هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
تاویل ملکوت: قصه اجتماعی – سیاسی
نویسنده: محمد تقی غیاثی
176 ص، تهران: انتشارات نیلوفر، 1386، چاپ اول
در میان قصه نویسان معاصر، «بهرام صادقی» جایگاه ارجمندی دارد، و بهترین قصه او نیز «ملکوت» است که تاکنون بارها تجدید چاپ شده. اما، با اینکه نویسنده خود در مصاحبه ای شگرد عمده این قصه را کاربرد «نماد» دانسته است، نقد نویسان یا به اهمیت این نکته توجه چندانی نکرده اند، یا با تعبیرهای نادرست از نمادها، خواننده را گمراه کرده اند. مطالعه دقیق «ملکوت»، نشان می دهد که سخن «صادقی» در مورد نماد، شایان توجه تام است. در کتاب حاضر، نویسنده با استفاده از دانش نشانه شناسی، به بررسی نمادهای این قصه می پردازد. در این بررسی، غنای بازیگران و دو لایه بودن نمادها به خوبی دیده می شود. در بخش اول کتاب با عنوان «بررسی های گزارش شناختی»، ساختار قصه «ملکوت»، تجزیه و تحلیل می شود. در بخش دوم با عنوان «بررسی های نشانه شناختی»، هر یک از بازیگران قصه یا شخصیت ها، مورد توجه قرار می گیرند.
جریان های اصلی در مارکسیسم، جلد سوم: فروپاشی
نویسنده: لشک کولاکوفسکی
ترجمه: عباس میلانی
629 ص، تهران: نشر اختران، 1387، چاپ اول
این کتاب جلد سوم از مجموعه «جریان های اصلی در مارکسیسم: برآمدن، گسترش و فروپاشی» است. این مجموعه سه جلدی که بوسیله یکی از برجسته ترین متفکران مارکسیست اروپای شرقی نوشته شده، یکی از جامع ترین و ارزشمندترین کتاب هایی است که به تاریخ اندیشه مارکسیسم و تحولات آن در دوران معاصر می پردازد. موضوع جلد سوم، «فروپاشی» است. در این جلد، تحولات مارکسیسم در دوران پس از «لنین» بررسی می شود. عناوین بعضی از مباحث جلد سوم عبارتنداز: «سرآغاز استالینیسم»، «مجادلات نظری در مارکسیسم شوروی در دهه 1920»، «مارکسیسم به عنوان ایدئولوژی دولت شوروی»، «تبلور مارکسیسم- لنینیسم پس از جنگ جهانی دوم»، «تروتسکی»، «آنتوینوگرامشی: تجدید نظر طلبی کمونیستی»، «گئورک لوکاچ: خرد در خدمت جزمیات»، «کارل کرش»، «لوسین گلدمن» و «مکتب فرانکفورت و نظریه نقاد».
کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی
مجموعه 5 جلدی
به اهتمام: سارا لاهوتی، فاطمه هاشمی، مهدی هاشمی، یاسر هاشمی، محسن هاشمی
2618 ص، تهران: نشر معارف انقلاب، 1387، چاپ سوم
این مجموعه پنج جلدی، خاطرات «هاشمی رفسنجانی» در فاصله سال های 1360 تا 1364 است. در این دوره، ایران هنوز درگیری جنگ با عراق بود و علاوه بر آن در داخل ایران تحولات سیاسی و اجتماعی مهمی روی داد. هر جلد از این مجموعه که به خاطرات و رویدادهای یکی از سال ها اختصاص دارد با عنوان ویژه خود منتشر شده است. «عبور از بحران»، «پس از بحران»، «آرامش و چالش»، «به سوی سرنوشت» و «امید و دلواپسی»، عنوان های مجلدهای پنجگانه این خاطرات است.
دانشنامه ادب فارسی، جلد هفتم: ادب فارسی در جهان عرب
به سرپرستی: حسن انوشه
1070 ص، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1387، چاپ اول
این کتاب، جلد هفتم از مجموعه ارزشمند «دانشنامه ادب فارسی» است. در این جلد، تاریخ و تحولات ادبیات فارسی در جهان عرب بررسی می شود. در مقالات گوناگون این مجموعه، ضمن بررسی تاثیر زبان و ادب فارسی بر عربی، تاثر آن از این زبان نیز مورد توجه قرار گرفته است. در حقیقت بر اثر ارتباط پیوسته میان زبان و ادبیات فارسی و عربی، این زبان ها تاثیرات متقابلی بر یکدیگر داشته اند. این تاثیرات گاهی آنقدر عمیق است که حتی بر حوزه نحو نیز وارد شده است. جلد هفتم «دانشنامه ادب فارسی»، بازتابی است از این تاثیرات متقابل و تلاش می کند با ارائه تصویری جامع از این ارتباطات و تاثیرات، فارسی زبان و عرب زبانان را بیش تر به هم نزدیک کند.
