حمید احدی
دو سال بعد از ناامنی ها و ناارامی ها شرق کشور، در حالی که نیروی انتظامی و وزارت کشور با دریافت اعتبارهای کلان مدام ادعاهائی مبنی بر استقرار ارامش در منطقه منتشر می کنند اما گزارش ها حاکی است که ناامنی وسیعی در شهرهای مرزی حکمفرماست که باعث شده به جز گروه عبدالمالک ریگی چند گروه دیگر با انگیزهای مختلف دست در کار آدم ربائی و گروگان گیری شده اند. در همین حال دستگاه تبلیغاتی دولت آخرین آدم ربائی را که توسط پلیس پاکستان کشف و گروگان ها آزاد شده اند، به عنوان موفقیت تازه اعلام داشت.
روزگذشته در پایان دومین روز ماجرا، محسن صادقی، معاون سیاسی امنیتی استاندار سیستان و بلوچستان گفت که در پی این آدم ربایی و فرار گروگانگیرها به خاک پاکستان، ایران با مقام های پاکستان در ایالت بلوچستان تماس هایی برقرار کرد.
وی افزود که در درگیری میان نیروهای پاکستانی و آدم ربایان در منطقه “مند” بلوچستان پاکستان، تعدادی از آدم ربایان کشته، زخمی و بازداشت شدند.
سلسله ناامنی هائی که دوماه بعد از استقرار دولت احمدی نژاد، همزمان با تغییر مقامات محلی و انتظامی آغاز شد بنا به آمار منابع داخلی هجدهمین مورد بزرگ منجر به قتل در یک سال گذشته و صد و چندمین حادثه آدم ربائی در دو سال گذشته در شرق کشورست. به طوری که این منطقه اینک عملا به ناامن ترین منطقه کشور تبدیل شده و سفارتخانه های مختلف به اتباع خود توصیه کرده اند که از سفر به آن مناطق خودداری کنند.
جدیدترین ناآرامی که بار دیگر منطقه سیستان و بلوچستان را در اخبار جهانی مطرح ساخت، روز یکشنبه با مسدود کردن مسیر چابهار ایرانشهر رخ داد، اشرار تعدادی خودرو عبوری را به آتش کشیدند و دو نفر را ربودند.
اطلاع رسانی درخصوص این حادثه درمیان ایستگاه های مختلف خبری متفاوت بوده است. درحالی که خبرگزاری ایرنا از گروگان گرفتن دونفرخبرداد، ایسنا گروگان گیری دوازده نفر را به نقل ازیکی ازمقامات اعلام داشت. ناجا هم که تا آخرین لحظه بر عدد دوازده ثابت مانده بود بعد از آن که از ازادی گروگان ها مطمئن شد اعلام داشت بیست و یک گروگان ازاد شده و دو نفر از گروگان گیرها کشته شده اند.
سوی دیگر در یک سری از گزارش ها از جندالله گروه عبدالمالک ریگی به عنوان عامل این حوادث نام برده شده که تشکیلات وی آن را تکذیب کرده است.
گروه های دیگر
ناظران محلی هم اعلام داشته اند که اینک دیگر در منطقه فقط گروه ریگی نیست که به این قبیل عملیات دست می زند بلکه با توجه به ناهماهنگی و ناتوانی دستگاه های موازی انتظامی و امنیتی دولتی اشرار مسلح متعددی در نقاط مختلف قدرت را در دست دارند به طوری که شهرها از ساعتی به بعد از کنترل دولت به طور کلی خارج است و هر نوع عملیات شرورانه امکان پذیرست. به گفته همین ناظران برخی دستگاه های موازی با نیروی انتظامی که برای ایجاد امنیت مستقر هستند، با هر حادثه چند روزی ظاهر می شوند و دستگیری ها و تعقیب و مراقبت هائی به نمایش در می آمد و بعد بار دیگر به محل های استقرار خود برمی گردند و تنها آمار و اطلاعات اغراق شده ای به هر مناسبت به مردم می دهند. آماری که به گفته نمایندگان محلی هیچ ارزش و واقعیتی ندارد. گونه گونی گزارش ها و آمار از جمله مشخصات همیشگی آن هاست.
