اسفندیار صفاری
حسین موسویان سخنگوی تیم سابق مذاکره کننده در پرونده هسته ای دیروز، چهارشنبه پس از 9 روز بازداشت با تودیع وثیقه 200 میلیون تومانی آزاد شد.
موسویان دوشنبه 10 اردیبهشت بازداشت شد، خبر بازداشت وی 48 ساعت بعد انتشار یافت و بازتاب بین المللی و داخلی گسترده به دنبال داشت.
مروری بر اخبار انتشار یافته در رسانه های نزدیک به دولت نشان می دهد که جگونه دیپلمات هسته ای سابق، معاون بین المللی شورای عالی امنیت ملی، سخنگوی این شورا، سفیر سابق جمهوری اسلامی در روسیه و آلمان و معاون فعلی امور بین الملل مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و امین سابق اسرار حکومتی طی 9 روز به جاسوس، عامل بیگانه، فروشنده اسرار به آلمان و مفسد اقتصادی تبدیل شد.
دوشنبه 10 اردیبهشت: بازداشت
ماموران به روایت های مختلف در منزل یا در دفتر معاونت بین الملل مجمع تشخیص مصلحت نظام حسین موسویان را بازداشت کردند.بعد از تفتیش منزل کامپیوتر و اسناد دیگر را در منزل وی ضبط کردند و وی را بردند.
چهارشبه 12 اردیبهشت:خبر بازداشت
بازداشت حسین موسویان روز دوشنبه 10 اردیبهشت انجام شد ولی سه شنبه 11 اردیبهشت جز اطرافیان و بازداشت کنندگان وی و تعدادی از مقامات حکومتی از آن بی اطلاع بودند.خبر بازداشت سخنگوی تیم هسته ای سابق دو روز بعد در روزنامه اعتماد چهارشنبه 12 اردیبهشت در ستون «پیدا و پنهان» انتشار یافت.
اعتماد طی خبری کوتاه نوشت: “گفته می شود حسین موسویان عضو ارشد سابق مذاکره کننده پرونده هسته یی بازداشت شده است. موسویان غروب روز دوشنبه از سوی نیروهای امنیتی دستگیر و به بازداشتگاه منتقل شد.منابع رسمی درباره دستگیری موسویان خبری منتشر نکرده اند اما اخبار غیررسمی حاکی از وارد کردن اتهاماتی در رابطه با پرونده هسته یی به این دیپلمات ارشد سابق هسته یی است. موسویان در تیم هسته یی حسن روحانی دبیر سابق شورای امنیت ملی از جایگاه ویژه یی برخوردار بود. موسویان برخی انتقادات را نسبت به رویکرد تیم جدید هسته یی کشور ابراز کرده بود”.
سایت رجا نیوز وابسته به سخنگوی دولت در نیمه های شب 12 اردیبشهت و با تیتر “ادعای عجیب: حسین موسویان بازداشت شد” خبر اعتماد را تحت عنوان ادعای این روزنامه منتشر کرد.
بعد از ظهر چهارشنبه 12 اردیبهشت خبرگزاری فارس وارد میدان شد و گزارش داد: “براساس اخبار غیر رسمی، حسین موسویان که سابق بر این معاون حسن روحانی در شورای عالی امنیت ملی بوده است، عصر پریروز (دوشنبه) از سوی یک نهاد امنیتی به خاطر برخی ارتباطات خاص مرتبط با مسائل هسته‌ای دستگیر شده است”.
فارس در ادامه گزارش آورد: “این در حالی است که دفتر موسویان در مرکز تحقیقات استراتژیک تا این لحظه حاضر به تکذیب یا تایید این خبر نشده است.همچنین یکی از اعضای روابط عمومی وزارت اطلاعات در تماس صبح امروز خبرنگار فارس از بازداشت موسویان ابراز بی‌اطلاعی کرد.برخی از روزنامه‌های صبح امروز از بازداشت حسین موسویان عضو ارشد تیم مذاکره کننده سابق هسته‌ای خبر دادند”.
این خبرگزاری با انتقاد از عدم اطلاع رسانی در این خصوص نوشت: “عدم اطلاع رسانی شفاف باعث گردیده تا سایت فارسی بی بی سی هم به نقل از منابعی ناشناس از بازداشت موسویان توسط 8 مامور امنیتی خبر دهد”. فارس در توضیح اینکه دیپلمات هسته ای سابق کیست، آورد: “حسین موسویان در دوران دبیری حسن روحانی در شورای عالی امنیت ملی، معاون بین‌الملل وی و سخنگوی گروه مذاکره کننده هسته‌ای بوده است”.
اتهام اول: احتمال تبادل اطلاعات
با انتشار خبر بازداشت موسویان بازار اتهامات نیز گرم شد.