مرشدان پرده خوان ایران
سی دفتر، همراه با یک CD
به کوشش: حمید رضا اردلان
720 ص، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 1386، چاپ اول
در این مجموعه سی جلدی که مصور، رنگی و دو زبانه (فارسی – انگلیسی) است، سی نفر از مرشدان پرده خوان، از نواحی مختلف ایران، همراه با ویژگی ها و روش های کارشان معرفی شده اند. پرده خوانی، نوعی آیین نمایشی ایرانی است که موضوع آن بر پرده ها نقاشی می شود. اجرای موضوع پرده ها، به اندیشه و ذوق نقال و تماشاچی متاثر از وقایع اجتماعی و باورهای مردم باز می گردد. این پرده ها راه می روند و در هر جا که پرده خوانان اراده کنند، آرام می گیرند. پرده و پرده خوان و تماشاچی در این جا، همه لازم و ملزوم یکدیگرند. مرشدان پرده خوان معمولا لباس درویشی بر تن می کنند، نوعی سر بند بر سر (تاج، عمامه و…)، تبرزین بر دوش و عصایی در دست دارند. آنان داستان ها را با لحن محاوره ای که در آن نوعی نظم به گوش می رسد، یا محاوره ای و آواز با هم اجرا می کنند و هر کجا لازم باشد، آواز خود را با یکی از دستگاه های موسیقی ایرانی وفق می دهند. مجموعه ارزشمند «مرشدان پرده خوان ایران» که با تصاویر رنگی متعدد از پرده خوانان و پرده های آنان همراه است، با یک سی دی که نمونه هایی از آثار مرشدان پرده خوان در آن ضبط شده، عرضه می شود.
سرگذشت موسیقی دانان قزوین (در دوره قاجار و اوایل عصر پهلوی)
نویسنده: مهدی نورمحمدی
298 ص، قزوین: انتشارات حدیث امروز، 1386، چاپ اول
شهر تاریخی و فرهنگی قزوین، چه در عصر صفویه که بیش از پنجاه سال پایتخت ایران بود و چه در دوره قاجار، چهره های سرشناسی را به عرضه موسیقی ایران معرفی کرده که شهرت برخی از آنان هم چون «عارف» و«اقبال السلطان» از مرزهای ایران نیز گذشته است. موسیقی دانان این شهر، هر یک به نوبه خود خدمات ارزشمندی به موسیقی سنتی و ملی کرده اند. موضوع کتاب حاضر، شرح زندگی و آثار موسیقی دانان قزوین در دوره قاجار و اوایل عصر پهلوی است. نویسنده در مقدمه کتاب تصریح می کند که «منظور از موسیقی دان؛ خواننده، نوازنده، تعزیه خوان و سازگر است.»
هاشمی بدون روتوش: گفتگو با هاشمی رفسنجانی
به کوشش: صادق زیبا کلام، فرشته سادات اتفاق فر
313 ص، تهران: انتشارات روزنه، 1387، چاپ اول
این کتاب، مجموعه گفتگوهایی صریح، رک و بی پرده با «اکبر هاشمی رفسنجانی» است. در این گفتگوها، انبوهی از پرسش ها، شبهات، ابهامات و معماها درباره بسیاری از مسائل، تحولات، شایعات و رویدادهای پس از انقلاب اسلامی مطرح و به بحث گذاشته می شود. گذشته «هاشمی رفسنجانی» و خانواده اش، شایعاتی درباره ثروت و فعالیت های تجاری او و منسوبانش، رابطه «هاشمی رفسنجانی» با «آیت الله خمینی»، طرح مسئله ولایت فقیه پس از انقلاب، تداوم جنگ بعد از فتح خرمشهر، قتل های زنجیره ای و دوم خرداد، از جمله موضوعاتی است که در این گفتگوها مورد بحث قرار می گیرند.