چنان که رییس دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی نیروی انتظامی با تأیید حادثه گروگانگیری روزگذشته در محور چابهار ـ ایرانشهراعلام کرده که “بر اساس آخرین اخبار 12 تن در جریان حمله اشرار مسلح به گروگان گرفته شده و به پاکستان انتقال داده شده‌اند. اشرار مسلح وابسته پس از ایجاد راهبندان و شلیک چندین گلوله، هشت دستگاه خودروی عبوری را به آتش کشاندند. در پی این اقدام، اشرار مسلح که در کمین این جاده بودند، رانندگان این تعداد خودرو را به همراه 4 تن دیگر به گروگان گرفتند”. سرهنگ احمدی گفته است که بر اساس آخرین اخبار و اطلاعات به دست آمده “اشرار موفق شده‌اند به همراه 12 گروگان خود از کشور خارج و به سمت پاکستان متواری شوند”.
سرهنگ محمدجواد اثنی‌عشری، معاون قرارگاه رسول اکرم درخصوص این حادثه به ایرنا گفت: “هنوز مشخص نیست که آیا در این حادثه فرد یا افرادی شهید و مجروح شده‌اند. در پی وقوع این حادثه واحدهای قرارگاه عملیاتی‌رسول‌اکرم در محل حضور یافته و به ردیابی اشرار پرداختند.”
قرارگاه عملیاتی رسول اکرم دارای پنج قرارگاه تابعه شامل فتح [ناجا]، شهید میرحسینی [سپاه پاسداران]، و بعثت نیروی مقاومت بسیج در سیستان و بلوچستان است.
این درحالی است که، بر خلاف گزارش های قبلی، خبر آزادی دومین گردشگر بلژیکی ربوده شده در هفته پیش، تایید نشده است.
زوج گردشگر بلژیکی که جمعه گذشته در بم به گروگان گرفته شدند، و اعلام شد که یکی از آن ها آزاد شده است خانواده شه بخش هستند که یکی از فرزندانشان به نام محمد به اتهام قاچاق مواد مخدر در زندان است و گفته شده که حکم اعدامش صادر گردیده است. شه بخش هااستفان همسر گروگان ازاد شده را هنوز دراختیار آدم ربایان قراردارند و فرزندان “اسماعیل شه بخش” از قاچاقچیان معروف سیستان و بلوچستان اند.
با وجود ادعاهای نیروی انتظامی اما گزارش ها حاکی است آخرین مورد گروگان گیری، در حالی که نیروی انتظامی هیچ عامل بازدارنده ای نبود، با مذاکرات دیپلوماتیک و دخالت پلیس پاکستان به نتیجه رسید و قرارگاه فتح اعلام کرده که گروگان ها آزاد می شوند.
صبح دیروز در حالی که اخبار ضد و نقیضی از منطقه به گوش ها می رسید و در حالی که تشکیلات عبدالمالگ ریگی در اروپا به دنبال رسانه هائی می گشت که گزارش ها و تفسیرهای خود را توسط آنان به اطلاع مردم برساند، قرارگاه عملیاتی رسول اکرم، نه به طور رسمی بلکه به نقل از یکی از فرماندهانش که نام وی هم برده نشد اعلام کرد که اشرار حادثه مسیر ایرانشهر -چابهار سالم در اختیار پلیس پاکستان هستند و بعدازظهر امروز به کشور باز گردانده می‌شوند.
پیشینه
شرارت ها و ناامنی های شرق کشور، عمری به اندازه دولت احمدی نژاد دارد و اولین دوره شرارت و ایجاد ناامنی همزمان با سفر رییس جمهور به سیستان و بلوچستان صورت گرفت که برای معرفی دکتردهمرده استانداری که از همکلاسان احمدی نژاد بوده صورت گرفت. در استانه این سفر اخباری درباره ناآرامی ها و اعتراض های محلی به انتصاب های دولت به گوش می رسید تا زمانی که ناگهان اعلام گردید همزمان با حضور رییس جمهور انفجاری رخ داده و تیراندازی هائی صورت گرفته. گزارش های بعدی نشان داد که یکی از محافظان رییس جمهور توسط گروهی از اشرار در یکی از جاده های منتهی به مرز کشته شده است.
همزمان اعلام گردید که فرمانده ناجا به سرعت برای رسیدگی به حادثه به محل رفته است اما شب هنگام سیمای شبکه اول در برنامه خبری خود سردار احمدی مقدم را نشان داد که در حال پیاده شدن از هلی کوپتر گفت که با اطمنینان از آرامش منطقه بازگشته و از جمله دریافته که قاتلان بدون آن که از هویت محافظ رییس جمهور با خبر باشند وی را کشته اند.
