هاوارد لافرانچی
باراک اوباما در طول مبارزۀ انتخاباتی خود “مذاکره با دشمنانمان” را موضع گیری و دیدگاه دیپلماتیک خود قرار داد و با بکارگیری این موضع گیری بر نحوۀ تغییر سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران تأکید کرد.
اما نه مشاوران نزدیک اوباما و نه کارشناسان مسائل ایران بخاطر یکسری دلایل تاکتیکی و تحولات صورت گرفته انتظار ندارند که گفتگوی با تهران به این سرعت اتفاق بیفتد:
1- بحران اقتصادی بیشترین توجه باراک اوباما را به خود اختصاص خواهد داد و احتمال می رود طرح های ابتکاری مهم دیپلماتیک را به تعویق اندازد.
2- بهای پایین نفت جناح های سیاسی ایران را تضعیف کرده، مشکلات داخلی را افزایش داده، و از ضرورت انجام مذاکرات تاحدودی کاسته است.
3- و مهم تر از همه اینکه، ایران در ماه ژوئن انتخابات ریاست جمهوری خواهد داشت و آمریکا نگران است کاری نکند که احتمالا ً مورد سوء استفادۀ عناصر ضدغربی و تندروهای ایران – به ویژه محمود احمدی نژاد – قرار گیرد.
به گفتۀ کارشناسان مسائل ایران، هیچ یک از این دلایل به این معنا نیست که می توان انتظار داشت ایران سرعت برنامۀ هسته ای و تلاش های خود برای دستیابی به فناوری غنی سازی اورانیوم را کاهش دهد. در واقع، آژانس بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه در تازه ترین گزارش خود دربارۀ فعالیت های هسته ای ایران خاطر نشان کرد، ایران همچنان ذخیرۀ اورانیوم با غنای پایین را افزایش می دهد، اقدامی که می تواند مبنای تبدیل آن به اورانیوم بسیار غنی شدۀ مورد نیاز یک بمب اتم باشد.
با این وجود، دولت اوباما می تواند قبل از برگزاری مذاکرات مستقیم با تهران، روش های ارتباط با مقامات رده پایین ایران را امتحان کند. دنیس راس مشاور ارشد اوباما در امور خاورمیانه می گوید، “باراک اوباما اعلام کرده که آماده است به طور مستقیم سیاست نزدیکی به ایران را اتخاذ کند، اما او در عین حال خاطر نشان کرده است که ما باید خود را آماده کنیم.“
به گفتۀ کارشناسان مسائل ایران، اگرچه گفتگو و دیپلماسی یک امر از پیش تعیین شده است، اما اولویت دولت اوباما تعیین هرگونه طرح ابتکاری دربارۀ ایران است. جوزف سیرینسیون از طرفداران منع گسترش سلاح های اتمی در واشنگتن می گوید، توصیۀ او به اوباما این است که “صبر کند – دربارۀ گفتگو با ایران عجله نکند. ما می خواهیم ببینیم که نقش سیاست داخلی ایران در انتخابات سال آیندۀ این کشور چه خواهد بود. شما نمی خواهید که به احمدی نژاد امتیاز کشاندن ایران به پای میز مذاکره را بدهید.”
سیرینسیون می گوید، آنچه که آمریکا باید سریعا ً انجام دهد، برقراری ارتباط با دیپلمات های ایرانی دربارۀ مسائلی است که برای هر دو کشور حائز اهمیت است، مسائلی مانند ثبات عراق و افغانستان و امنیت خلیج فارس. این رویکرد از سوی جیمز دابینز، از مقامات اسبق دولت کلینتون و بوش، نیز مورد تأیید قرار گرفته است.
دابینز می گوید، “دیدگاه خود من این است که قرار نیست گفتگو با ایران سریعا ً نتیجه دهد. اما ما باید به دیپلمات ها اجازه دهیم با ایرانیان صحبت کنند و آنها را آزاد بگذاریم سیاست نزدیکی به ایرانیان را اتخاذ کنند.“
منبع: کریستین ساینس مانیتور، 21 نوامبر