پیدایش اصطلاحات فلسفی در عربی و فارسی
نویسنده: سهیل محسن افنان
ترجمه: محمد فیروزکوهی
214 ص، تهران: انتشارات حکمت، 1387، چاپ اول
در این کتاب، سیر پیدایش و تحول اصطلاحات فلسفی در زبان های عربی و فارسی بررسی می شود. برای این منظور، نویسنده به بررسی تاریخ تحول و تطور زبان علمی عربی و فارسی از طریق مطالعه آثار ادبی این دو زبان، نخستین ترجمه ها از متون یونانی و نیز مکتوبات علمی در زمینه های فلسفه، عرفان، کلام، منطق و حتی پزشکی و ریاضی می پردازد. او بر این باور است که زبان فارسی در راه ساختن زبان و اصطلاحات فلسفی، مسیری متفاوت از عربی را پیموده است. برای تالیف کتاب، نویسنده از مجموعه ای از نسخه های خطی گوناگون و ارزشمندی که میراث تمدن اسلامی است، به ویژه در حوزه فلسفه، استفاده کرده است.
کریم خان زند و زمان او
نویسنده: پرویز رجبی
248 ص، تهران: نشر اختران، 1387، چاپ اول
درباره تاریخ سلسله «زندیه» و پیدایی و مرگ سردودمان این سلسله تاکنون بررسی علمی و همه جانبه ای انجام نشده است. هدف کتاب حاضر، پرداختن به این دوره از تاریخ ایران است که از بسیاری جهات در میان همه دوره های زندگی سیاسی و اجتماعی ایران، ویژگی هایی کاملا مشخص دارد. در یک دوره سقوط تقریبا دویست ساله، فقط حکومت «کریم خان زند» است که به ورشکستگی تاریخ ایران و ایرانیان رنگی دیگر می دهد و در آن وقفه ای ایجاد می کند. در کتاب «کریم خان زند و زمان او» نویسنده نشان می دهد که چگونه «کریم خان» توانست یک بار دیگر کشور از هم پاشیده ایران را سر و سامان دهد و با برقراری نظم و امنیت، به اقتصاد و بازرگانی جانی تازه بخشد.
کتاب ایران: سوگواری های مذهبی در ایران
نویسنده: محمد صادق فربد
305 ص، تهران: انتشارات الهدی، 1386، چاپ اول
در این پژوهش، بخشی از آداب و رسوم مردم ایران که به مراسم مذهبی مربوط است، بررسی شده است. بخش اول کتاب، به ریشه های سوگواری و کارکردهای آن در جامعه می پردازد. موضوع بخش دوم، سیر تکوینی سوگواری در ایران از گذشته های دور تا امروز است. در بخش های سوم و چهارم، عناصر اصلی سوگواری و تاثیر آن بر هنر و ادبیات ایران بررسی می شود. بخش پنجم کتاب که قسمت عمده آن را تشکیل می دهد، شامل مباحثی درباره انواع سوگواری و ساختار آن در ایران است.
نشریات
“جهان کتاب”
شماره های 227 و 228 نشریه “جهان کتاب” با مطالبی از دوریس لسینگ، محمدرحیم اخوت، فرخ امیریار، جلیل دوستخواه، رضا کیانیان و… منتشر شد.
جهان کتاب در این شماره خود گفتگویی با دوریس لسینگ - برنده نوبل ادبی 2007 - را منتشر کرده که 15 سال پیش همزمان با انتشار زندگینامه خودنوشت - زمانی که او هنوز مشهور نشده بود - انجام شده است. در این گفتگو که خسرو ناقد آن را ترجمه کرده و پیش از این هم به زبان فارسی ترجمه و منتشر نشده بود، برنده نوبل پیش و بیش از آنکه به آثارش بپردازد به زندگی و زمانه خود و ماجرای جدایی از همسر نخست و ازدواج دومش پرداخته است؛ از این نظر احتمالاً مصاحبه اخیر خصوصی ترین گفتگویی است که تاکنون با وی انجام شده است.
رضا کیانیان بازیگردان و بازیگر سینما نیز در مصاحبه ای با زاون قوکاسیان از “بازیگران و نقش ها” گفته است.
محمدرحیم اخوت نیز در مقاله ای “اوضاع اجتماعی اصفهان پیش از برخاستن رضاخان” را بررسی کرده که در شماره اخیر جهان کتاب منتشر شده است.
