اسفندیار صفاری
یک ماه است که به پیروان اهل سنت در تهران، تحت فشار برخی از نهادهای مذهبی و امنیتی، اجازه برگزاری مراسم مذهبی و حتی اجازه اقامه نماز جمعه داده نشده است. به همین علت سنی های پایتخت گروهی را به نمایندگی از طرف خود بنام “هیات امنا” برگزیده اند تا ضمن اعتراض به این فشارها و محدودیت های آئینی که بر آنها اعمال می شود، در مورد مشکلات و مسائل مربوط به خود با دولت گفتگو کنند.
تحریک یا ممنوعیت؟
نماینده مردم سنندج در مجلس ششم، چند روز پیش در گفتگو با خبرگزاری ایلنا ضمن تائید اینکه مدتی است به پیروان اهل سنت درتهران اجازه برگزاری نماز جمعه را نمی دهند، گفت: “چنانچه باز هم به اهل سنت مکانی برای برگزاری نماز جمعه ندهند، آنها نماز جمعه خود را در مقابل دفتر سازمان ملل در تهران برگزار خواهند کرد”.
جلال جلالی زاده درباره چگونگی تعطیل کردن نماز جمعه سنی های پایتخت گفت: “از آنجا که اهل تسنن در تهران حتی از داشتن یک مسجد محروم هستند، مراسم نماز جمعه را در مدرسه سفارت پاکستان برگزار میکردند اما از دو هفته پیش به دلیل فشارهایی که بر این سفارت وارد شد، مدرسه را تعطیل و به جای دیگر منتقل کردند و دیگر امکان برگزاری نماز در آن جا وجود ندارد”.
جلالی زاده سپس از تشکیل و انتخاب “هیات امنا”یی توسط نمازگزاران سنی خبر داد که قرار است با مسوولان دولتی رایزنی و مکانی برای برگزاری مراسم نماز جمعه فراهم کنند: “این افراد تاکنون موفق به انجام این کار نشدهاند بنابراین نمازگزاران تصمیم گرفتند تا زمانی که مکانی را پیدا نکردهاند، در پارکها نماز بخوانند”.
به دنبال این تصمیم وقتی چند هفته پیش “اهل تسنن قصد داشتند در پارک ملت نماز بخوانند، نیروی انتظامی و تعدادی افراد لباس شخصی از این کار ممانعت کردند”. این را جلالی زاده نیز تائید می کند.او می گوید: “اگر اهل تسنن در هفتههای آینده هم نتوانند مکانی برای اقامه نماز جمعه پیدا کند، مراسم نماز جمعه را مقابل سازمان ملل برگزار خواهند کرد.”
با اینکه مقامات جمهوری اسلامی می گویند هیچ فرقی میان شیعیان و سنی ها وجود ندارد و ایجاد تفرقه بین اقلیت های مذهبی را بخشی از توطئه دشمنان معرفی می کنند، اما به دنبال جلوگیری از اقامه نماز جمعه سنی های پایتخت، در روزهای اخیر خبرهای منتشر شده حاکی از آن است که تعدادی از نهادهای مذهبی که بودجه های عمومی را نیز به خود اختصاص داده اند، اقدام به تبلیغات مذهبی گسترده ای در سطح تهران بر علیه اهل سنت کرده اند.انتشار کاست های مذهبی حاوی مطالب ضد سنی ها و شعارهای توهین آمیز بخشی از این اقدامات است که گفته می شود در تیراژ بالا توزیع شده است.اقدام این گروه ها نگرانی هایی را در مناطق سنی نشین کشور و به ویژه در استان های غربی کشور باعث شده است.
تلاش های بی نتیجه
سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان چهارشنبه گذشته در واکنش به اعمال فشار و محدودیت بر پیروان اهل سنت در تهران با انتشار بیانیه ای ضمن ابراز نگرانی شدید، خواستار رعایت حقوق مسلمانان اهل سنت در کشور شد. در قسمت هایی از این بیانیه آمده: “بر اساس خبرها و گزارشات موجود و نیز مشاهدات عینی اخیرا بر در و دیوار معابر عمومی شهر تهران شعارهای توهین آمیز در ضدیت با معتقدات مسلمانان اهل سنت دیده می شود و در همین رابطه کاست هائی حاوی مطالب و اشعار مراسم اهانت به پیروان اهل سنت، در میان مردم توضیع شده است”.
این بیانیه سپس با اشاره به محدودیت های ایجاد شده در هفته های اخیر در”اجرای مراسم نیایش وعبادات پیروان اهل سنت ساکن پایتخت که پیش از این در محل سفارت خانه یک کشور همسایه انجام” می گرفت به “تلاش های چندین ساله این دسته از مسلمانان برای کسب مجوز احداث مسجد و محلی برای برپائی مراسم جماعات وعبادات در شهر تهران” و “بی نتیجه” بودن آن تاکید کرده است. سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان همچنین نگرانی خود از احتمال گسترش اختلافات مذهبی میان مسلمان اهل سنت و مذهب حاکم، با توجه به رویه اتخاذ شده را اعلام و توصیه کرده تا مقامات کشور پیشگیری از تشدید این گونه اختلافات را در دستور کار خود قرار دهند.
این نهاد حقوق بشری “از مقامات و مسئولان عالی جمهوری اسلامی می خواهد نسبت به رعایت حقوق پیروان سایر مذاهب و ادیان ایرانیان، مطابق مفاد ماده 18 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مبنی بر آزادی مذهب و اعتقادات اعم از ابراز آن به طور فردی یا جماعت و انجام عبادات اعم از علنی و یا در خفا و آزادی اجرای آداب و اعمال و تعلیمات مذهبی، عمل نماید”. این نهاد در ادامه “ضمن دعوت به ممانعت از تعلیمات اختلاف برانگیز و تبلیغات بر ضد مسلمانان اهل سنت” خواهان توجه به “خواست پیروان اهل سنت و تسهیل امکان احداث مراکز مذهبی وِیژه آنان در شهر تهران” شده است.
نماز غیر قانونی است
منابع نزدیک به هیات امنای منتخب سنی های پایتخت نیز می گویند هنوز تلاش های این هیات برای ملاقات با مسئولان و مقامات دولتی به جائی نرسیده است، و هیچ یک از نهاد های دولتی مکانی را برای اقامه نماز جمعه سنیان تهران مشخص نکرده اند. این درحالی است که پیروان اهل سنت در چهار جمعه گذشته حتی در پارک های تهران نیز نتوانستند نماز جمعه خود را برگزار کنند. آنها می گویند هر مکانی را که برای اقامه نماز جمعه در نظر می گیرند روزهای جمعه به محاصره نیروهای انتظامی و لباس شخصی ها در می آید و آنها جمعیتی را که برای اقامه نماز جمعه اجتماع کرده اند متفرق می کنند و جلوی برگزاری مراسم را می گیرند.
تعدادی از شاهدان عینی برخوردهای چهار جمعه ماه گذشته در تهران می گویند سنیان مقیم پایتخت از ترس آنکه مبادا برخوردی که با دراویش گنابادی و پیروان آیت الله بروجردی شد با آنها تکرار شود، بعد از محاصره و کنترل محل توسط نیروهای انتظامی و لباس شخصی ها، بدون هر گونه درگیری و برخورد خشونت آمیزی محل را ترک می کنند و عکس العمل چندانی نشان نمی دهند.