مایکل تیئودولو
اعلام کاندیداتوری محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین و میانه رو، در انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن باعث تفرقه و عصبانیت تندروهای قدرتمند ایران شده است. طرفداران احمدی نژاد امیدوار بودند کاندیداتوری خاتمی، که چالشی قوی برای قدرت انحصارطلبانۀ آنها بشمار می رود، باعث اتحاد محافظه کاران با احمدی نژاد شود.
اما یک نمایندۀ تندروی مجلس اواخر هفتۀ گذشته فاش کرد، در صورتی که خاتمی از کاندیداتوری انتخابات کنار بکشد، برخی از محافظه کاران حاضرند دست از حمایت احمدی نژاد بردارند. علی مطهری نمایندۀ مجلس خاطر نشان کرد، این طرح در میان بسیاری از “اصولگرایان” مورد بحث قرار گرفته است. با این وجود، “ادامۀ این طرح به کناره گیری خاتمی از کاندیداتوری بستگی دارد.” در صورت تحقق این امر، اصولگرایان دو کاندیدای دیگر غیر از احمدی نژاد را معرفی خواهند کرد. مطهری افزود، در صورت امتناع خاتمی، اصولگرایان نیز از این طرح صرفنظر خواهند کرد.
به رغم شکاف های ایجاد شده میان محافظه کاران، احمدی نژاد همچنان، دست کم فعلا ً، قوی ترین کاندیدای آنها بشمار می رود. او از حمایت گستردۀ سپاه و بسیج و همچنین نیازمندان شهرستان ها و روستاها برخوردار است. آیت الله علی خامنه ای نیز تاکنون از کاندیداتوری او حمایت کرده است.
اما سیاست های اقتصادی تورم زای احمدی نژاد مدت هاست که باعث نگرانی بسیاری از همقطاران محافظه کار او شده است. در حوزۀ سیاست خارجی نیز، اصولگرایان برجستۀ عمل گرا علنا ً از نطق متهورانۀ احمدی نژاد بر ضد اسرائیل و غرب، که باعث تشدید ظن و گمان های جامعۀ بین الملل دربارۀ برنامه هسته ای ایران شده است، انتقاد کرده اند.
لازم به ذکر است محافظه کارانی مانند علی مطهری به شدت از علاقۀ احمدی نژاد برای بهبود روابط با آمریکا انتقاد کرده اند. مطهری پس از ارسال نامۀ تبریک احمدی نژاد به باراک اوباما به خاطر پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام کرد، “نامۀ رئیس جمهور به اوباما باعث حقارت ملت ایران است.“
اما احمدی نژاد با حمایت پنهان خامنه ای این قبیل انتقادها را نادیده گرفته است: او می داند که بی اعتنایی به آمادگی اوباما برای انجام مذاکرات بی قید و شرط باعث شکست او در انتخابات خواهد شد. احمدی نژاد می داند که مذاکرات فرصتی است که خاتمی از دست نخواهد داد. او هفتۀ گذشته اعلام کرد، آماده است با آمریکا بر مبنای “احترام متقابل” گفتگو کند.
اما انتقادهای محافظه کاران حاکی از آن است که آنها احتمالا ً شخص مناسب تری را به جای احمدی نژاد انتخاب خواهند کرد تا از هرگونه فرصت ایجاد شده در قبال واشنگتن نهایت بهره را ببرد. محافظه کاران عمل گراتر مانند علی لاریجانی، رئیس قدرتمند مجلس، و یا محمدباقر قالیباف، شهردار فعال تهران، حاضر به رقابت با احمدی نژاد خواهند بود، به ویژه اگر هر یک توسط خامنه ای برای شرکت در کاندیداتوری تأیید شوند.
خامنه ای می تواند تصمیم بگیرد که لاریجانی و قالیباف در قیاس با احمدی نژاد شانس بیشتری برای جلوگیری از ظهور مجدد اصلاح طلبان و توقف انزوای روزافزون ایران دارند. اما خاتمی نیز به طور تلویحی بر این عقیدۀ خود تأکید کرده است که ایران نباید در قبال “سیاست های تشویقی” غرب از انگیزۀ خود برای در اختیار گرفتن توان اتمی صرفنظر کند.
خاتمی هفتۀ گذشته در سخنرانی خود در جمع اصلاح طلبان برجسته خاطر نشان کرد، “پیگیری تغییرات نباید منجر به تضاد منافع شود بلکه باید به تحقق اهداف دنبال شده توسط کشور بینجامد.” او معتقد است، بهترین راه اقناع غرب دربارۀ اینکه طبیعت برنامۀ هسته ای ایران صلح آمیز است، دیپلماسی هوشمندانه است. خاتمی در عین حال معتقد است که برنامه های اصلاح طلبانۀ او برای لیبرال کردن سیاست و جامعۀ ایران باعث تضعیف انقلاب اسلامی نخواهد شد.
منبع: روزنامۀ نشنال، 16 فوریه