درست در روزی که به نوشته روزنامه های تهران ارزوی چندین ساله ایرانی ها برآورده شد و دولت آمریکا مجوز فروش قطعات یدکی هواپیما به ایران را به شرکت های بوپینگ و جنرال الکتریک داد تا بخش دیگری از توافق نامه ژنو به اجرا در آمده باشد خبری منفی در فضای فرهنگی کشور پیچید و کمتر از یک ماه مانده به نمایشگاه کتاب تهران اعلام شد که انتشارات مک گروهیل که از ناشران برجسته و پرکار آمریکایی است با ارسال نامهای رسمی به دفتر نمایندگی خود در تهران اعلام کرده است که ارتباط خود با ایران را قطع کرده است و دیگر هیچ کتابی را رسماً در این کشور به فروش نخواهد رساند.
شرکت همراه علم که از سال ۱۳۸۵ و در دوران احمدی نٰژاد توانست نمایندگی رسمی مک گروهیل را در ایران به عهده گیرد اعلام داشته که امکان ارتباط مالی انتشارات مک گراهیل با دفتر تهران وجود ندارد چرا که این ارتباط بهدلیل فشار دویچهبانک متوقف شده است.
دانا خواجوی، مدیر این شرکت به بیبیسی فارسی گفت: “ما امیدوار بودیم نزدیک به نیم میلیون دلار کتاب از انتشارات مک گروهیل را در نمایشگاه بینالمللی امسال در تهران به فروش برسانیم اما با توجه به اینکه امکان عرضه کتابهای این نشر از دست ما خارج شده است، هم این نشر فروش خود را در این بازار از دست داده و هم اینکه ما امکان دریافت پورسانت خود را از دست دادهایم.”
انتشارات مک گروهیل بخشی از گروه مالی مک گراهیل است که مقر آن در نیویورک آمریکا است و در زمینههای اقتصاد، انتشارات و خدمات مالی فعالیت میکند. و امروز بزرگترین ناشر قاره آمریکا است.
آقای خواجوی گفت: “ما فقط نمایشگاه بینالمللی تهران را از دست ندادهایم، بلکه برنامههای بلندمدت ما برای کار با انتشارات مک گراهیل از دست رفته است. حالا انتظار این میرود کتابهای این ناشر نه به شکل قانونی خود، بلکه به شکل افست و توسط عرضه کنندگان غیرقانونی کتاب، بهدست مخاطبان در ایران برسند. ما برنامهریزیهای بلندمدتی داشتیم تا بتوانیم منابع آنلاین این نشر را در ایران به شکل قانونی خود عرضه کنیم. همچنین علاوه بر عرضه مستقیم کتابها به زبانهای دیگر از جمله انگلیسی، میخواستیم کتابهای این نشر را به شکل قانونی و با حفظ کپیرایت، به فارسی ترجمه و منتشر کنیم اما این موضوع هم فعلاً از برنامههای ما کنار رفته است.”
این اولین بار نیست که یک ناشر خارجی ارتباط خود با دفتر تهران خویش را قطع میکند. در سالهای گذشته، بهخاطر تحریمهای بانکی و همچنین عدم پرداخت طلب ناشرهای خارجی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعدادی از دیگر ناشرهای خارجی از بازار کتاب ایران خارج شده بودند.
نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، در دوران احمدی نژاد با رکود وسیعی مواجه شد و جز فشارهای دولتی و بی اهمیت کردن فعالیت های غیرمذهبی ناشران ، فروش کتاب - هم در حوزه کتاب های ایرانی و هم در بخش بین المللی - کاهش چشم گیری یافت. به گفته معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سال ۹۱ فروش کتاب در نمایشگاه کتاب نسبت به سال ۹۰، به میزان ۲۵ میلیارد تومان کاهش یافت.