گفت وگو♦ سینمای ایران

نویسنده

25 سال قبل، وقتی مسعود کیمیایی از یک بازیگر میان سال تئاتر برای بازی در “خط قرمز” دعوت کرد، هیچ ‏نمی توانست حدس بزند که او دودهه بعد تبدیل به یکی از اسطوره های بازیگری تاریخ سینمای ایران خواهد شد. ‏آن مرد خسرو شکیبایی نام داشت و امروز در آستانه ششمین دهه عمر خویش بر اوج قله های افتخار بازیگری ‏کشورمان ایستاده است. مردی که امسال نیز برای بازی در فیلم “اتوبوس شب” دو جایزه از جشنواره فیلم فجر و ‏مراسم خانه سینما به کارنامه خود افزود. به بهانه حضور موثر و بازی درخشانش در این فیلم پای حرف های او ‏نشسته ایم….‏

shakibaie1.jpg

گفت و گو با خسرو شکیبایی

‎ ‎بازیگری را مدیون تئاتر هستم‎ ‎

‎ ‎مهم ترین ویژگی فیلمی مثل “اتوبوس شب” برای شما به عنوان بازیگر چه بود که بازی در آن را ‏پذیرفتید؟‎ ‎

یک بازیگر برای قبول پیشنهادات خود ملاک های متعددی را دارد و من هم همینطور.اصلی ترین چیزی که برای ‏من اهمیت دارد مساله ای است که فیلم با خود به همراه دارد. در رابطه با چنین سوژه هایی کمترین فیلم ها ساخته ‏شده است. از اصلی ترین نکات قابل تامل اثر همراهی لب به لب کاراکتر ها با داستان در خدمت پیام اصلی است ‏که به اعتقاد من دارای پرداخت مناسب و ساختار منسجمی است.‏

‎ ‎اما گاهی اوقات فیلمنامه “اتوبوس شب” به جهت همین پیام رسانی که شما به آن اشاره کردید دچار ‏شعار زدگی می شود.‏‎ ‎

اتفاقاً فکر می کنم به دلیل ریتم مناسب فیلم آن صحنه ها زیاد به چشم نمی آید. البته نمی خواهم کاملا نظر شما را ‏رد کنم چون فکر می کنم حتماً چنین چیزی وجود دارد که آن را بازگو می کنید. اما اینها چاشنی چنین فیلم هایی با ‏این سبک و سیاق هستند و دارای حساسیت های بسیار زیاد برای مخاطب امروزی، مخصوصاً نسل شما که با ‏نهایت دقت و ظرافت به تماشای آن می نشینید.‏

‎ ‎تفکرات خسرو شکیبایی به عنوان بازیگر تا چه حد نزدیک به کاراکتری است که در فیلم اتوبوس شب ‏بازی می کند؟‏‎ ‎

در رابطه با انتخاب و تاثیر یک نقش برای پذیرش بازیگر جهت اجرا، چه خودآگاه و چه ناخودآگاه، نوع تفکری ‏است که کاراکتر به تو می دهد. درست است که اغلب جهان بازیگری استوار بر تخیل و تجسم است اما ویژگی ‏های مشترکی هم با شخص بازیگر دارد که این همان بانی قلقلک بازیگر برای پذیرش است.‏

‎ ‎یکی از دلایل موفقیت فیلم اتوبوس شب حضور پررنگ شما درآن است. نکته ای که بسیاری از ‏مخاطبین با دیدن آن به این امر اشاره کردند. به گونه ای حذف شما از فیلم را مساوی با شکست اتوبوس شب می ‏دانند. نظر شما چیست؟‎ ‎

البته من با این موضوع چندان موافق نیستم. به دلیل اینکه من در طول سال های بازیگری خودم در فیلم هایی بازی ‏کرده ام که چندان مورد توجه نبودند. دلیل اصلی موفقیت این فیلم یک دستی عوامل تولید و همراهی بازیگران با ‏یکدیگر است. فرمانروایی درست کارگردان در این فیلم نکته ای است که درآن کوچک ترین شکی نیست. پور ‏احمد هیچ یک از سکانس های خود را بی دلیل ضبط نمی کند و به طور وسواس گونه ای احاطه ای کامل بر خود ‏و گروهش دارد.‏

shakibaie2.jpg

‎ ‎همکاری با بازیگر نوجوانی که نقش مقابل تان را بازی می کرد هیچ نگرانی در زمینه کار به وجود ‏نیاورد؟‎ ‎