رجا نیوز سایت وابسته به سخنگوی دولت، در اولین گزارش از اتهاماتی که به دستگیری موسویان منجر شد نوشت: “احتمالا حسین موسویان به دلیل پرونده مفاسد اقتصادی یکی از اعضای ارشد تیم سابق مذاکره کننده هسته ای بازداشت شده است”.
این سایت به نقل از یک منبع آگاه نوشت: “یک منبع آگاه به خبرنگار رجانیوز گفت به دلیل تخلفات مالی گسترده س.ن(سیروس ناصری)از اعضای تیم سابق هسته ای، دوشنبه شب حسین موسویان بازداشت شده است”.
منبع آگاه رجانیوز افزود: “س.ن که در ماجرای پرونده کیش اورینتال دست دارد، روز پنج شنبه گذشته از کشور خارج شده است”.این سایت از آزادی موسویان تا شب خبر داد: “برخی منابع داخلی از آزادی موسویان در شامگاه امروز خبر می دهند”.
رجا نیوز در عین حال نوشت: “حسن موسویان در دوران مسئولیت حسن روحانی در پرونده هسته ای، ارشدترین عضو گروه مذاکره کننده هسته ای بود و موافقت نامه پاریس را وی به نمایندگی از ایران به امضا رساند.موسویان در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، سفیر ایران در روسیه و آلمان بود”.
خبرگزاری فارس تا غروب روز چهارشنبه 10 اردیبهشت خبر دیگری نیز از «جزئیات جدید» پرونده موسویان انتشار داد: “یک منبع موثق لحظاتی پیش خبر داد تحقیقات مقدماتی از موسویان که به اتهام «ارتباط با عوامل خارجی و تبادل اطلاعات با آنها» دستگیر و در حال حاضر در زندان اوین به‌سر می‌برد، آغاز شده است”.
منبع موثق این خبرگزاری نیز که نامش تاکنون محفوظ است، در ادامه افزود: “حسین موسویان دوشنبه شب به دادسرا احضار شد و پس از مراجعه و ادای توضیحات، دستگیر و در حال حاضر در زندان اوین به سر می‌برد”.این منبع موثق، “اتهام موسویان را مسایل اقتصادی ندانست” و اظهار داشت: “موسویان احتمالاً درخصوص مسائل هسته‌ای با خارجی‌ها یکسرسی تبادل اطلاعات داشته است و اتهام جاسوسی درباره وی مطرح باشد”.این منبع موثق افزود: “موسویان در حال حاضر در مرحله بازجویی قرار دارد و تحقیقات درباره او ادامه دارد» و درخصوص احتمال آزادی موسویان نیز تصریح کرد«با توجه به اینکه ایشان تحت بازجویی هستند لذا بحث آزادی وی فعلاً منتفی است”.
اتهام دوم:جاسوسی هسته ای
خبرگزاری فارس روز جمعه اتهامات جدیدتری به موسویان وارد کرد.این خبرگزاری این بار به نقل از “منبع موثق” خود گزارش داد: “ایشان در حال حاضر در بند مربوط به وزارت اطلاعات زندان اوین بازداشت است و تحقیقات و بازجویی در مورد وی ادامه دارد”.
فارس در ادامه نوشت: “اتهام ایشان جاسوسی در مورد مسائل هسته‌ای است و به همین دلیل پرونده وی در دادسرای انقلاب زیر نظر مستقیم حداد معاون امنیت دادستان تهران مفتوح است”.منبع موثق این خبرگزاری گفت: “متهم در حال حاضر جهت بازجویی تحویل وزارت اطلاعات است”.
درحالی که روزنامه اعتماد ملی از رایزنی گسترده برای آزادی موسویان در روز پنج شنبه خبر داد، منبع موثق خبرگزاری فارس جمعه 14 اردیبهشت گفت: “تا به این لحظه قراری در این خصوص صادر نشده و ایشان کماکان بازداشت به سر می‌برد”.خبرگزاری فارس به نقل از منبع موثق خود در آخر خبر هم گزارش داد: “احتمالاً اتهام جاسوسی درباره وی مطرح باشد”.
اتهام بعد از تحقیق
شنبه 15 اردیبهشت، خبرگزاری مهر خبر داد که دادستان تهران بازداشت موسویان را تائید می کند.این خبرگزاری گزارش داد: “سعید مرتضوی دادستان عمومی و انقلاب تهران روز شنبه گفت که وزارت اطلاعات مسوول رسیدگی به اتهامات حسین موسویان یک عضو سابق تیم مذاکره -کننده هسته‌ای ایران است”.
