در شرایط قطع روابط دیپلماتیک تهران و اتاوا، مساله رای دادن هزاران تن از مهاجران ایرانی ساکن کانادا در انتخابات به جدل جدیدی میان جمهوری اسلامی و کانادا تبدیل شده است. در حالی که وزیر خارجه کانادا تاکید کرده مقامات جمهوری اسلامی با عدم معرفی حافظ منافع در این کشور می خواهند بسیاری از ایرانی ها را از رای دادن محروم کنند، سخنگوی وزارت خارجه اظهارات وی را “ژستی مزورانه” خوانده است.
عباس عراقچی سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی که هفته پر تنشی با دولت کانادا را تجربه می کند، برای دومین بار در هفته جاری دولت اتاوا را مورد سرزنش قرار دادو این بار به خاطر در نظر نگرفتن صندوق رای برای مهاجران ایرانی که در کانادا زندگی می کنند: “دولت کانادا در گذشته و حتی در شرایط عادی روابط دو کشور نیز هیچگاه مجوز استقرار صندوق رای خارج از اتاوا را نداده و با این تصمیم خود بسیاری از ایرانیان را از اعمال حق قانونی خود محروم کرده بود.”
این در حالی است که روز شنبه جان بیرد، وزیر امورخارجه کانادا با انتشار بیانیه ای ادعا کرده بود جمهوری اسلامی “برای فراهم‌کردن امکان رای‌دادن ایرانیان کانادا هیچ اقدامی نکرده و همین نشان می‌دهد خود حکومت ایران هم رای‌گیری را یک مراسم تبلیغاتی پوچ می‌بیند.”
بر اساس تخمین ها در حال حاضر حدود ۴۰۰ هزار ایرانی در کانادا زندگی می کنند. عمده این افراد بزرگسال هستند و صاحب حق رای به شمار می روند.
شهریور سال گذشته وزارت خارجه کانادا با انتشار بیانیه ای ناگهانی، با معرفی دیپلمات های جمهوری اسلامی در این کشور به عنوان “عناصر نامطلوب” اعلام کرد: “روابط دیپلماتیک بین کانادا و ایران به حالت تعلیق درآمده است. تمام دیپلمات‌های کانادا ایران را ترک کرده‌اند و به دیپلمات های ایران در اوتاوا گفته شده است که در مدت ۵ روز این کشور را ترک کنند.”
انتقاد از “ژست مزورانه” کانادا
سفارت های دو کشور نیز تعطیل است و همین امر رای دادن صدها هزار رای دهنده ایرانی ـ– کانادایی را دشوار کرده است. عراقچی در اظهارات اخیر خود بدون اشاره به اینکه جمهوری اسلامی چه تمهیدی برای فراهم کردن شرایط رای دادن این تعداد ایرانی اندیشیده، صرفا گفته است: “ژست مزورانه وزیر امور خارجه کانادا در دفاع از حقوق ایرانیان مقیم، در شرایطی صورت می گیرد که دولت این کشور سابقه طولانی از انجام اقدامات متعدد در جهت محروم کردن ایرانیان مقیم از حقوق اولیه آنها را دارد.”
این در حالیست که به گفته جان بیرد وزارت خارجه جمهوری اسلامی در ۹ ماه گذشته هیچ پیشنهادی برای معرفی حافظ منافع خود در کانادا نکرده است. به گفته وی این موضوع باعث شده “ایرانیان مقیم کانادا از خدماتی محروم شوند که حق رای‌دادن یکی از آنهاست.”
در حالی که جمعیت رای دهندگان ایرانی در کانادا کمی کمتر از یک درصد کل جمعیت رای دهنده کشورست و می تواند تاثیر مهمی در نتایج انتخابات ۲۴ خرداد داشته باشند، سخنگوی وزارت خارجه توضیحی مبنی بر علل خودداری تهران از معرفی حافظ منافع در کانادا ارائه نکرده و در عوض گفته است: “دولتی که از یکسو چنین برخوردی با ایرانیان داشته و از سوی دیگر با رای صریح دادگاه کانادا مبنی بر تقلب و دستکاری در انتخابات ۲۰۱۱ روبرو شده است، فاقد هر گونه مشروعیت و جایگاهی برای طرح ادعاهای بی اساس در مورد حقوق دمکراتیک شهروندان یا حمایت از حقوق ایرانیان است.”
