سرنوشت نامعلوم کمیسیون بررسی برجام

نویسنده
شیرین کریمی

» ساز و کار تازه برای نظارت بر توافق هسته‌ای

هم‌زمان با ادامه بحث‌ها درباره توقف یا ادامه جمع‌آوری سانتریفیوژها در تاسیسات هسته‌ای ایران، مقام‌های مختلف درباره سرنوشت کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس و کمیسیون نظارت بر این معاهده، اظهارنظرهای مختلفی کرده‌اند.

در پی اعلام تشکیل کمیسیون نظارت بر برجام، نمایندگان عضو گروه‌های مختلفی مجلس، عقیده‌های متفاوتی درباره سرنوشت کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس دارند.
 این کمیسیون برای بررسی برجام در مجلس تشکیل شد و در نهایت نیز گزارش خود را به صحن علنی ارائه داد. نحوه عمل آن نیز اعتراض‌هایی را از سوی دولت و حامیان آن برانگیخت.
 روز گذشته علی شمخانی،‌ دبیر شورای عالی امنیت ملی خبر از آن داده بود که قرار است کمیسیون نظارت بر برجام تشکیل شود. کمیسیونی که براساس دستور آیت‌الله خامنه‌ای کار خود را آغاز خواهد کرد.
 آیت‌الله خامنه‌ای پس از تصویب طرح چگونگی عمل دولت در اجرای برجام نامه‌ای به حسن روحانی نوشته و ۹ شرط برای اجرای برجام گذاشته بود. او از جمله دستور داده بود که با توجه به “پیچیدگی‌ها و ابهام‌ها در متن برجام” و نیز “گمان نقض عهد و تخلفات و فریبکاری در طرف مقابل” و به ویژه‌ آمریکا، هیاتی تشکیل شود که “پیشرفت کارها و انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق” شروط ایت‌الله خامنه‌ای را رصد کند. به گفته رهبر جمهور‌ی‌اسلامی “ترکیب و وظایف” این هیات نیز باید در شورای عالی امنیت ملی تعیین و تصویب شود.
 با وجود اعلام خبر تشکیل این هیات، هنوز مشخص نیست کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس چه سرنوشتی خواهد داشت. وب‌سایت خانه ملت - خبرگزاری مجلس و نزدیک به علی لاریجانی - در گزارشی به نقل از برخی نمایندگان مجلس نوشت که این کمیسیون تعطیل خواهد شد؛ نمایندگانی از طیف‌های مختلف مجلس که همگی قرائت گزارش در صحن علنی را نشان‌دهنده پایان کار این کمیسیون دانسته‌اند.
 با این حال علی‌رضا زاکانی، نماینده مجلس و رئیس این کمیسیون عقیده دیگری دارد. به گفته او پایان دوره نهم مجلس و یا به پایان رسیدن موضوع برجام، می‌تواند نشان‌دهنده پایان کار این کمیسیون باشد: “الآن نه عمر مجلس نهم به انتهای خودش رسیده و نه موضوع برجام خاتمه یافته است، لذا هر گونه تصمیم راجع به کمیسیون ویژه برجام کاملا غیرقانونی است و به نظرم منشا هزینه و اختلاف خواهد بود که به صلاح مجلس شورای اسلامی و هیات رئیسه محترم پارلمان نیست”.
پیش از این اخباری منتشر شده بود که براساس آن هیات رئیسه مجلس قصد دارد اسناد و نامه‌های مربوط به کمیسیون ویژه بررسی برجام را در اختیار کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی قرار دهد. مساله‌ای که هنوز صحت و سقم آن مشخص نیست.
هم‌زمان بحث جمع‌آوری سانتریفیوژها نیز از دیگر مسایلی است که در روزهای اخیر باعث درگیری لفظی میان دولت و حامیان آن با منتقدان برجام شده است.
علی شمخانی تاکید کرده که بحث جمع‌آوری سانتریفیوژها از تاسیاست هسته‌ای با یک “تذکر” متوقف شده. او اشاره‌ای به فرد یا نهادی که به دولت تذکر داده نکرد، گرچه گمان می‌رود این مساله از سوی آیت‌الله خامنه‌ای اتفاق افتاده.
 
پیش از این علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفته بود که کار جمع‌آوری سانتریفیوژها آغاز شده است. هم‌زمان بیست نماینده مجلس نیز در تذکری خطاب به روحانی خواستار توفق این روند شده بودند. به عقیده منتقدان این کار مخالف سخنان آیت‌الله خامنه‌ای بود که در نامه خود به روحانی خواستار تضمین کتبی آمریکا و اروپا برای برداشتن تحریم‌ها شده بود.