مرتضوی با احتیاط خاصی اظهارنظر در خصوص اتهامات موسویان را موکول به انجام تحقیقات نهایی و صدور رای قطعی کرد.وی از وارد کردن اتهام به موسویان امتناع کرد و گفت: “مطابق ماده ۱۸۸قانون، نوع اتهامات ومطالبی که‌موجب بازداشت “موسویان” شد، تاانجام تحقیقات نهایی بیان نمی‌شود”.
همزمان سایت های اینترنتی نزدیک به دولت از احتمال بازداشت دیگر اعضای تیم هسته ای سابق خبر دادند.سایت عدلروم اظهارات احمدی نژاد در یک جلسه خصوصی را انتشار داد و به نقل از وی تیم سابق هسته ای را به خیانت متهم کرد.
عدلروم و سایت الف وابسته به احمد توکلی همزمان گزارش دادند: “چندی پیش رئیس جمهور در جلسه ای خصوصی خطاب به شرکت کننگان چنین عنوان نمودند که در خصوص پرونده هسته ای به اطلاعات جدیدی دست یافته ایم که غیر قابل باور است.ایشان در این جلسه از خیانت برخی از مسوولین پرونده هسته ای و ارتباط ایشان با بیگانگان خبر دادند و عنوان نمودند که در حال حاضر پرونده این افراد در دست بررسی است و بعد از تکمیل اطلاعات اقدامات مقتضی به عمل خواهد آمد”.
منبع اطلاعات رئیس جمهوری اسلامی ایران در مورد جاسوسی و خیانت تیم هسته ای سابق در این سایت خارجی ذکر شد: “منشا اطلاعات دریافتی در خصوص این ماجرا را از خارج از کشور ذکر کردند که در ادامه این مساله، نیروهای امنیتی و اطلاعاتی کشور به سرنخ های جدید دست یافته و موضوع را دنبال کرده اند”.
این خبر در دیگر روزنامه ها و سایت های نزدیک به دولت نیز انتشار یافت و تاکید شد: “با توجه به اظهارات رئیس جمهور در این خصوص، احتمال دستگیری تعداد دیگری از افراد مرتبط با پرونده هسته ای ایران در زوان دولت قبلی و ریاست شیخ حسن روحانی بر پرونده هسته ای وجود دارد”.
پرونده در مجلس
یک شنبه خبرگزاری ایسنا از مجلس گزارش داد که کمیسیون امنیت ملی وزیر اطلاعات را برای ادای توضیح در خصوص پرونده موسویان به مجلس فراخواند.کاظم جلالی در جمع خبرنگاران تصریح کرد: “در جلسه‌ی امروز کمیسیون امنیت ملی، بحث مفصلی درباره دستگیری موسویان انجام شد و اعضای کمیسیون نقطه‌نظرات خود را مطرح کردند و جمع‌بندی این شد که با توجه به اینکه باید اطلاعات شفاف‌تر و دقیق‌تر در اختیار کمیسیون قرار گیرد و از هرگونه پیش‌داوری پرهیز شود از وزیر اطلاعات خواسته شود تا برای ادای توضیحات در جلسه‌ی روز سه‌شنبه کمیسیون حضور یابد”.
علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی نیز در اظهاراتی مشابه این خبر را تائید کرد.
حقیقت روشن می شود
دوشنبه اکبر هاشمی رفسنجانی در حاشیه افتتاح بیمارستان نور به خبرگزاری مهر که از وی در خصوص بازداشت موسویان پرسید گفت: “حقیقت به زودی روشن می شود”.در این میان تنها محمد عطریانفر بود که در حمایت از موسویان سخن گفت و به تلویح افزود حامیان وی باید در دفاع از وی وارد عمل شوند.
خبرگزاری ایسنا دوشنبه شب در خبری دو سطری به نقل از یک مقام مسئول گزارش داد که حسین موسویان از زمان بازداشت در اختیار وزارت اطلاعات است.مقام مسئول قوه قضائیه در خصوص قرار بازداشت موقت صادر شده برای موسویان گفت که برای وی قرار بازداشت موقت صادر نشده است.
روزنامه اعتماد نیز روز دوشنبه خبر داد تعدادی از نمایندگان مجلس اعلام کردند: “اگر مدارک محکمی دال بر اتهامات موسویان ارائه نشود و معلوم شود بازداشت این دیپلمات ارشد بنا به ملاحظات سیاسی و جناحی بوده است وزرای مربوطه را استیضاح خواهند کرد و حتی محمود احمدی نژاد را هم به مجلس احضار خواهند کرد”.
اخبار ضد و نقیض از آزادی
روز هشتم بازداشت موسویان با انتشار اخبار ضد و نقیض در خصوص آزادی یا ادامه بازداشت وی و بازداشت دیگران سپری شد.
