۲۱ زندانی سیاسی زن در بند نسوان زندان اوین در حالی به سر می برند که از دو سال پیش با انتقال زندانیان غیر سیاسی این زندان به زندان قرچک، تنها زندانیان زن بند عمومی این زندان هستند. این ۲۱ زندانی سیاسی زن چه کسانی هستند؟ با چه اتهاماتی و در چه شرایطی در زندان به سر می برند؟ در این گزارش و در مصاحبه با امین احمدیان، همسر بهاره هدایت که بیش از ۴ سال است در زندان اوین زندانی است به وضعیت و احکام این ۲۱ زندانی سیاسی زن پرداخته ایم.
آقای احمدیان میگوید: در حال حاضر ۲۱ زندانی سیاسی زن، در بند زنان زندان اوین، زندانی هستند و نسبت به سالهای قبل تقریبا تعداد آنها نصف شده. بخصوص تعداد زندانیانی که مربوط به مسائل سال ۸۸ هستند یا منتسب به جنبش سبز، تعدادشان بعد از آزادی های اخیر کمتر شده. حکیمه شکری، شیوا نظرآهاری، مریم شفیع پور و بهاره هدایت از این دسته زندانیان هستند. در حال حاضر شیوا نظرآهاری در مرخصی به سر می برد.او ۴ سال محکومیت دارد. حکیمه شکری از مادران عزادار است که به ۳ سال زندان محکوم شده، مریم شفیع پور، فعال دانشجویی است که تازه از بند ۲۰۹ به بند زنان منتقل شده و دادگاه او قرار بود این هفته برگزار شود که قاضی صلواتی برای هفته آتی تجدید کرده. بهاره هدایت هم فعال دانشجویی است که به ۹ سال ونیم حبس محکوم شده بود که ۶ ماه هم مجددا برای او حکم دادند و در مجموع شد ۱۰ سال.
او با اشاره به اینکه اکثر زندانیان سیاسی زن که در بند زنان زندان اوین هستند اتهام شان در ارتباط با هواداری سازمان مجاهدین خلق است توضیح میدهد: مریم اکبری منفرد با ۱۵ سال محکومیت، صدیقه مرادی با ۱۰ سال حکم زندان، کبری بنازاده امیرخیزی با ۵ سال حکم، ریحانه حاج ابراهیم با ۱۵ سال حکم زندان ، بهناز ذاکر با ۴ سال حکم ، شبنم مددزاده با ۵ سال حکم زندان، ، مطهره بهرامی با ۱۰ سال حکم و فاطمه مثنی، این دسته از زندانیان هستند. مطهره بهرامی در حال حاضر در مرخصی به سر می برد. او به همراه ریحانه حاج ابراهیم از بازداشت شدگان روز عاشورای ۸۸ هستند. فاطمه مثنی هم که هنوز دادگاهش برگزار نشده و همسرش هم در بند ۳۵۰ زندان اوین زندانی است.
بهائیان دیگر زندانیان سیاسی بند زنان زندان اوین هستند. امین احمدیان میگوید: فاران حسامی و نوشین خادم، هر کدام با ۴ سال حکم زندان به اتفاق ژینوس رحیمی که یک سال محکومیت زندان دارد، سه زندانی بهایی هستند که در ارتباط با دانشگاه آنلاین بهائیان بازداشت شده اند. لوا خانجانی دیگر زندانی بهایی از خاندان آقای خانجانی است و در ارتباط با روز عاشورای ۸۸ بازداشت شده. او دو سال حکم دارد. مهوش شهریاری (ثابت) و فریبا کمال آبادی هم از اعضای گروه یاران (شورای مرکزی بهائی در ایران) هستند که هر کدام ۲۰ سال حکم زندان دارند.
اما زندانیان دیگری هم در بند زنان زندان اوین هستند. همسر بهاره هدایت توضیح میدهد: بسمه الجبوری ، شهروند عراقی به اتهام جاسوسی ۵ سال حکم دارد و الان ۲ سال است که در بند زنان زندان اوین به سر می برد. مریم نقاش زرگر به اتهام تبلیغ مسیحیت به ۴ سال زندان محکوم شده و از شهروندان مسیحی است که در بند زنان اوین زندانی است. الهام برمکی هم کمتر از یک ماه است که از بند ۲۰۹ به بند زنان منتقل شده و اتهام او جاسوسی برای انگایس است. او بیش از ۱۴ ماه در بند ۲۰۹ زندانی بوده.
وضعیت ۲۱ زندانی زن در زندان اوین به چه صورتی است؟ آنها در چه شرایطی در بند نسوان نگهداری می شوند؟ امین احمدیان که همسرش بیش از ۴ سال است در زندان اوین زندانی است توضیح میدهد: بند نسوان نسبت به ۴ سال قبل و با جابجایی هایی که به تدریج صورت گرفته وضعیت بهتری دارد. یکسری امکانات را اجازه داده اند که خانواده ها در اختیار زندانیان بگذارند. محل نگهداری شان هم کمی بزرگتر شده نسبت به سابق. ولی از لحاظ دسترسی خانواده ها به آنها وضعیت همچون سابق است. الان بیش از ۳ سال است که تلفن را ممنوع کرده اند و زندانیان بند زنان اوین اجازه و امکان تلفن کردن به خانواده هایشان را ندارند. هر هفته ملاقات کابینی است و از هر ملاقات کابینی تا هفته بعد خانواده ها در بی خبری کامل به سر می برند تا دوباره روز ملاقات برسد و به اوین بروند و خبری از عزیزان شان بگیرند.