بررسی ترجمه صالحی نجف آبادی از قرآن کریم هم مطلبی است از جویا جهانبخش.
در این شماره همچنین جلیل دوستخواه - شاهنامه پژوه - در مطلبی با عنوان “نسل جوان و فرهنگ و ادب کهن” به گفته خود رویکردی دیگرگونه به این موضوع دارد و در ادامه، رمان “پارسیان و من” نوشته آرمان آرین را بررسی کرده است.
ماهنامه جهان کتاب در 76 صفحه و با بهای 1200 تومان به بازار نشریات آمده است.
ماهنامه سینمایی “فیلم”
شماره ۳۷۸ ماهنامه سینمایی “فیلم” منتشر شد. در شماره جدید این مجله که به صورت فوق العاده و ویژه فصل بهار منتشر شده گفت وگویی مفصل با مهران مدیری به چاپ رسیده است. گفت وگو با پیمان قاسم خانی، مهدی هاشمی و تصویربرداران مجموعه “مرد هزار چهره” از دیگر مطالب این شماره فیلم است. نوشته های چند فیلمساز و نویسنده درباره داستان ها و فیلم هایی که دوست دارند، چرا مایکل مور شارلاتان نیست، ۱۰ مستند برگزیده سال، ایرادهایی که به نیابت از شما از فیلم ها گرفته اند و… از دیگر مطالبی است که در شماره جدید این ماهنامه می خوانیم.
ماهنامه تخصصی “عکس”
شماره دویست و پنجاه و سوم ماهنامه تخصصی “عکس” روی پیشخوان دکه های مطبوعاتی آمد. در شماره جدید این مجله که برای اردیبهشت ماه منتشر شده، این مطالب آمده است: چهره هایی از جنس خاک مجموعه عکس احمد زاهدی از چهره های افغان، عکس هایی از نخستین جشنواره رسانه اجتماعی، نگاهی به نمایشگاه چشم درون، کتاب های عکاسی جف بریجز، عکس های تئاتر در خانه هنرمندان، بانوی ایرانی و… از دیگر مطالبی که در شماره جدید عکس چاپ شده می توان به عناوینی همچون یک عکس از رابرت آدامز، گفت و گو با امیرعلی جوادیان دبیر جشنواره مناسب سازی برای جانبازان و معلولان، مروری بر آثار و زندگی کریس کلیپ و… اشاره کرد.
“گل‌آقا”
نخستین شماره دوهفته‌نامه سیاسی، اجتماعی، انتقادی و… گل‌آقایی! “گل‌آقا” منتشر شد.
پوپک صابری فومنی - مدیرمسؤول و صاحب‌امتیاز نشریه گل‌آقا - در سرمقاله اولین شماره از دوهفته‌نامه گل‌آقا با اشاره به تعطیلی نشریات بچه‌ها…گل‌آقا و ماهنامه گل‌آقا نوشته است: احساس کردیم در این دوران انتشار یک نشریه طنز برای عموم مردم، اگر کار واجبی نباشد، لازم است.
او با بیان این مطلب که دل‌مان می‌خواهد گل لبخند را بار دیگر بر چهره هموطنان‌مان بیاوریم، به وفاداری خود و همکارانش در نگهداری اصول و خط مشی گل‌آقا در قالب و شکلی نو تأکید کرده است.
در اولین شماره از این دوهفته‌نامه که با شعار “یک زبان دارم دو تا دندان لق / می‌زنم تا می‌توانم حرف حق” در قطع روزنامه‌ای و به صورت تمام‌رنگی منتشر شده است، مطالب و کاریکاتورهایی با عنوان‌های حکایت آن‌لاین، تیم منتخب فوتبال هفته به روایت خودمان، در دام عدالت، خانم‌ها نخوانند، ارثیه‌ی رضا کیانیان، و جهان کلاً به دست تو شد اصلاح، به چاپ رسیده‌اند.
اولین شماره‌ی هفته‌نامه گل‌آقا آبان ۱۳۶۹ توسط کیومرث صابری فومنی (گل‌آقا) منتشر و در آبان سال ۱۳۸۱ توسط خود صابری متوقف شد. اکنون بعد از شش سال، این نشریه با تغییراتی در شکل و محتوا به صورت دوهفته‌نامه منتشر می‌شود.