وقتی‎ ‎نشانه‎ ‎را گم‎ ‎می‎ ‎کنیم

مسیح علی نژاد
مسیح علی نژاد

“نشانه‎” ‎‏ نام‎ ‎ستون‎ ‎آقای‎ ‎مهاجرانی‎ ‎در‎ ‎صفحه‎ ‎آخر‎ ‎روزنامه‎ ‎اعتماد‎ ‎ملی‎ ‎است. ‏‎ ‎بی‎ ‎شک‎ ‎از‎ ‎اینکه‎ ‎ستون”‏‎ ‎دماسنج”‏‎ ‎من‎ ‎نیز‎ ‎در‎ ‎همسایگی‎ ‎ایشان‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎همان‎ ‎صفحه‎ ‎نفس‎ ‎میکشد‎ ‎کمی‎ ‎به‎ ‎خودم‎ ‎می‎ ‎بالم،‎ ‎اما‎ ‎با‎ ‎دیدن‎ ‎ستون‎ ‎امروزشان‎ ‎چهارستون‎ ‎مان‎ ‎لرزید‎ ‎و‎ ‎هنوز‎ ‎برایم‎ ‎سوال‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎آیا‎ ‎پس‎ ‎از‎ ‎انتشار‎ ‎هم‎ ‎هنوز‎ ‎معتقد‎ ‎به‎ ‎آنچه‎ ‎نوشته‎ ‎هست‎ ‎یا‎ ‎نه؟‎ ‎‎ ‎همه‎ ‎ما‎ ‎لحظاتی‎ ‎داریم‎ ‎که‎ ‎ناگهان‎ ‎تحت‎ ‎تاثیر‎ ‎جو‎ ‎یک‎ ‎رخداد،‎ ‎چیزی‎ ‎می‎ ‎نویسیم‎ ‎که‎ ‎وقتی‎ ‎زمان‎ ‎می‎ ‎گذرد‎ ‎خودمان‎ ‎هم‎ ‎دلمان‎ ‎نمیخواهد‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎آن‎ ‎نوشته‎ ‎حرفی‎ ‎زده‎ ‎شود. ‏‎ ‎برای‎ ‎همین‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎گاهی‎ ‎نوشته ها‎ ‎را‎ ‎کمی‎ ‎با‎ ‎خودمان‎ ‎نگه‎ ‎میداریم‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎عبارتی‎ ‎کمی‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎مز‎ ‎مزه‎ ‎می‎ ‎کنیم‎ ‎تا‎ ‎روشن‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎بر‎ ‎آمده‎ ‎از‎ ‎حس‎ ‎آنی‎ ‎نیست؛‎ ‎آنگاه‎ ‎منتشرش‎ ‎می‎ ‎کنیم‎. ‎‎ ‎به‎ ‎گمانم‎ ‎نشانه دیروز‏‎ ‎آقای‎ ‎مهاجرانی‎ ‎که‎ ‎کفشهای‎ ‎منتظر‎ ‎زیدی‎ ‎خبرنگار‎ ‎عراق‎ ‎را‎ ‎پس‎ ‎از‎ ‎پرتاب‎ ‎به‎ ‎سوی‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎آمریکا‎ ‎از‎ ‎جمله‎ ‎نشانه های‎ ‎ماندگار‎ ‎و‎ ‎قابل‎ ‎قیاس‎ ‎با‎ ‎کفشهای‎ ‎خروشچف‎ ‎و‎ ‎طنین‎ ‎صدای‎ ‎آنها‎ ‎در‎ ‎سازمان‎ ‎ملل دانسته اند،‏‎ ‎برآمده‎ ‎از‎ ‎آنی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎جو‎ ‎همه‎ ‎را‎ ‎گرفته‎ ‎بود،‎ ‎حتی‎ ‎خود‎ ‎مردمی‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎بوش‎ ‎رای‎ ‎داده‎ ‎بودند‎ ‎را‎. ‎‎ ‎حتما‎ ‎آقای‎ ‎مهاجرانی‎ ‎در‎ ‎دنیایی‎ ‎باز‎ ‎تر‎ ‎از‎ ‎فضای‎ ‎بسته‎ ‎جام‎ ‎جم‎ ‎ایران،‎ ‎دوستان‎ ‎اندیشمند‎ ‎و‎ ‎تحصیل‎ ‎کرده‎ ‎عراقی‎ ‎و‎ ‎لبنانی‎ ‎و‎ ‎افغان‎ ‎بسیار‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎عین‎ ‎مواضع‎ ‎ضد‎ ‎آمریکاییشان‎ ‎مواضع‎ ‎ضد‎ ‎ایرانی‎ ‎نیز‎ ‎دارند. سوالی‎ ‎دارم. بی‎ ‎شک‎ ‎من‎ ‎این‎ ‎سوال‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎اهالی‎ ‎جام‎ ‎جام‎ ‎و‎ ‎رسانه‎ ‎تحت‎ ‎نظارت‎ ‎آقای‎ ‎ضرغامی‎ ‎نمیتوانم‎ ‎بپرسم‎ . ‎در‎ ‎چشم‎ ‎بر‎ ‎هم‎ ‎زدنی‎ ‎متهم‎ ‎به‎ ‎دفاع‎ ‎از‎ ‎بوش‎ ‎و‎ ‎شیطان‎ ‎بزرگ‎ ‎می‎ ‎شوم‎. ‎اما‎ ‎از‎ ‎وزیر‎ ‎ارشاد‎ ‎اسبق‎ ‎دولت‎ ‎اصلاحات‎ ‎هراسی‎ ‎نیست. ‏‎ ‎اگر‎ ‎همین‎ ‎کفش‎ ‎از‎ ‎سوی‎ ‎همین‎ ‎خبرنگار‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎قضا‎ ‎خانواده‎ ‎او‎ ‎اعلام‎ ‎کرده‎ ‎اند‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎دخالتهای‎ ‎ایران‎ ‎نیز‎ ‎به‎ ‎اندازه‎ ‎نیروهای‎ ‎نظامی‎ ‎ایالت‎ ‎متحده‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎متنفر‎ ‎هستند؛‎ ‎به‎ ‎سمت‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎ایران‎ ‎پرت‎ ‎می‎ ‎شد،‎ ‎آیا‎ ‎باز‎ ‎هم‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎نشانه‎ ‎ماندگار‎ ‎در‎ ‎تاریخ‎ ‎یاد‎ ‎می‎ ‎شد‎ ‎یا‎ ‎همصدا‎ ‎با‎ ‎صدا‎ ‎و‎ ‎سیما‎ ‎برای‎ ‎دفاع‎ ‎و‎ ‎آبروی‎ ‎ایران‎ ‎سینه‎ ‎ها‎ ‎سپر‎ ‎میشد؟‎ ‎

حتما‎ ‎از‎ ‎یاد‎ ‎آقای‎ ‎مهاجرانی‎ ‎و‎ ‎دیگران‎ ‎نرفته‎ ‎که‎ ‎ایشان‎ ‎حتی‎ ‎نحوه‎ ‎نورپردازی‎ ‎سالن‎ ‎حضور‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎منتخب‎ ‎ملت‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎کلمبیا‎ ‎توهین‎ ‎دانسته‎ ‎بودند. حالا‎ ‎اگر‎ ‎فرض‎ ‎را‎ ‎بر‎ ‎این‎ ‎بگذاریم‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎بوش‎ ‎مدعی‎ ‎دموکراسی‎ ‎و‎ ‎جنگ‎ ‎طلب‎ ‎متنفر‎ ‎هم‎ ‎باشیم،‎ ‎آیا‎ ‎او‎ ‎با‎ ‎رای‎ ‎مردم‎ ‎آمریکا‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎نشده‎ ‎است؟