او می گوید که ملاقات های حضوری هم ماهی یکبار است اما گاهی مشکلاتی در این زمینه هم به وجود می آورند.
آقای احمدیان به آزادی های اخیر در بند زنان زندان اوین اشاره می کند و میگوید: کفایت ملک محمدی و فرح واضحان از زندانیان متهم به هواداری از سازمان مجاهدین خلق بودند که اخیرا آزاد شده اند. نسرین ستوده، حقوقدان ژیلا کرم زاده مکوندی هم از مادران عزادار است و محبوبه کرمی از فعالان جنبش زنان که با پایان یافتن محکومیت خود یا به صورت مشروط آزاد شده اند. بقیه زندانیان هم به تناوب حالا کم یا زیاد از مرخصی استفاده میکنند اما در این میان زندانیان بهایی تحت فشار مضاعفی هستند و درباره آنها شاهد هیچ گونه نرمشی در این مدت نبوده ایم. کوچکترین مرخصی یا گشایشی در کار آنها ندیده ایم و تاکنون همگی از مرخصی محروم بوده اند. هیچ کدام هم تاکنون شامل تخفیف در حکم هایشان نشده اند.
او توضیح میدهد: مهوش شهریاری و فریبا کمال آبادی بیش از ۵ سال است که بدون مرخصی در زندان هستند، یک روز هم به مرخصی نیامده اند.با مرخصی های آنها موافقت نمی شود با اینکه وضعیت جسمی مساعدی ندارند و از ناراحتی های جسمی متعددی رنج می برند. با توجه به مساله سن ، زندان و شرایط زندان هم وضعیت آنها را تشدید و وخیم تر میکند. فاران حسامی هم که همسرش در زندان رجایی شهر زندانی است و یک بچه ۴ ساله دارد که بیرون زندان و پیش مادربزرگش نگهداری می شود. به او هم تاکنون مرخصی نداده اند. بقیه هم همین وضعیت را دارند. اما آنها تحت فشار مضاعف قرار دارند و متاسفانه فشار بر خانواده هایشان هم زیاد است. مثلا دختر فریبا کمال آبادی، رتبه خیلی خوبی در کنکور آورد اما به دلیل بهایی بودن از ورود به دانشگاه محروم شد.
۲۱ زندانی سیاسی زن با عقاید و از طیف های متفاوت سیاسی و اجتماعی چگونه با هم کنار می آیند؟ زندانیانی که برخی سالهاست شبانه روز در زندان با هم زندگی میکنند. همسر بهاره هدایت میگوید: در هر محیطی اختلاف نظر هست، مثلا در خانواده بین اعضای خانواده از پدر و فرزند و مادر و فرزند تا خواهر و برادر اختلاف نظر وجود دارد، اما خوشبختانه و مخصوصا در سالهای اخیر، بند زنان زندان اوین نسبت به سایر بندها بی حاشیه ترین بند بوده و همه کنار هم و با هم خیلی خوب هستند.
او می افزاید: همه در عین اینکه استدلال و عقیده خودشان را حفظ میکنند ولی تعامل سازنده ای با هم دارند، گردهمایی های مختلف دارند و همه با همه اختلافات سیاسی و عقیدتی با هم همسفره هستند. برنامه ها و جلسات کتابخوانی و نقد کتاب برگزار میکنند و همین برای ما همیشه خیلی جالب بوده . مدتی پیش خانم فائزه هاشمی هم که از بند زنان آزاد شد، نوشته بود که با همه اختلافات اعتقادی و منشی و … ولی کنار هم با حداقل تنش دارند زندگی میکنند و تعامل مثبت دارند و درست هم نوشته بود.
سئوال می کنم: تغییر فضای سیاسی کشور بعد از انتخابات ریاست جمهوری و روی کار آمدن حسن روحانی چه تاثیری بر وضعیت زندانیان سیاسی زن داشته؟ با توجه به اینکه بارها وعده آزادی زندانیان سیاسی داده شده و در عمل جز در مورد معدودی ، این وعده محقق نشد؟ آقای احمدیان میگوید: قبل از انتخابات که کشور در فضای انتخابات قرار گرفته بود به چند نفر مرخصی طولانی مدت دادند ولی بعد همه را به زندان برگرداندند. بعد از روی کار آمدن آقای روحانی هم مثل فضای جامعه، هم در خانواده ها و هم در زندانیان امید ایجاد شد که این قضایا و زندان ها تمام می شود. مخصوصا بعد از صحبت های محسنی اژه ای و وعده آزادی ۸۰ نفر و آزادی چند نفر در آستانه سفر آقای روحانی به نیویورک و صحبت های آقای علوی، وزیراطلاعات مبنی بر آزادی زندانیان در مناسبت ها و تایید این صحبت ها از سوی وزیر دادگستری، خیلی امید ایجاد شد؛ هم خانواده ها منتظر بودند هم زندانیان. ولی متاسفانه دیدیم که در همان مقطع سفر آقای روحانی به نیویورک این مساله تمام شد. بعد البته از بند ۳۵۰ زندان اوین چند نفر، که اکثرا بخش عمده حبس شان را گذرانده بودند، آزاد شدند ولی در بند زنان زندان اوین شاهد این هم نبودیم. و فقط همان چند نفر در همان مقطع آزاد شدند.
او به اختلاف نظر دادستانی، دستگاه قضائی و دولت در همین زمینه اشاره می کند و میگوید: هزینه این اختلاف نظر را خانواده های زندانیان سیاسی می پردازند. ما امیدواریم باز تدبیری بیندیشند و این مساله را تمام کنند.