این ادعا که برای بی اهمیت نشان دادن حادثه مطرح می شد با انتقاد چند نماینده مجلس روبرو شد که می پرسیدند مگر نیروی انتظامی فقط مامور حفظ امنیت رییس جمهور است که سردار با اطمینان از این امر منطقه را ترک گفت و برگشت.
اسفند همان سال [1384] حادثه ای رخ داد که دیگر به سادگی نمی شد با تبلیغات آن را پوشاند. اینک نام عبدالمالک ریگی و عملیات تروریستی وی به عنوان جانشینان دادشاه بر سر زبان ها افتاد. در آن حادثه اشرار در ساعت های اولیه بامداد در حمله به کاروانی از مسئولان استان که پس از شرکت در یادواره شهدای دولتی مقدم از زابل عازم زاهدان بودند، در منطقه میان شیله و تاسوکی، جاده اصلی را بستند عده ای را به رگبار بستند و از همه مراحل فیلمبرداری کردند.
در آن زمان به گزارش نیروی انتظامی که با گزارش گروه عبدالمالک ریگی متفاوت بود مهاجمان که سر و صورت خود را پوشانده بودند، مردم را از اتوبوس و چند دستگاه سواری پائین کشیدند. در فیلم نشان داده می شد که چند تن را در برابر چشم بقیه به رگبار بسته و کشته اند، از جمله فرماندار زاهدان و معاونانش و دو مقام انتظامی استان. رادیو تلویزیون محلی فردای آن روز اعلام داشت که حدود پنجاه نفر در این حادثه کشته و زخمی شدند و تروریست ها به آنان تیر خلاص هم زده اند.
یک روز بعد فرمانده نیروی انتظامی بار دیگر عازم منطقه شد. و یک روز بعد در یک سری مصاحبه سردار احمدی‌مقدم که پنج ماه از آغاز کارش در مقام تازه می گذشت در تحلیل های خود همراه با کوچک کردن حادثه و بی ارزش دانستن آن اوضاع طبیعی منطقه “رملی بودن” و در عین حال کمبود اعتبار و تجهیزات را مطرح کرد که بلافاصله با پاسخ مثبت دولت روبرو شد. و از سوی دیگر تحلیل های سیاسی مانند این پیش کشید که “از چندی پیش سرویسهای اطلاعاتی اخباری را مبنی بر برگزاری جلسات سران اشرار با نیروهای انگلیسی و آمریکایی داشته‌اند بطوریکه بر اساس این اخبار این جلسات در راستای اقداماتی جهت ایجاد بی‌ثباتی در منطقه صورت گرفته است”.
.
فرمانده ناجا در همان مصاحبه در تناقصی آشکار و برای غیرسیاسی خواندن حادثه گفت “در حوادث این منطقه اغلب شاهد جنایاتی هستیم که ارتباطی با مواد مخدر دارند اما این بار جنایتکاران تروریست در اقدامی بی‌رحمانه مسافران عبوری را مورد حمله قرار دادند بطوریکه در میان کشته‌شدگان افرادی از قشر کارمند یا شغل آزاد مشاهده شده و این درحالیست که اشرار فرماندار زاهدان را نیز شناسایی نکرده بودند.”
فیلمی که اشرار پخش کردند نقص این ادعا بود و نشان می داد که فرماندار و دو سپاهی در جمع کشته شدگان از همان اول توسط آن ها شناسائی شده و اولین کسانی بوده اند که همراه با معاونان فرماندار به گفته آن ها “اعدام انقلابی” شده اند.
آخرین حادثه ماه گذشته اتقاق افتاد که در جریان آن که در ارتفاعات اطراف روستای دومک در بخش کورین، واقع در هشتاد کیلومتری شهر زاهدان رخ داد یازده نفر از نفرات سپاه پاسداران ایران کشته شدند.
خبرگزاری فارس به نقل از معاون قرارگاه رسول سیستان حادثه صبح یکشنبه را نیز به جندالله و سرکرده آنها، عبدالمالک ریگی، نسبت داده بود که آنان تکذیب نکردند.