‎ ‎پس‎ ‎چه‎ ‎شد‎ ‎این‎ ‎کفشها‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎سمت‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎بد‎ ‎یا‎ ‎خوب‎ ‎یک‎ ‎ملت‎ ‎پرتاب‎ ‎شد؛‎ ‎نامش‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎آزادی‎ ‎و‎ ‎و‎ ‎نشانه‎ ‎ماندگار‎ ‎مزین‎ ‎میشود،‎ ‎اما‎ ‎در‎ ‎مواردی‎ ‎دیگر‎ ‎اخلاق‎ ‎و‎ ‎رسم‎ ‎مهمان نوازی‎ ‎اصل‎ ‎و‎ ‎مشق‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎و‎ ‎رییس جمهور‎ ‎خویش‎ ‎بر‎ ‎شانه‎ ‎مینشانیم‎ ‎تا‎ ‎مبادا‎ ‎از‎ ‎گل‎ ‎نازکتر‎ ‎به‎ ‎او‎ ‎بگویند‎. ‎‎ ‎گله ای‎ ‎از‎ ‎صدا‎ ‎و‎ ‎سیما‎ ‎نیست‎ ‎اگر‎ ‎یک‎ ‎درخت‎ ‎کاج‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎ذهن‎ ‎حقیر‎ ‎خویش‎ ‎بوش‎ ‎میپندارند‎ ‎و‎ ‎ملتی‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎دوربینها‎ ‎به‎ ‎کفش‎ ‎پرتاب‎ ‎کردن‎ ‎به‎ ‎سمت‎ ‎کاج‎ ‎سبز‎ ‎فرا‎ ‎میخواند‎ ‎و‎ ‎شیوه‎ ‎اعتراض‎ ‎خشن‎ ‎و‎ ‎غیر‎ ‎اخلاقی‎ ‎را‎ ‎مشوق‎ ‎میشود . اما‎ ‎از‎ ‎آنان‎ ‎که‎ ‎ذهن‎ ‎بزرگ‎ ‎و‎ ‎خلاقشان‎ ‎خداوندگار‎ ‎خلق‎ ‎کلمه‎ ‎است‎ ‎انتظار‎ ‎نمیرود‎ ‎که‎ ‎کاجی‎ ‎مشابه‎ ‎در‎ ‎صفحه‎ ‎بکارند‎ ‎و‎ ‎مخاطبان‎ ‎خویش‎ ‎را‎ ‎تشویق‎ ‎به‎ ‎تقدیر‎ ‎از‎ ‎شیوه ای‎ ‎سازند‎ ‎که‎ ‎بیشک‎ ‎خودشان‎ ‎در‎ ‎هیچ‎ ‎قامتی‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎هیچ‎ ‎کسی‎ ‎ممکن‎ ‎نیست‎ ‎چنین‎ ‎کنند‎. ‎‎ ‎معلوم‎ ‎است‎ ‎دل‎ ‎جمعی‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎بغض‎ ‎جنگ‎ ‎و‎ ‎مرگ‎ ‎عزیزانشان‎ ‎له‎ ‎شده‎ ‎است،‎ ‎خنک‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎آنگاه‎ ‎که‎ ‎کسی‎ ‎جای‎ ‎آنها‎ ‎فریاد‎ ‎می‎ ‎زند‎ ‎برای‎ ‎تحقیر‎ ‎آنکه‎ ‎جنگ‎ ‎را‎ ‎ساخته‎ ‎است.