چیپ کامینز
زمانی که آمریکا، سپاه پاسداران انقلاب ایران را در ماه اکتبر بخاطر مشارکت در امر تکثیر و گسترش تسلیحات و تأمین بودجه مالی تروریسم تحریم کرد، نام یک شرکت کوچک نفتی ایران با عنوان شرکت اورینتال نفت کیش را نیز در زمره لیست سیاه قرار داد. به گفته وزارت دارائی آمریکا، این شرکت یا در مالکیت سپاه پاسداران است و یا زیر نظر سپاه اداره می شود.
شرکت اورینتال نیز اعلام کرده است که این اقدام آمریکا یک اشتباه بزرگ و سنگین است. همزمان با پافشاری آمریکا و متحدان غربی اش بر تحریم های مجدد سازمان ملل به منظور محدود کردن اهداف هسته ای ایران، پرونده اورینتال، چه سزاوار تحریم باشد چه نباشد، گواه بر عواقبی است که لیست سیاه واشنگتن می تواند بدنبال داشته باشد.
به گفته مدیران و سهامداران اورینتال و بر اساس اسناد این شرکت، سپاه پاسداران در سال 2006 مذاکراتی را در جهت خریداری شرکت اورینتال آغاز کرد. اما این قرارداد هیچگاه به نتیجه نرسید. در عوض، یک کنسرسیوم خصوصی این شرکت را خریداری نمود.
تحریم ها، کسب و کار شرکت اورینتال را کساد کرده و باعث افزایش هزینه های آن شده اند. این شرکت هم اکنون با ارسال نامه هایی به مقامات آمریکایی و دیپلمات های اروپایی در تلاش است نام خود را از زمره لیست سیاه آمریکا درآورد. اورینتال با استخدام وکلای آمریکایی به طور ناموفق تلاش کرده است پرونده خود را در واشنگتن به جریان اندازد. ابوالقاسم موسوی مدیر عامل شرکت اورینتال می گوید:” ما یک شرکت تجاری هستیم. ما می خواهیم پول درآوریم و به این مسأله فیصله دهیم.“
به اعتقاد اقتصاددانان و تجار ایرانی، تحریم های سازمان ملل و تحریم های یکجانبه آمریکا تأثیر چندانی بر سیاست خارجی ایران نداشته اند و در عوض به مردم عادی و شرکت های خصوصی لطمه زده اند. اما مقامات آمریکایی معتقدند که تحریم های سازمان ملل و اقدامات واشنگتن به دقت سران ایران را نشانه گرفته اند و تاکنون کارگر بوده اند. به گفته مقامات وزارت دارائی آمریکا، آنها همچنان نسبت به تصمیم گیری خود در قبال شرکت اورینتال متعهد خواهند بود.
مقامات وزارت دارائی آمریکا دلایل موجهی برای اتخاذ موضع سختگیرانه در قبال شرکت اورینتال دارند. این شرکت که از منابع نفت و گاز طبیعی سواحل دریای خزر و خلیج فارس بهره برداری می کند، در پاییز سال 2006 با مشکلاتی مواجه شد. به گفته مدیران اورینتال، مالکان بخش خصوصی این شرکت، از جمله سیروس ناصری نماینده اسبق ایران در سازمان ملل، بدنبال خریدار بوده اند. سپاه پاسداران یکی از طرفین ذی نفع است.
اما سپاه هرگز قراردادی را منعقد نکرده است. در عوض، یک کنسرسیوم به رهبری استراتس گروپ، یک شرکت مختلط خصوصی، پا به میان گذاشت. به گفته مقامات استراتس، شرکت اورینتال برای این کنسرسیوم، که تلاش می کند سهام انرژی خود را افزایش دهد، یک قالب مناسب استراتژیک است.
شرکت استراتس یک شرکت کوچک ساختمانی است که در دهه 1970 توسط محمد صدر هاشمی پایه گذاری شد. این شرکت هم اکنون از محل بنگاه های معاملات ملکی، ساخت و ساز و سهام بانکی، سالانه 5 میلیارد دلار درآمد دارد. صدر هاشمی، تاجر مشهوری که قبل از انقلاب در ارتش خدمت می کرد، اولین بانک خصوصی ایران، بانک اقتصاد نوین، را پایه گذاری کرده است.
او در مصاحبه ای خاطر نشان کرده است، شرکت استراتس قراردادهای دولتی دارد، اما دولت هیچگونه مالکیت یا نفوذی بر شرکت او ندارد. به علاوه، این شرکت هیچگونه قرارداد تجاری با سپاه پاسداران ندارد. مقامات شرکت IOEC نیز اعلام کرده اند که آنها هیچگونه ارتباطی با سپاه پاسداران ندارند و از اینکه نام شرکت اورینتال در لیست سیاه واشنگتن آمده است، متعجب اند. وزارت دارائی آمریکا در لیست سیاه خود نه نامی از شرکت استراتس و نه IOEC بخاطر ارتباط با سپاه پاسداران آورده است. نجف پزشکیان مشاور ارشد مدیر عامل IOEC می گوید، قرارداد اورینتال “ یک فرصت عالی برای ما بود.“
بر اساس اسناد فروش شرکت اورینتال، شرکت استراتس و IOEC در ژانویه 2007 قرارداد خرید شرکت اورینتال را امضا کردند. استراتس 51% سهام اورینتال، یکی از شرکت های وابسته به استراتس 1% سهام و IOEC 48% سهام این شرکت را خریداری کرده اند.
موسوی در نامه ای به دفتر نظارت بر اموال خارجی در وزارت دارائی آمریکا، که با مقوله تحریم ها سر و کار دارد، درخواست کرده است نام شرکت اورینتال از لیست سیاه واشنگتن خارج شود. اورینتال تاکنون هیچگونه پاسخی دریافت نکرده و تلاش کرده است با استخدام یک وکیل آمریکایی پرونده خود را در واشنگتن به جریان اندازد. اما به گفته مقامات این شرکت، وکلای آمریکایی این کار را تقبل نخواهند کرد.
منبع: وال استریت ژورنال، 29 فوریه