وزیر اطلاعات اولین کسی بود که در گفتگو با واحد مرکزی خبر در این خصوص اظهار نظر کرد و خبر داد که دو نفر دیگر نیز در ارتباط با پرونده موسویان به وزارت اطلاعات احضار شدند.محسنی اژه ای پیش بینی کرد که قاضی به زودی قرار موسویان را به قرار وثیقه تبدیل کند.
دقایقی بعد سخنگوی قوه قضائیه خبر داد که دستور آزادی موسویان صادر شده و وی آزاد می شود.خبرگزاری مهر غروب سه شنبه خبر آزادی موسویان را انتشار داد اما خبرگزاری مهر آن را تکذیب کرد.
سرانجام خبرگزاری ها به نقل از دفتر سخنگوی قوه قضائیه خر دادند که موسویان با تودیع وثیقه روز چهارشنبه 19 اردیبهشت با حضور خبرنگاران و طی مراسمی آزاد می شود.
موسویان آزاد شد؟
حسین موسویان سرانجام در ساعت 15 روز چهارشنبه با تودیع وثیقه 200 میلیون تومانی آزاد شد ولی این اتفاق را معاون امنیتی دادستانی تهران به خبرگزاری فارس گفت.
سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر ارتباط بازداشت موسویان با فرد، جریان و یا افراد خاصی که قبلا متولی قضیه پرونده هسته‌یی بوده‌اند، اظهار داشت: “موضوع به محوری که شما برمی‌گردانید، یعنی هسته‌یی به صورت خاص معطوف نیست.موضوع اشخاص هستند و پیگیری مربوط به افراد است که مهم نیست فردی باشند یا شبکه”.الهام ادامه داد: “دستگاه‌های اطلاعاتی همه پیوندهای مختلف را دنبال خواهند کرد و مساله‌ی امنیت، مقوله‌ی جدی است که در این ارتباط با کسی تعارف وجود ندارد”.
سخنگوی دولت خبر چاپ شده در کیهان را شماره چهارشنبه 19 اردیبهشت را تائید کرد و گفت:«در این ارتباط پیگیری‌های قانونمند و قضایی در حال انجام است و اطلاعات این پرونده به وسیله‌ی مقامات امنیتی در هنگام لزوم ارایه خواهد شد و آن قسمت‌هایی که در حوزه‌ی قضایی است، به مرور اطلاع‌رسانی می‌شود».وی از موضوعات مختلفی خبر داد و افزود: «بحث هسته‌یی تنها محور نیست؛چراکه دستگاه‌های اطلاعاتی ما هسته‌یی کار نمی‌کنند وحوزه‌های امنیتی مورد رصد قرار می‌گیرند. ما بر روی حوزه‌های امنیتی در هر بخشی که باشد، نظارت می‌کنیم».
عقب نشینی موقت
سایت های نزدیک به دولت نیز همزمان گزارش دادند: “پس از گذشت 8 روز از دستگیری حسین موسویان سخنگوی تیم سابق مذاکرات هسته ای که به دلیل پاره ای از اتهامات امنیتی و ارتباط با عوامل بیگانه بازداشت شده بود، گویا برخی فشارهای پیدا و پنهان کارگر افتاده و وی در آستانه آزادی با قرار وثیقه است”.
خبرگزاری فارس پس از انتشار خبر آزادی موسویان گزارش داد “اتهامات وارده بر موسویان بحث امروز و دیروز نبوده بلکه مربوط به سالهای گذشته می‌باشد”.این خبرگزاری در عین حال گزارش داد که دو نفر دیگر از کارمندان مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در این مورد دستگیر شدند که یکی با وثیقه آزاد شده و دیگری در بازداشت به سر می برد.فارس در عین حال ادعا کرد: “موسویان از اعمالش ابراز ندامت و پشیمانی کرده است”.
پاسی از شب گذشته خبرگزاری ایرنا گزارش داد: “یک منبع خبری آزادی حسین موسویان را تایید کرد و گفت وی امشب (چهارشنبه) نزد خانواده اش باز می‌گردد”.
دیروز نیز پس از انتشار خبر رسمی موسویان بیانه ای از سوی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت که ریاست آن را حسن روحانی بر عهده دارد، انتشار یافت.این بیانیه با ابراز خرسندی از آزادی وی “پس ازرفع برخی ابهامات” از موسویان به عنوان “مدیر برجسته و از خدمتگزاران صدیق وشایسته کشور” نامبرده است که “تا کنون خدمات بسیار ارزشمندی را برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در جهاد سازندگی، سازمان تبیلغات اسلامی، مجلس شورای اسلامی، وزارت امور خارجه، شورای عالی امنیت ملی و دیگر دستگاه های حساس نظام ارایه کرده و در بسیاری از مسائل بین المللی در سالهای اخیر از بحران میکونوس تا بحران عراق و پرونده هسته ای ایران در خط مقدم دفاع از منافع ملی فعالیت کرده است”.