‏‎ ‎اما‎ ‎دل‎ ‎اندیشمندان‎ ‎جهان‎ ‎بیشک‎ ‎نگران‎ ‎آن‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎چرا‎ ‎انسان‎ ‎خشمگین‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎قضا‎ ‎یک‎ ‎رهگذر‎ ‎معمولی‎ ‎نیر‎ ‎نیست‎ ‎به‎ ‎گاه‎ ‎خشم واژه ای‎ ‎خلق‎ ‎نمیکند‎ ‎تا‎ ‎به‎ ‎اندازه‎ ‎همان‎ ‎کفشها‎ ‎نشانه‎ ‎شود‎ ‎و‎ ‎ماندگار؟‎ ‎چرا‎ ‎‎ ‎نباید‎ ‎جمعی‎ ‎را‎ ‎تشویق‎ ‎کرد‎ ‎که‎ ‎میشود‎ ‎به‎ ‎جای‎ ‎کفش‎ ‎از‎ ‎پا‎ ‎کندن‎ ‎و‎ ‎فریاد‎ ‎زدن؛‎ ‎هزار‎ ‎زبان‎ ‎و‎ ‎هزار‎ ‎هنر‎ ‎گویای‎ ‎دیگر‎ ‎نیز‎ ‎به‎ ‎خدمت‎ ‎گرفت‎ ‎و‎ ‎شجاعت‎ ‎را‎ ‎تعریفی‎ ‎متفاوت‎ ‎از‎ ‎تصویر‎ ‎ملتی‎ ‎که‎ ‎فریاد‎ ‎میکشند‎ ‎و‎ ‎حمله‎ ‎ور‎ ‎می‎ ‎شوند‎ ‎و‎ ‎رخت‎ ‎و‎ ‎کفش‎ ‎از‎ ‎تن‎ ‎به‎ ‎در‎ ‎می‎ ‎آورند‎ ‎ارایه‎ ‎داد؟‎ ‎

 

 

چه‎ ‎خوشایند‎ ‎است‎ ‎وقتی‎ ‎میدانی‎ ‎طرح‎ ‎سوالت‎ ‎اینجا‎ ‎اتهام‎ ‎بی‎ ‎دردی‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎ملت‎ ‎ضجر‎ ‎دیده‎ ‎از‎ ‎جنگ‎ ‎و‎ ‎هواداری‎ ‎از‎ ‎بوش‎ ‎آمریکایی‎ ‎را‎ ‎بر‎ ‎پیشانی‎ ‎نمی‎ ‎چسباند،‎ ‎اما‎ ‎چه‎ ‎بد‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎جمعی‎ ‎در‎ ‎ایران‎ ‎برای‎ ‎لنگه‎ ‎کفش‎ ‎پرتاب‎ ‎کردن‎ ‎بزم‎ ‎گرفته‎ ‎اند‎ ‎و‎ ‎هنوز‎ ‎نمی‎ ‎دانند‎ ‎که‎ ‎فردا‎ ‎ممکن‎ ‎است‎ ‎همین‎ ‎فرهنگ؛‎ ‎چشم‎ ‎و‎ ‎چال‎ ‎ما‎ ‎را‎ ‎نیز‎ ‎نشانه‎ ‎رود. ‏‎ ‎آنگاه‎ ‎با‎ ‎چه‎ ‎رویی‎ ‎باید‎ ‎به‎ ‎نقد‎ ‎این‎ ‎شیوه‎ ‎برآییم‎ ‎و‎ ‎برای‎ ‎معترضان‎ ‎جهان‎ ‎نسخه‎ ‎اخلاق‎ ‎و‎ ‎مهمان نوازی‎ ‎بپیچیم‎. ‎وقتی‎ ‎آقای‎ ‎کلمات‎ ‎و‎ ‎صاحب‎ ‎سخن‎ ‎نشانه‎ ‎را‎ ‎گم‎ ‎میکند،‎ ‎خیالی‎ ‎نیست،‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎پسکوچه‎ ‎های‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎نسل‎ ‎جوان‎ ‎به‎ ‎جای‎ ‎بهره‎ ‎وری‎ ‎از‎ ‎زبان‎ ‎وفاخر‎ ‎و‎ ‎اندیشه‎ ‎والا،‎ ‎آموزش‎ ‎پرتاب‎ ‎کفش‎ ‎میدهند.‏