ایان بلک
گفته می شود محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور پوپولیست ایران که تشنه توجه است، دعوت رسمی دیدار از مصر را قبول کرده و این شاهدی دیگری است بر روند رو به رشد روابط جمهوری اسلامی و پرجمعیت ترین کشور عرب.
در ماه های اخیر، احمدی نژاد درگیر لاس زدن با کشورهای طرفدار غرب دنیای عرب بوده است، از کشورهای حاشیه خلیج فارس به امارات متحد عربی رفت و از آنجا برای مراسم حج به مکه در عربستان سعودی سفر کرد؛ او قرار است بزودی به عراق برود و اولین رئیس جمهوری باشد که بعد از انقلاب در سال 1979، به پایتخت عراق می رود.
او با سفر به مصر و دیدار با حسنی مبارک، بطور قابل توجهی روابط ایران و کشورهای سنی دنیای عرب را بهبود می بخشد؛ این کشورها دیدی منفی نسبت به ایران دارند و معتقدند که ایران از جنگی که آمریکا در عراق به راه انداخته است، بهره می برد وحس فرقه گرایی را در خاورمیانه بر می انگیزد.
اما شهرداری تهران-که روزی احمدی نژاد رئیس آن بود- برای اینکه رئیس جمهور بتواند از اهرام ثلاثه دیدن کند، کار بزرگی در پیش دارد. در قلب پایتخت ایران و نزدیک به مسجد ولی عصر، نقطه اختلافات ایران و مصر، قرار دارد: نقاشی دیواری بسیار بزرگی از خالد اسلامبولی، افسر ارتش مصر، که رئیس جمهور وقت، انور سادات را در سال 1981به قتل رساند. او و سه نفر از همدستانش بلافاصله بعد از این اقدام، تیرباران شدند.
این نقاشی دیواری روی ساختمان امام خمینی، “شهید” خالد اسلامبولی را پشت دیوار های زندان به تصویر کشیده است و خیابان مجاور هم برخلاف وعده های بسیارهمچنان همین عنوان را حفظ کرده است. پیشنهاد های زیادی برای تغییر نام خیابان جنب سفارت انگلیس (وینستون چرچیل سابق)، بابی ساندز، همچنان بی نتیجه مانده است. بابی ساندز عضو ارتش ازادیخواه جمهوری ایرلند بود که دست به اعتصاب غذای طولانی زد: چنین شد که ایدئولوژی و خشم دست به دست هم دادند.
روابط ایران و مصر از بعد از انقلاب ایران در سال 1979، تیره شد؛ یعنی اززمانی پیروزی انقلاب که محمدرضا پهلوی، به مصر پناهنده شد و بعد ها در آنجا درگذشت و سادات مراسم ختم رسمی برایش برگزار کرد.
در سال 1980، دولت مصر از ترس صادر شدن انقلاب ایران به کشورش و ترجیح دادن بعثی ها به ملاها، در جنگ خونین هشت سالنه ایران و عراق، از عراق حمایت کرد. سربازان مصری چند هفته در سال 1986 در کنار ارتش صدام حسین جنگیدند و سپاه پاسداران را از بصره عقب راندند.
از سال 2003، مصر مانند بقیه کشورهای سنی از ورود شیعیان به حکومت عراق، حمایت ایران از نظامیان شیعه در عراق، حزب الله در لبنان و حماس در فلسطین، بسیار ناراحت است.
در ماه های اخیر، حماس نوار غزه را در دست گرفته است و اسرائیل و ممانعت بین المللی، عدم ثبات را به پشت درهای مصر کشانده است. برنامه های اتمی ایران هم یک نگرانی دیگر است، مصر خاورمیانه را منطقه ای بدون اتم می خواهد.
هفته گذشته، مبارک و احمدی نژاد برای شکستن یخ رابطه دو کشور و قبل از اینکه دولت مصر توسط رئیس مجلس ایران، غلامعلی حداد عادل، از وی دعوت رسمی بعمل بیاورد، گفتگویی تلفنی انجام دادند. اما ایران می گفت برنامه فوری برای این دیدار ندارد، و مصری ها هم در این باره زیاد حرف نمی زنند این احساس به منزله موفقیت برای ایران نیست.
مبارک به ستون نویس روزنامه الحیات، عبدالله اسکندر، هشدار داده است که مراقب باشد که از شیرین جلوه دادن سخنان ایرانیان در سرزمین فراعنه، بر حذر باشد. گرم شدن دوباره روابط ایران و مصر انتقاد آمریکا و اسرائیل را برانگیخته است. مصر، دومین کشور بزرگ دنیا بعد از اسرائیل است که از جانب آمریکا کمک دریافت می کند؛ همچنین اولین کشور عرب است که در سال 1979، پیمان صلح با اسرائیل را امضا کرد و به همین دلیل انور سادات هدف تیر خالد اسلامبولی و دوستانش در جهاد اسلامی قرار گرفت. جهاد اسلامی کسانی بودند که به شکل گرفتن القاعده، کمک کردند.
تحلیلگران معتقدند که نزدیکی دو کشور، بعد از انتشار گزارش اصلاعاتی آمریکا که طبق آن ایران دیگر در پی تولید سلاح اتمی نیست، آسان تر شد. گفته می شود که مبارک هم از اینکه آمریکایی ها را تحریک کند، خوشنود است.
در عین حال ایران هم سخت در تلاش است تا از اهمیت نقاشی دیواری خالد اسلامبولی، کم کند. در تهران هم مثل بقیه جاها، سیاست موسمی است: تلاش های قبلی برای برداشتن یا تغییر دادن نام خیابان خالد اسلامبولی با اعتراض گروهی که نگران گرامی داشتن نام “یکی از قهرمانان جنبش بین المللی اسلام” بودند، مواجه شد.
غلامعلی حداد عادل تصریح کرد:« این مشکل قابل حل است. این مسئله یکی از مسائل مورد بحث است، اما آنقدر مهم نیست». مصری ها از این شاکی هستند که این کار به شکلی سمبولیک، “تقدیر از تروریسم” است. مسلما باید تغییری اتفاق بیافتد.
منبع: گاردین 5 فوریه