بهار سر سبز و پر طراوت روح و اندیشه راستان و آزادگانی که در جان و دل و خیال و باور مردم - قرنهای قرن ، نسل به نسل ،سینه به سینه - تا به روزگارشان به یادگار مانده بود ;و چه جاودانه و همیشه پایدار و ماندنی ،هنرمندانی عاشق و مخلص آمدند تا با آبرویی ببخشند به هویت هنری و هنرمندانی آمدند تا مگر با دستهای پینه بسته و به رنج خو گرفته شان، با دل آشنا به ستم و ناکامی شان . نوای همگامی سردهند ; همراه زمزمه های مردم کوچه و بازار ، که هنوز ترانه های آزادیخواهی از لبهاشان دور نشده بود .

نقاشی ایران - در گذر عمر طولانی و پربارش ، با تمامی فراز و نشیب ها که می بیند ، در پناه و به قوت خیال پردازیهای عالمانه و عارفانه است ، که گریزان از نشان و نشانه های عیان، نقشهایی جدا از واقعیتهای عینی را آشکار می سازد . هنرمند نقاش این دیار- به تبعیت از مبانی معنوی سنت و فرهنگ سرزمینش ، تنها ،. دل را خوش در تظاهر به چیره دستی در هنر نمی کند . او شیفته آشکاری تفکر و الهام خویشتن است . می کوشد تا در کنار خلق زیباییهای برون ، چونان انسانی متفکر، درون را بکاود.

 

 

نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای موجود دراین نمایشگاه هم به همین صورت هستند؛ چراکه تولید برای نمایشگاه نبوده است، بلکه این نقاشی‌ها برای این بوده که با مردم زندگی کنند. امروزه ما به این تابلوها به صورت یک تابلوی نمایشگاهی نگاه می‌کنیم و بعد می‌خواهیم آن را تفسیر وتحلیل کنیم که این صورت، روش درستی برای تحلیل این نوع تابلوها نیست. باید بگویم چاره ای هم نداریم چرا که این رابطه با آمدن سینما و تلویزیون منقطع شده است و ما باید اینها را مانند موارثی نگاهداری کنیم.

اما درنگاه کلی می توان آثار به نمایش درآمده دراین نمایشگاه را سرمنشا رنگ ها و نقش های این نوع هنر گران دردهه های اخیر دانست.نقاشان تابلوهای موجود در نمایشگاه با ارائه رسم خطوط منحنی و تلفیق آن ها با شکستگی های سطح وحجم مجازی درچهارچوب های تابلوهای خود مفاهیم واسطوره ها را به زیباترین شکل ممکن به نمایش می گذارند.
این نمایشگاه مروری بر آثار نقاشی قهوه‌خانه و نقاشی پشت شیشه با عنوان «خیالی نگاران» با ارائه بیش از ۲۶۰ اثر از دوران گذشته این هنر تا هنرمندان معاصر، از روز ۲۳ اسفند‌ماه در موزه هنرهای معاصر تهران افتتاح و تا ۱۵ اردیبهشت‌ماه برقرار است که به دلیل استقبال این نمایشگاه ساعت بازدید همه روزه تا ساعت ۷ بعدازظهر است.

تابلوها بر دیوارند . یادگار های هنری که دارد می میرد. کسی از بازدید کنندگان می داند تنها سه نفر از اساتید نقاشی قهوه خانه ای مانده اند؟ انهم خسته وشکسته و د رپایان راه زندگی و بدتر از همه بی شاگرد…