همسایگان و نقش آن ها
در اولین رویدادها توجه نیروی انتظامی به افغانستان بود که گفته میشد قادر به حفظ مرزهای خود نیست، در عین حال حضور نیروهای تحت رهبری آمریکا با توجه به دشمنی های آمریکا با جمهوری اسلامی می تواند دلیل قانع کننده ای باشد. اما با گذر چند ماه جهت خطاب ها به سوی پاکستان برگشت چرا که روشن شد که با وجود نزدیکی محل حادثه اول به خاک افغانستان، اشرار گروگان های خود را به پاکستان منتقل می کنند. در این جا بود که مقامات ایرانی در مذاکرات خود را دولت اسلام آباد فصلی را گشودند که معنای آن همکاری در امن کردن مرزها بود. با آغاز این دور از گفتگوها بین دو کشور حملات اولیه به دولت پرویز مشرف هم جای خود را به لحن نرم تری داد و تاکید بر همکاریهای اقتصادی هم در آن جائی یافت. تا جائی که در مذاکرات بر سر خط لوله صلح، به دستور رییس جمهور مقرر گردید سرعت بیش تری به انعقاد قرارداد داده شود و چون محمدهادی نژاد حسینیان حاضر به بستن قراردادی با تخفیف های درخواستی پاکستان نداشت، به شکایت وزیران انرژی هند و پاکستان، به دستور رییس جمهور احمدی نژاد وی از معاونت وزارت نفت و سرپرستی مذاکره خط لوله صلح که دو سال آن را پیش می برد کنار گذاشته شد و گروه جدید ماموریت یافتند که به هر بها این قرارداد را که می تواند از موفقیت های دولت به حساب آید به امضا برسانند.
از سوی دیگر به گفته آقای نژاد حسینیان وزیران هندی و پاکستانی وقتی دست بالاتر خود را تشخیص دادند دیگر لزومی برای گفتگو بر سر قیمت فروش گاز در خود ندیدند و با قطع مذاکرات منتظر تعییر مذاکره کننده ایرانی ماندند و به منظور هم رسیدند و تیم جدید با سی در صد تخفیف در فروش بیست ساله گاز گامی به سوی عملی کردن یک پروژه امنیتی و تبلیغاتی برداشته بود که افشاگری نژاد حسینیان دستگاه های نظارتی را وارد صحنه کرده است.
مجموع این اتفاق ها به نظر می رسد، در حالی که سه قرارگاه عملیاتی متعلق به سپاه و ناجا و بسیج در امنیت بخشی به شرق کشور ناتوان مانده اند، برای اولین بار پلیس پاکستان به همکاری با طرف ایرانی رضایت دهد و اگر خبری که اعلام شده درست باشد، به فاصله یک روز گروگان ها را از اشرار گرفته و آزاد کند.
فرمانده قرارگاه فتح روز یکشنبه اعلام کرد شب گذشته مقارن ساعت 23 دولت پاکستان عملیاتی در منطقه مرزی «مند» انجام داد که خوشبختانه تمامی گروگانها آزاد و تعدادی از عوامل این حادثه دستگیر شدند.
وی اظهار داشت: از این گروهک تروریستی مقادیر معتنابهی سلاح، مهمات و خودروهایی که با آنها مبادرت به گروگان گیری کرده بودند، کشف و ضبط شد.
در حالی که خبرهای اولیه نشان از آن داشت که نیروی انتظامی با تاخیر وارد صحنه شده و زمانی بود که اشرار و گروگان هایشان کاملا از منطقه دور شده بودند، اما فرمانده قرارگاه در گزارش خود اشاره کرد: اقدامات صورت گرفته توسط نیروهای داخلی برای بازگرداندن گروگانها و اشرار به ایران ادامه دارد و یک فرایند دیپلماتیک در حال طی شدن است. به یاری خدا پس از طی این فرایند با همکاری بسیار نزدیک دولت دوست و برادر، پاکستان، گروگانها به همراه اشرار دستگیر شده به کشور اسلامی ایران باز می‌گردند.
این در حالی است که منابع نزدیک به تروریست ها در اروپا هر نوع دستگیری از سوی گروگانگیر ها را تکذیب کرده اند
واقعیت ها و ادعاها
گزارش های مستقل در همه حوادثی که در دو سال گذشته در زابل و زاهدان و کرمان و بم رخ داده با گزارش های نیروی انتظامی و دولت تفاوت آشکار داشته است. چنان که در حادثه شب عید 85 و در حالی که فرماندهان نیروی انتظامی از سرعت عمل ناجا و قدرت عملیاتی اش داد سخن می دادند عادل مزاری رییس خانه مطبوعات استان سیستان و بلوچستان، در گفت وگو با روزنامه همشهری گفت: تعدادی از مسافران اتوبوس به محض مشاهده مهاجمان با پاسگاههای زابل و زاهدان تماس گرفته اند و از ماموران کمک خواسته اند. اما این کمک رسانی بسیار دیر صورت گرفته است.