ناظران می گویند از سال ۷۶ به این طرف عموما رای شهروندان مهاجر ایرانی به سود کاندیداهای اصلاح طلب ریخته شده است.
در چنین فضایی اتاوا همچنین در انتقاد از انتخابات ریاست جمهوری ۲۴ خرداد متذکر شده است: “حاکمان ایران در هر مرحله که می‌توانند، اراده جمعی و صدای دموکراتیک عموم ایرانیان داخل کشور را سرکوب می‌کنند”
انتقاد از کشتار تابستان۶۷
کانادا که از یک سال پیش تمامی روابط سیاسی خود با جمهوری اسلامی را قطع کرده و دو هفته پیش هم کلیه روابط تجاری میان تهران ـ-اتاوا را به حالت تعلیق در آورد، یکی از اصلی ترین کشورهای غربی است که نقض حقوق بشر و نبود آزادی بیان و دموکراسی در ایران را به چالش می کشد.
در همین راستا پنج شنبه گذشته وزیرخارجه و وزیر امور مهاجرت دولت فدرال کانادا با انتشار بیانیه ای به وقایع ۲۵ سال پیش در ایران اشاره کردند و نوشتند: “ما تابستان وحشتناک سال ۱۹۸۸ (تابستان ۱۳۶۷) را که هزاران فعالان سیاسی در این دوره توسط رژیم ایران اعدام شدند فراموش نخواهیم کرد….کانادا فراموش نکرده که ریشه های وضعیت مخوف امروز به زمان آغاز تشکیل این رژیم تو خالی بر می‌گردد.”
گفتنی است حتی وزرای ایالات متحده، کشوری که ۹ ماه پس از پیروزی انقلاب ۵۷، کارکنان سفارتش در ایران به گروگان گرفته شدند،محل سفارتش مدرسه سپاه پاسداران شد و روابط دیپلماتیک خود را با تهران به کلی قطع کرد،تاکنون چنین لحنی برای نقد مقامات جمهوری اسلامی برنگزیده اند.
۲۴ ساعت پیش از انتشار این بیانیه، پارلمان کانادا با تصویب لایحه‌ای، اعدام زندانیان سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ را “جنایت علیه بشریت” خواند و آن را محکوم کرد.
بیانیه اخیر دو وزیر کانادایی نشان می دهد پرونده قتل خانم کاظمی همچنان برای دولت کانادا مفتوح است و بر مواضع این کشور علیه جمهوری اسلامی تاثیر گذار: “ما زهرا کاظمی را که ۱۰ سال پیش در زندان ایران کشته شد را فراموش نمی کنیم، ما انسان‌های بی گناهی را که بازداشت، شکنجه و کشته می‌شوند تنها به این دلیل که از رژیم سرکوبگر انتقاد می‌کنند فراموش نخواهیم کرد.”
کشته شدن زهرا کاظمی عکاس ایرانی-ـ کانادایی که تیرماه سال ۸۲ توسط مسئولان قضایی جمهوری اسلامی بازداشت شد و در زندان به قتل رسید نقش مهمی در روابط پر تنش تهران و اتاوا در یک دهه اخیر ایفا کرده است. در این سال ها مقامات کانادایی بار ها از مقامات جمهوری اسلامی خواسته اند آمران و عاملان قتل زهرا کاظمی، از جمله سعید مرتضوی،دادستان پیشین تهران و مدیرعامل کنونی سازمان تامین اجتماعی را که- در آن نقش مستقیم داشت، محاکمه و مجازات کنند. با این حال تهران در تمام این ۱۰ سال به درخواست اتاوا توجهی نکرده است.
