رانیا زالوم
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، کار را به سرانجام رساند. اکنون توافق ژنو، یک نقطه عطف تاریخی محسوب می شود. توافق با قدرت های جهانی انحطاط مواضع تندروهای ایرانی را تضمین کرد و موقعیت ایران را به عنوان یک قدرت منطقه ای تثبیت ساخت.
وزیر خارجه ایران خسته شده، ولی آنقدر خسته نیست که این موقعیت را جشن نگیرد. او در صفحه فیس بوک خود می نویسد: “ساعت چهار صبح است و مذاکرات با موفقیت به پایان رسید.” غنی سازی ادامه و تحریم ها کاهش خواهند یافت.
روز یکشنبه در ایران فقط سخنان ستایش آمیز شنیده می شود. آیت الله علی خامنه ای شخصاً از هیأت مذاکره کننده ایرانی تشکر و از قاطعیت ظریف قدردانی کرد.
ظریف خیلی تلاش کرد. ماه ها رفت و آمد بی وقفه و حمایت خستگی ناپذیر از مواضع ایران، انجام کنفرانس و مصاحبه های بسیار به زبان انگلیسی، در فیس بوک، توئیتر و یوتیوب، علی رغم کمر درد شدید که امکان ایستادن به او نمی داد. توافق ژنو قبل از هر چیز به لطف پیشینه دیپلماتیک رییس جمهور ایران، حسن روحانی، حاصل شد.
ظریف ریسک بالایی را متحمل شد. مذاکرات ژنو می توانست پایان کار او را رقم زند. دست دادن های پیاپی و حضور پرآرامش او طی هفته های اخیر که همواره نیز لبخند بر لب داشت، تابویی را که جمهوری اسلامی از ۳۵ سال پیش درگیر آن بود، شکست.
جمهوری اسلامی پس از ۳۵ سال در نزد جامعه بین المللی پذیرفته شد
ظاهراً این توافق اهمیت چندانی ندارد: این یک مصالحه موقتی برای شش ماه آینده است که می تواند برای خرید زمان و موکول کردن مسایل به مذاکرات بعدی مورد استفاده قرار گیرد. تهران به غنی سازی اورانیوم در حد ۵ درصد ادامه خواهد داد و ذخایر اورانیوم غنی شده محدود خواهند شد. به علاوه، این کشور شفافیت بیشتری را در فعالیت های خود لحاظ خواهد کرد. در ازای این موارد، برخی از تحریم های اعمال شده علیه ایران کاهش یا لغو خواهند شد و ایران حق غنی سازی اورانیوم را نیز به دست خواهد آورد.
این توافق برای طرفین مذاکره به عنوان یک راه حل قابل قبول شناخته می شود که باید ثبات داشته باشد. حمله نظامی به ایران همچنان به عنوان یک گزینه روی میز است. به هرحال می توان گفت که این توافق فصل جدیدی را در تاریخ جمهوری اسلامی رقم خواهد زد.
برنار اورکاد، کارشناس امور ایران در مرکز ملی مطالعات علمی فرانسه، به اشپیگل می گوید: “طی ۳۵ سال اخیر، این اولین باری است که ایالات متحده و ایران به طور مستقیم با یکدیگر مذاکره کرده اند و این موضوع بسیار مهمی است.”
مذاکرات مستقیم به منزله احیای اعتبار برای جمهوری اسلامی است که از زمان سقوط شاه در سال ۱۹۷۹ یک حکومت منفور به حساب می آید. اکنون جامعه بین المللی پذیرفته که جمهوری اسلامی روی زین سوار شود. سقوط آن در آینده نزدیک قابل پیش بینی نخواهد بود.
اورکاد می گوید: “این یک پیروزی برای جمهوری اسلامی است. اکنون به شکلی منطقی در صحنه بین المللی مورد قبول قرار گرفته و جایگاه خود را به عنوان قدرت منطقه ای تثبیت کرده.” برای دیگر کشورهای قدرتمند منطقه، مانند اسراییل و عربستان سعودی که رقبای ایران نیز محسوب می شوند، و همچنین برای تندروها در واشنگتن و تهران، این یک شکست ناراحت کننده است.
اورکاد با اشاره به بی ثباتی موجود در کشورهای همسایه ایران و دورنمای همکاری تهران و واشنگتن می افزاید: “بدون ایران، ایجاد ثبات و صلح در این منطقه امکان پذیر نخواهد بود.”
اورکار در پایان می گوید: “رویارویی و خصومتی که نزدیک به ۳۵ سال به طول انجامیده، طی شش ماه برطرف نمی شود و زمان می برد. فعلاً درب باز شده، ولی راهی که در پیش است، طولانی و ناهموار به نظر می رسد. ولی نکته مهم آن است که در باز شده. و این مرحله ای است که دیگر نمی توان آن را به عقب بازگرداند.”
منبع: اشپیگل، ۲۵ نوامبر
