روزگار سیاه چادر مشکی در ایران

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» پارچه‌هایی که از چین و ژاپن می‌آیند

دبیر انجمن صنایع نساجی کشور از تعطیلی اکثر قریب به اتفاق تولیدی ها و کارخانجات تولید پارچه چادر مشکی خبر داد. به گفته او 95 درصد پارچه چادر مشکی مصرفی کشور از طریق واردات تأمین می شود. ژاپن، چین، کره جنوبی، پاکستان، اندونزی و امارات متحده عربی، اصلی ترین کشورهای صادرکننده پارچه چادر مشکی به ایران هستند.

این در حالیست که چادر مشکی پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی به یکی از نمادها و ارزش های حکومت جدید تبدیل و از آن به عنوان “حجاب برتر” و نشانه عفت و پاکدامنی آنها یاد شده است.

 

کراهت و عدم کراهت

ایران در تمام این سال‌ها بزرگترین مصرف کننده چادر مشکی در جهان بوده است هرچند آنچه مسئولان حکومتی از آن به عنوان “بدحجابی” یاد می کنند، یا در واقع استفاده دختران و زنان ایرانی از پوشش های راحت تر با رنگ های متنوع و شاد در سال های اخیر، از میزان نفوذ چادر مشکی در بخش های عمده ای از جامعه کاسته است.

فائزه هاشمی، دختر اکبر هاشمی رفسنجانی که هم اکنون دوران حبس شش ماهه خود را در زندان اوین تهران می گذراند، پیش از این در یک برنامه زنده تلویزیونی از تبدیل چادر مشکی و رنگ های مرده به ارزش پس از انقلاب اسلامی ابراز تأسف و انتقاد کرده بود.

مدیرمسئول روزنامه توقیف شده زن با بیان اینکه “این ارزش ها خوب نبود”، افزوده بود که “حتی رنگ مشکی از نظر اسلامی کراهت دارد.”

پیش از این و به جز فائزه هاشمی، یک مشاور سابق محمود احمدی نژاد که از نظر سیاسی در مقابل طیف فکری و سیاسی هاشمی رفسنجانی قرار دارد نیز رنگ مشکی چادر را “متکبرانه” دانسته و ورود آن به ایران را حاصل تحمیل شاهان قاجار به زنان و دختران توصیف کرده بود.

مهدی کلهر، مشاور رسانه ای سابق رئیس جمهور که با ویژه نامه خاتون روزنامه ایران مصاحبه می کرد، در پاسخ به این سئوال که “چادر مشکی از چه زمانی وارد ایران شد؟” گفته بود: “از سفرهای اروپایی ناصر الدین شاه {قاجار}.”

او افزوده بود که ناصرالدین شاه “شب که به مجلس عیاشی در اروپا می‌رفت، می‌دید آنجا لباس مرد‌ها مشکی است. کلاه سیلندری مرد‌ها مشکی است و زن‌ها هم با لباس مشکی می‌آیند. این به نظرش آمد که یک نوع سنگینی و وقار دارد وگرنه در اسلام به صراحت داریم که رنگ تیره مکروه است. این رنگ مشکی متکبرانه را ناصرالدین شاه آورد. خدا لعنتش کند. همین‌جور آتش به قبرش ببارد. خیلی مرد ملعونی است.”

هم اظهاراتی مانند سخنان فائزه هاشمی و هم سخنانی مانند آنچه مشاور رسانه ای سابق احمدی نژاد در مصاحبه با روزنامه ایران بیان کرد، توسط روحانیون و مسئولان حکومتی تقبیح و محکوم شد.

برخی مراجع تقلید شیعه می گویند پوشیدن لباس هایی به رنگ سیاه اگرچه در فقه اسلامی مکروه است اما این حکم برای چادر زنان و عبای روحانیون صادق نیست.

صافی گلپایگانی، فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی، بهجت و خامنه ای از جمله روحانیونی هستند که در فتاوی خود گفته اند پوشیدن چادر سیاه برای زنان مکروه نیست.

 

باز مافیا، باز دولت

اما به جز جنبه های دینی و مذهبی، مسئله چادر مشکی، بخصوص زمانی که به تولید آن مربوط باشد، جنبه اقتصادی، صنعتی و تجاری نیز به خود می گیرد.

خبرگزاری فارس به نقل از علیرضا حائری، دبیر انجمن صنایع نساجی گزارش داده که ایران سالانه به 40 میلیون متر پارچه چادر مشکی نیاز دارد.

به گفته او هزینه تولید چادر مشکی در داخل کشور، چندین برابر واردات آن از خارج از کشور است و این مسئله به تعطیلی بسیاری از واحدها و کارخانجات تولید پارچه چادر مشکی در کشور منجر شده است.

حائری گفته که حتی در صورت راه اندازی کارخانه‌های جدید تولید پارچه چادر مشکی، در مجموع سالانه 10 تا 15 میلیون متر پارچه تولید می‌شود که باز هم 60 درصد نیاز کشور از طریق واردات تأمین خواهد شد.

با وجود این دبیر انجمن صنایع نساجی وعده داده در صورت تقویت تولید پارچه چادر مشکی در کشور امکان صادرات آن به بازارهای کشورهای عربی نیز وجود خواهد داشت.

مسئولان دولتی و حکومتی می گویند که “مافیا”ی چادر مشکی در کشور، مقصر ورشکستگی تولیدکنندگان پارچه این چادر هستند.

به عنوان مثال مدیر کل دفتر نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به اینکه واردات پارچه مشکی با هزینه‌ای حدود هر متر یک و نیم تا دو دلار تمام می شود اما با سه تا ده برابر قیمت در بازار کشور به فروش می‌رسد، مدعی سود 300 تا 1000 درصدی واردکنندگان چادر مشکی به کشور شد.

این در حالی است که بسیاری از نمایندگان مجلس و تولیدکنندگان پارچه و نساجی در کشور، حمایت نکردن دولت از این صنعت را دلیل ورشکستگی کارگاه ها و کارخانجات و بیکار شدن کارگران می دانند.

 کمال الدین پیرمؤذن، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس از این جمله  است که گفته صنعت نساجی “به دلیل عدم حمایت دولت در آستانه تعطیلی است” و دبیر انجمن صنایع نساجی هم خواستار “پرداخت هدفمند تسهیلات مالی و حمایت ها” به این صنعت توسط دولت شده است.

در سال های اخیر و به دنبال حذف یارانه  کالاهای اساسی توسط دولت محمود احمدی نژاد و تحریم های گسترده بین المللی علیه ایران به دلیل برنامه اتمی جنجالی جمهوری اسلامی، بسیاری از کارخانجات، کارگاه ها و واحدهای تولیدی ورشکسته شده و ده ها هزار کارگر یا بیکار شده و یا در آستانه بیکاری قرار گرفته اند.