فرمانده نیروی انتظامی با توجه به همزمانی آن حادثه با درگیری های شیعیان و سنی ها در سامرا که به کشته شدن چند ده تن انجامید پای سرویس های امنیتی انگلیس و آمریکا را به میان کشید و گفت این سرویس های امنیتی برنامه هایی را برای ناامن سازی منطقه به اشرار دیکته کرده اند. به عنوان مثال در سامرا برای اختلاف بین شیعه و سنی حرم امام هادی را منفجر کردند و به همان شکل در اینجا برای ایجاد ناامنی و اختلاف عمل کردند.
سردار احمدی مقدم در ضمن از مجلس گلایه کرد که چرا موقع بررسی بودجه سالانه کشور که همان روزها بود و در حالی که بلوچستان نیازمند افزایش ضریب امنیتی و توجه خاص در کشور است اما اعتباراتی تخصیص یافته بود که در مجلس به آنها خیلی عنایت نشد.
همصدا با سردار احمدی مقدم، معاون سیاسی و امنیتی استاندار سیستان و بلوچستان هم آن زمان در مصاحبه ای گفت: با تلاش نیروهای انتظامی و امنیتی این استان، عاملان حادثه حمله به جمعی از شهروندان در جاده زابل به زاهدان - قطعا در کوتاهترین زمان دستگیر و مجازات می شوند. وی حتی گفت با تاکید استاندار سیستان و بلوچستان این مساله به عنوان مهمترین اولویت شورای تامین استان در دست پیگیری است.
اما حسینعلی شهریاری، نماینده زاهدان با بیان اینکه به عنوان نماینده استان به طور مکرر از مسئولین درخواست کرده ام فکری به حال امنیت استان سیستان و بلوچستان کنند، تصریح کرد: وقتی محافظ رییس جمهوری را شهید کردند، فکر می کردیم مسئولین عزم خود را جزم می کنند تا به وضعیت امنیت استان سرو سامان دهند اما این گونه نشد.
نماینده زاهدان گفت اعتقاد راسخ داریم که برادران مسئول نیروی انتظامی خوب عمل نکرده اند و از سردار احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی می خواهیم به طور جدی به موضوع رسیدگی کند.شهریاری گفت: سال ۸۴ از نظر امنیتی برای زاهدان و سیستان و بلوچستان سال بسیار بدی بود و بسیاری از افراد که از خود نیروی انتظامی هم بودند، به دست اشرار به شهادت رسیدند.
تحلیل ها
بخش دیگری از تبلغات رسمی تحلیل هائی است که در هر مورد شرارت و ناامنی توسط فرماندهان به خصوص فرمانده ناجا بیان شده که در همه آن ها دست داشتن آمریکا و متحدانش و اسرائیل قطعی گرفته شده است.
در اولین واکنش مدیران محلی به حادثه تاسوکی گفته شد اشرار که ماهیت آنها هنوز مشخص نشده، با امکانات فیلمبرداری در محل حاضر شده و در زمان اقدامات جنایتکارانه‌شان با تجهیز منطقه حادثه به یک نورافکن از تمام صحنه‌ها فیلمبرداری کرده‌اند؛ به طوری که به نظر می‌رسد این اشرار قصد دارند اقدامات جنایتکارانه‌شان را در رسانه‌های خارجی به تصویر بکشند.
فرمانده نیروی انتظامی با تاکید بر این که اقدام تروریست ها در سیستان و بلوچستان شبیه سایر اقدامات تروریستی صورت گرفته در عراق است، گفت: خوشبختانه این اقدام با توجه و هوشیاری مردم نسبت به موضوع و شناسایی این مساله که تفکرات فتنه‌انگیزی در میان بوده است، بی‌نتیجه ماند بطوریکه روز پس از حادثه علمای اهل سنت و شیعه این عمل را محکوم کرده و علمای شیعه با هشدار به مردم اذهان عمومی را نسبت به اهداف فتنه‌انگیز دشمنان هشیار کردند.
فصل مشترک تمامی دفعاتی که عملیات خرابکارانه اشرار و تروریست ها امنیت منطقه را مخدوش کرده این جمله سردار احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی بوده است که گفته در حال حاضر اوضاع منطقه امن است. ادعائی که به فاصله کوتاهی با حادثه ای جدید آشکار شده که واقعیت ندارد. خبرنگاری با نگرانی آشکار همزمان با دومین حادثه بزرگ آدم ربائی به بی بی سی می گوید شهرها امنیت ندارد. معلوم نیست مسوولیت با کیست. همه ترجیح می دهند در ساعات تاریکی از خانه خارج نشوند.