علی اکبر دارینی
افزایش بی رویه تورم در ایران موجب جاری شدن سیل انتقادات به سوی محمود احمدی نژاد، رییس جمهور تندروی ایران، شده است. این نارضایتی ها نه تنها از سوی مخالفان اصلاح طلب، بلکه از سوی محافظه کاران بلند پایه ای صورت می گیرد که زمانی او را سر کار آورده اند. آنها اکنون معتقدند که مدیریت احمدی نژاد در زمینه اقتصادی پر از خطا بوده است.
احمدی نژاد در سال 2005 با قول مردم پسند آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم، نابودی فقر، بهبود سطح زندگی و مبارزه با بیکاری در انتخابات پیروز شد. اکنون او را به خاطر شکست در عمل به وعده هایش، به چالش می کشند.
اصلاح طلبان و برخی هم قطاران محافظه کار احمدی نژاد بر این اعتقادند که او بیش از حد بر روی گفتمان تند ضد آمریکایی متمرکز شده و از توجه کافی به اقتصاد غافل مانده است. اکنون آنها با لحن تندتری او را مسوول به وجود آمدن این وضع می خوانند.
احمدی نژاد هفته گذشته در اقدامی نادر به وجود تورم اذعان کرد اما مسولیت آنرا متوجه مخالفان خود، مجلس ایران، که اکثریت آنرا محافظه کاران تشکیل می دهند، رسانه های دولتی و مدیران بانک ها گذاشت. وی آنها را متهم به سوءاستفاده از قدرت و چاپ بی رویه اسکناس کرد.
احمدی نژاد در یک گفتگوی تلویزیونی گفت: “ریشه تورم در گذشته است.“
اظهارات او با بروز واکنش هایی از هر سو روبرو شد. اقتصاددانان و برخی هواداران محافظه کار او گفتند سیاست های احمدی نژاد است که چنین هزینه بالایی را بر کشور تحمیل کرده است.
منتقدان احمدی نژاد به این نکته اشاره می کنند که بیش از 80 درصد درآمد دولت از صادرات نفت خام بدست می آید و تورم موجود در زمان مدیریت او علیرغم افزایش قیمت نفت به حدود 100 دلار برای هر بشکه سیر صعودی پیدا کرده است.
نارضایتی های گسترده و فزاینده زمانی بالا گرفته است که تا برگزاری انتخابات آتی مجلس ایران در 14 مارس 2008، کمتر از سه ماه باقی مانده است.
در فوریه 2004 و پس از قلع و قمع هزاران کاندیدای اصلاح طلب توسط شورای نگهبان، کنترل مجلس به دست محافظه کاران افتاد. معذالک در انتخابات سال گذشته شوراهای شهر، دوستان رییس جمهور با شکست تحقیرآمیزی روبرو شدند و اکثریت کرسی ها به دست اصلاح طلبان و محافظه کاران مخالف احمدی نژاد افتاد.
تورم و گرانی
بانک مرکزی ایران نرخ رشد قیمت اقلام و خدمات اساسی کشور را در ماه نوامبر 19 درصد اعلام کرد و نرخ کلی تورم را معادل با 16/8 درصد در سال، یعنی دوبرابر زمان شروع به کار احمدی نژاد به عنوان رییس جمهور در سال 2005. اقتصاد دانان مستقل نرخ تورم را بالاتر از 30 درصد می دانند.
هیچ آمار رسمی درمورد اقلام خاص در کشور وجود ندارد اما ظرف یک ماه گذشته، قیمت کالاهای اساسی در بسیاری از نقاط به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است.
در بسیاری از فروشگاه ها ظرف سال گذشته، قیمت میوه جات و سبزیجات تقریباً سه برابر شده و از تابستان گذشته هم، قیمت خانه در بسیاری مناطق به دو برابر رسیده است.
حسین علوی، یک مشاور املاک در تهران، گفت قیمت خانه هایی که او می فروشد نسبت به سال گذشته، دو برابر شده است.
محمد ستاری فر، یک اقتصاددان برجسته، می گوید این احمدی نژاد است که با سرازیر کردن اسکناس های جدید به بازار و واردات بی رویه کالا، از جمله اقلام اساسی، و استفاده از درآمد نفت برای پرداخت هزینه های روزمره دولت به جای آوردن آن به سر سفره های مردم، آن طور که قول داده بود، باید مورد مواخذه قرار بگیرد.
ستاری فر گفت دولت نقدینگی را از 72میلیارد دلار به حدود 149 میلیارد در سال جاری رسانده است.
اقتصاد دان دیگری به نام مرتضی الله داد گفت: “ این مقدار قابل توجه نقدینگی سبب بالا رفتن تورم شده است. احمدی نژاد نمی تواند از زیر مسولیت این کار فرار کند.”
حتی یکی از هم پیمانان برجسته احمدی نژاد، محمدرضا باهنر، موضع همیشگی خود در دفاع از دولت را تغییر داد و اذعان کرد رییس جمهور اشتباهاتی مرتکب شده است.
اعتقاد بر این است که باهنر به عنوان یکی از تندروهای ارشد پشت صحنه، نقش کلیدی را در صحنه انتخابات برای بر سر کار آوردن احمدی نژاد بر عهده داشته است.
گفته های باهنر، که نایب رییس مجلس ایران هم هست، در روزنامه های مختلف چنین آورده شده: “تورم یک حقیقت است. اگر راه حل اساسی برای آن پیدا نشود، ما ظرف یکی دو ماه آینده شاهد روزهای سخت تری خواهیم بود. یکی از اشتباهات دولت افزایش نقدینگی بوده است. این اتفاق ظرف دو سال گذشته رخ داده است.”
اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس جمهور سابق ایران و یک فرد قدرتمند در صحنه رهبری مذهبی ایران، به احمدی نژاد هشدار داد که لازم است کمتر حرف بزند و بیشتر کار کند.
رفسنجانی گفت: “تورم با شعار دادن و بازی های سیاسی حل نمی شود.“
منبع: بوستون گلوب- 28 دسامبر