یک مفهوم سنتی اسلامی در مورد حفاظت از ایمان و پیروان اسلام، اکنون در دست حاکمان ایران به سلاحی قضایی برای متهم کردن مخالفان به دشمنی با خدا و تهدید آنها به مجازات مرگ تبدیل شده است.
اتهام مطرح شده به عنوان “محاربه”- در عربی به معنای جنگ – باعث شکاف عمیق میان روحانیون حاکم بر ایران و علمای اسلامی شده است که اکنون می پرسند چگونه می توان مفهومی در مورد حفاظت از اسلام و مسلمانان را به ابزار مجازات معترضان سیاسی تبدیل کرد.
این مباحث هفته گذشته، پس از آن بالا گرفت که دادگاه تجدید نظر حکم اعدام محمد امین ولیان، دانشجوی20 ساله را به جرم محاربه تائید کرد؛ جرمی که درقوانین ایران به معنی “سرپیچی از دستور خدا”- یا دولت – تلقی شده و مجازات آن اعدام است.
حکم ولیان در حالی به یکی از مسائل جدید مورد بحث مخالفان تبدیل شده است که مقامات تظاهرات بیشتری را در ماه های گذشته سرکوب کردند.
به گفته وب سایت مخالفان دولت ایران، ولیان تنها به پرتاب سنگ به سوی نیروهای امنیتی در تظاهرات ضد دولتی ماه دسامبر اعتراف کرده است. روز یکشنیه دادستان تهران، عباس جعفری دولت آبادی، گفت این دانشجو هنوز می تواند تقاضای فرجام کند.
این موضوع خود نمایانگر شکاف عظیم درایران است. گروه های مخالف دولت ایران رهبری آن کشور را پس از آنچه تقلب در انتخابات می خوانند وخشونت های متعاقب آن، از نظر سیاسی ورشکسته می پندارند. اما حامیان سرسخت رژیم اسلامی رهبر را تنها به خدا پاسخگو می دانند.
عبداللهی ان نعیم، استاد فقه اسلامی دانشکده حقوق آتلانتا می گوید: “استفاده ازمفهوم محاربه برای دفاع از رژیم اقدام پلیدی به شمارا می آید. این به معنی دستکاری کامل در این مفهوم است.”
هادی قائمی، مدیر اجرایی کمپین بین المللی برای حقوق بشر در ایران مستقر در نیویورک می گوید: “ولیان یکی از دوازده نفری است که به جرم محاربه محکوم شده اند.”
صدها نفر دیگر هنوز در بازداشت هستند و در انتظار دادگاه هایی که به طور مستقیم توسط بنیادگرایان حاکم کنترل می شود، به سر می برند.
روزیکشنبه، خبرگزاری نیمه رسمی ایلنا در ایران گزارش داد که رئیس سابق دانشگاه تهران، محمد ملکی، به محاربه متهم شده است زیرا با گروه های خارجی تماس داشته و برای تضعیف نظام اسلامی تلاش می کرده است.
در ماه ژانویه، ایران دو مرد را به جرم محاربه به دار آویخت؛ جرم آنها توطئه برای سرنگونی “نظام اسلامی” و قتل و بمب گذاری بود. آنها ماهها قبل از انتخابات ژوئن دستگیر شده بودند ولی در تابستان گذشته، آن ها را در مقابل قضات دادگاهی که بیش از 100 نفر ازطرفدار اصلاحات و فعالان سیاسی و سیاستمداران در آن حضور داشتند قراردادند. برخی ازآنها به اعدام محکوم شدند، در حالی که بیش از 80 نفربه زندان هایی از شش ماه تا 15 سال محکوم شدند.
آیت الله احمد جنتی، روحانی تندرو، از اعدام ها را درخطبه نماز جمعه پخش در دی ماه در سراسر کشور حمایت کرد.
وی گفت: “اگر شما اکنون ضعف نشان بدهید، در آینده وضع بدتر خواهد شد. هیچ راهی برای رفعت اسلامی وجود ندارد”.
با این حال، تعدادی ازمحققان مسلمان اطلاق مفاهیم قرآنی و سنتی مانند محاربه به مخالفین سیاسی را توجیه ناپذیر می دانند.
ان نعیم می گوید: “شما نمی توانید از این مفهوم در چهار چوب سیاسی استفاده کنید. این مفهوم ریشه در قرآن دارد و خواستار مرگ یا تبعید کسانی است که « با خدا» و حضرت محمد می جنگند و یا فساد را به جامعه می آوردند. بسیاری از علمای اسلامی نیز این مفهوم را برای کسانی که تعهدات جهانی را زیر پا می گذارند، به عنوان مثال کسانی که به قتل عمد غیر نظامیان در طول جنگ می پردازند، بکار می برند.”
مقامات ایرانی، در گذشته این مفهوم را در مورد جدایی طلبان کرد و افرادی که دست به اسلحه برده بودند استفاده کرده است ولی این کاربرد نسبتا محدود بوده است.
برخی از وب سایت های مخالفین می گویند صدور رای اعدام به جرم محاربه برای ولیان بر اساس فتوای آیت الله مکارم شیرازی انجام شده است. وی این فتوا را انکار کرد.
مقامات قضایی ایران به طور علنی در مورد احکام اعدام یا زندان اظهار نظر نکردند ولی بالاترین مقامات کشور دائما مخالفان را به عنوان تهدیدی برای نظام اسلامی اعلام کرده اند.
فواز گرجس، استاد خاور میانه دانشگاه اقتصاد لندن می گوید: “این نشان می دهد که جامعه ایران تا چه حد قطبی شده است. دولت به استفاده ازمفاهیمی از اسلام متوسل شده که به دوران خیلی خاصی در تاریخ اسلام مربوط می شود.”
منبع: بوستون گلوب- 9 مارس