به هیچ عنوان. من معتقدم بازیگران خردسال و نوجوان از ابربازبگران فیلمهای سینمایی هستند. من در فیلم ‏خواهران غریب چنین تجربه ای را داشتم و به خوبی با روح آنان ارتباط برقرار می کنم. انصافاٌ ایشان جلوی ‏دوربین راحت تر از بسیاری از بازیگران با سابقه نشان داد و کاملاً حرفه ای و خونسرد برخورد کرد.‏

‎ ‎در تعاملات بازیگری خود با او چه روشی را اتخاذ کردید؟‎ ‎

اغلب صحنه ها را تمرین می کردیم و سعی می کردیم تا بده بستان های مناسبی داشته باشیم. خیلی چیزها از هم یاد ‏گرفتیم و چند ماه همدیگر را روانشناسی کردیم.‏

‎ ‎آقای شکیبایی پیشینه تئاتری شما به عنوان بازیگر چه قدر به بازی شما مقابل دوربین کمک می کند؟‎ ‎‎ ‎

قسمت زیادی از آنچه در سینما از من می بینید مربوط به پیشینه تئاتری من است. تخیل، تمرکز و تجسم را در ‏تئاتر آموختم. مثلاً در سکانسی که اسلحه را به دست گرفته ام و در مقابل اسرا با صدای آن حشره بازی می کردم ‏ناگهان به یاد روزهایی افتادم که در صحنه تئاتر به ایفای نقش می پرداختم.‏

‎ ‎روش خسرو شکیبایی برای رسیدن به نقش در سینما چگونه است؟‎ ‎

در حین خواندن فیلمنامه هاله ای از تصورات درمورد نقش در ذهنم شکل می گیرد. مهم ترین قسمت پیشنهاداتی ‏است که من به کارگردان در رابطه با عمل و عکس العمل می دهم و راهنمایی هایی است که او به من می دهد.‏

‎ ‎به نظرتان مهم ترین مشکل بازیگری در سینمای ایران چیست که اغلب فیلم ها با بازی های ضعیف و ‏سطحی به پرده می روند؟‏‎ ‎

خب، این چیزی است که نمی شود در یک مصاحبه کوتاه به آن پرداخت. البته اغلب کارشناسان جنبه های کلی ‏پاسخ شما را می دانند اما عدم وجود نقد بازیگری از طرف صاحب نظران و کارشناسان ضربه بدی در رابطه با ‏علم بازیگری به هنرپیشگان ما زده است. امیدوارم روزی برسد که بتوان زمینه های مناسبی را درمورد پرورش ‏منتقدان بازیگری سینما در ایران به وجود آورد.‏

‏ ‏

‎ ‎آقای شکیبایی به نظر شما مهم ترین اتفاقی که امروزه برای مخاطب در رابطه با تماشای فیلم باید بیفتد ‏چیست؟‎ ‎

لذت بردن. مساله خیلی ساده است. مثلا من از زاویه بازیگری به آن نگاه می کنم. ببینید همه ما دستانی آلوده داریم. ‏درست؟ بازیگری که در یک نقش نشان بدهد دستش آلوده است اما با این حال کارهای خوبی هم می کند، حداقل ‏دست دیگرش آلوده نیست.یعنی خاکستری است. ملغمه ای از این دوتا، گناه و ثواب، خوبی و بدی. این نکته باعث ‏همذات پنداری تماشاگر با او می شود. تماشاگری که دوست ندارد بگوید من هم گناهکارم، می بیند که بازیگر گفت ‏من هم گناهکارم. پس دوستش دارد، به او نزدیک می شود و او را از خود می داند. تماشاگر کسی را که اصلا ‏گناهکار نباشد دوست ندارد.‏

‎ ‎به نظر من درصد سفیدی شما در اتوبوس شب به مراتب بیشتر از سیاهی ها بود…‏‎ ‎

بله اما خودخواهی، غرور و لج بازی های کودکانه جلوه ای خاکستری همراه با کمی برف و باران به او داده ‏است.(می خندد)‏