یک روحانی بلندپایه در برنامه‌ای تلویزیونی می‌گوید: “همین امشب خود را از این فرهنگ شوم تک فرزند یا دو فرزندی خلاص کنید.” او در ادامه از مردم می‌خواهد به پیروی از خانواده پیامبر اسلام (خود پیامبر، دخترش حضرت فاطمه، برادرزاده و دامادش حضرت علی و دو نوه‌اش حسن و حسین که روی هم اهل بیت نامیده می‌شوند) حداقل پنج فرزند بیاورید. اما ایده‌آل این است که به نیت امامان شیعه قصد دوازده فرزند را کنید. او اصرار می‌کند: “کمتر از پنج فرزند قابل قبول نیست.”
از روحانیون گرفته تا وزیر بهداشت، همگی در جمهوری اسلامی در حال تغییر لحن در مورد برنامه تنظیم خانواده هستند. در سال ۲۰۱۲ نرخ زادوولد کشور، رهبر ایران را بر آن داشت تا به مخالفت از این سیاست بپردازد. سیاستی که از دهه ۱۹۸۰ پس از هشت سال جنگ با عراق در پیش گرفته شد و در مدت سی سال به میزان دو سوم نرخ زادوولد را کاهش داد. آقای خامنه‌ای گفته است: “یکی از اشتباهات ما در دهه ۱۹۹۰ کنترل جمعیت بود. دولتمردان در این مورد اشتباه می‌کردند و خود من هم در این موضوع نقش داشتم. خدا و تاریخ ما را ببخشد.”
شعار “فرزند کمتر، زندگی بهتر” در حال محو شدن است. در عوض بیلبوردهای تبلیغاتی جای آن را گرفته که خانواده پرجمعیت شاد را در کنار خانواده کم تعداد غمگین نشان می‌دهد. یارانه کاندوم و برنامه‌های تنظیم خانواده کاهش یافته است. مجلس قانونی را تصویب کرده که طی آن نرخ جمعیت افزایش می‌‌یابد. اگر این قانون اجرایی شود، وازکتومی و توبکتومی که تا دو سال پیش رایگان بود، مانند سقط جنین ممنوع خواهد شد و با مجازات زندان و پرداخت دیه روبرو می‌شود.
اما ممکن است دولت توفیق زیادی در این مورد نداشته باشد. از زمان انقلاب، ایرانیان، بخصوص زنان، تحصیل‌کرده شده‌اند و به طور کلی تمایل کمتری به داشتن خانواده‌های پرجمعیت دارند. از این مهمتر، نرخ ازدواج نیز به شدت کاهش یافته است. بنا بر آمار رسمی، نرخ طلاق سالانه ۳.۴ درصد افزایش یافته. محافظه‌کاران دولتی، تهاجم فرهنگی، ارزش‌های خودخواهانه و فردگرای غرب را مقصر می‌دانند.
حسن روحانی و دولتش در این موضوع سکوت کرده‌اند. تمام ایرانیان نیز قصد ندارند نرخ تولد را معکوس کنند. در حالیکه، مجلس لایحه فرزند حداکثر را تصویب کرده، مهرداد لاهوتی از اعضای مخالف می‌گوید، این لایحه عمق مشکلات اقتصادی را نادیده گرفته است. وی گفت: “نباید با این مشکلات اقتصادی توقع افزایش جمعیت را داشته باشید.” یک دکتر در تهران می‌گوید: “دولت نگران این است که جمعیت پیر برای کشور بد باشد. اما یک جمعیت جوان بیکار حتی بدتر است.”
منبع: اکونومیست، 7 ژوئن
