مصاحبه تلویزیونی ملوانان آزاد شده انگلیسی بیش از آنچه در صورت دارد حاوی نکاتی در بطن هست.
برای آنکه به نتیجه ای که می خواهم اشاره کنم برسیم لازم است به حاشیه های مهمی در ابتدا اشاره شود. این ملوانان توسط نیروهای نظامی ایران به اتهام تجاوز به حریم کشور بازداشت شده بودند که در همان روزهای ابتدایی بازداشت برخی از آنها و سپس همگی، اتهام خود را پذیرفتند و آن را در برابر دوربین تلویزیون اعلام کردند. اعتراف آنها به همین جا ختم نشد و برخی از آنها دولت بریتانیا و شخص تونی بلر –بالاترین مقام سیاسی کشورشان- را به دلیل سیاست هایش به باد انتقاد گرفتند. این موضع گیری ها حتی پس از آزادی مادامی که نظامیان در خاک ایران بودند همچنان پابرجا بود.
از نظر افکار عمومی هر دو کشور این مهم بود که موضع دستگیر شدگان در خاک خودشان چیست که چند تن از آنها در اولین موضع گیری اعترافات خود را در ایران پس گرفتند و آن را در اثر فشارهای روانی روحی دانستند. در کنار این، برخی مطبوعات معتبر انگلیسی پس از خبر آزادی ملوان ها فارغ از کم و کیف اظهار نظر آنها پس از آزادی، وادادگی نظامیان را در هنگام بازداشت به باد انتقاد گرفتند و آن را نشانه ای از ضعف تحقیرآمیز ارتش بریتانیا دانستند. من موضع شخصی ام درباره بازداشت ملوان ها را در خلال مدتی که آنها بازداشت بودند نوشتم ولی آنچه مایلم در اینجا اشاره کنم این است که به عنوان یک روزنامه نگار مستقل اگرچه برخی از استنادات بازداشت شدگان مبنی بر اینکه چشم بند داشته اند و یا اینکه در حضور آنها زندان بان ها فارسی سخن می گفته اند و یا اینکه به آنها گفته شود چنانچه محاکمه و جرمشان ثابت شود به حبس محکوم می شوند و امثال اینها بعید نیست که درست باشد ولی از سوی دیگر باید گفت بیشتر اینها نکات غریبی نیستند. مطمئن هستم که عراقی ها یا دیگر ملیت ها هم که توسط خود انگلیسی ها در عراق بازداشت می شوند با صحنه های مشابه و یا حتی بدتری مواجه هستند. درباره برخورد آمریکایی ها که اوضاع از این هم روشن تر و دهشتناک تر است کافی است که داستان های مخوفگاه ابوغریب را به یاد بیاوریم. اینها البته به هیچ وجه به معنای عادی جلوه دادن نقض حقوق متهمان نیست. بدیهی است که این حقوق باید توسط همه کشورها و از جمله ایران و انگلیس و آمریکا و دیگران رعایت شود و از سوی کشورهای مدعی رعایت حقوق بشر، بیشتر.
از نقطه نظر رسانه ای اظهارات این ملوانان بیشترین ارزش را هنگامی داشت که آنها آزاد ولی خارج از سیستم فرماندهی نظامی خود چنین اظهاراتی می داشتند. یک روزنامه نگار برجسته – که با رسانه های معتبر خارجی و از جمله بی بی سی همکاری دارد- در هواپیمایی که این نظامیان به لندن بازگشت داده شدند حضور داشته و خاطراتش را در اینجا نوشته که بسیار خواندنی است. او در این نوشته به شدت متاسف است از اینکه این نظامیان از ابتدای ورود به هواپیما در بخشی جدا از سایرین ایزوله و تا پایان سفر هم از هرگونه دسترسی سایرین منع شده اند. در بریتانیا هم رسانه ها از امکان دسترسی مستقیم به آنها بازداشته شدند نهایتا مصاحبه مطبوعاتی باحضور نیمی از 15 نفر و آن هم در حضور مقام ارشد نظامی و با هدایت او مصاحبه صورت گرفته ضمن اینکه در ابتدا فردی از آنها به نمایندگی از سایرین متن تنظیم شده ای را روخوانی کرده است. اینها نشان می دهد که سوالاتی که در برابر این مساله وجود دارد با این مصاحبه به تمامی پاسخ داده نشده و واقعیت این است که این مصاحبه یک مصاحبه آزادانه و قابل اتکا نبوده است. به همین دلیل این مصاحبه از حجم انتقادات رسانه های داخلی آن کشور علیه دولت و ارتش نکاسته است. به نظر آنها نظامیان انگلیسی آمادگی حضور در شرایط سخت جنگی را نداشته اند و آن را نمونه ای از وضعیت کلی ارتش دانسته اند که دولت را زیر سئوال می برد و مصاحبه انجام شده اخیر هم به دلیل شرایطی که داشته نتوانسته اثرات این انتقاد را از بین ببرد.
منبع: سایت کریم ارغنده پور