پیشنهاد روز سه شنبه هیلاری کلینتون برای برگزاری کنفرانس افغانستان که می تواند مقامات آمریکا و ایران را رو در روی هم بنشاند، دولت اوباما را به از سرگیری تماس دیپلماتیک با ایران نزدیک تر کرده است.
کلینتون پیشنهاد کرد سازمان ملل روز 11 فروردین میزبان نشستی دربارۀ افغانستان با حضور “کشورهای استراتژیک و کلیدی منطقه”، و نیز اعضای ناتو و سایر قدرت های جهانی و گروه های بین المللی شود.
وی در سخنرانی برای اعضای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) گفت اگر پیشنهاد وی برای این “گردهمائی بزرگ” مورد پذیرش مقامات بین المللی قرار گیرد، “انتظار می رود ایران نیز به عنوان همسایه افغانستان در آن شرکت کند.” دولت اوباما هفته هاست که بر روی چگونگی برقراری تماس دیپلماتیک با ایران که از مدت ها پیش وعدۀ آن را داده، کار می کند. مقامات کاخ سفید، بارها نسبت به برقراری تماس با دولت تهران بر سر منافع مشترک در افغانستان با ثبات تر ابراز علاقه کرده اند.
به گفته مقامات اروپائی، انتظار می رود سازمان ملل از پیشنهاد کلینتون استقبال کند و تحلیلگران می گویند ایران نیز در آن حاضر خواهد بود.
یک کارشناس مؤسسه مشاوره استراتفور گفت: “ایرانی ها از تغییرات بوجود آمده خرسند خواهند شد، زیرا همواره خواسته اند از سوی آمریکا به عنوان یک قدرت منطقه ای به رسمیت شناخته شوند.” ایرانی ها مشخص کرده اند مشکلات افغانستان بدون کمک آنها قابل حل و فصل نیست.
آمریکا روابط خود با تهران را پس از سرنگونی محمد رضا پهلوی، شاه تحت حمایت خود در ایران، محدود کرده است. دو طرف تماس های گاه و بیگاهی داشته اند و در دیدارهای بین المللی با یکدیگر روبرو شده اند. برای مثال، در کنفرانس 30 مه در شهر استکلهم که دربارۀ موضوع عراق برگزار شد، کاندولیزا رایس و منوچهر متکی وزیران خارجه دو کشور حضور داشتند، اما با یکدیگر صحبت نکردند.
کلینتون ایدۀ دیدار با ایرانی ها بر سر افغانستان را اولین بار روز چهارشنبه حین گفتگو با خبرنگاران در هواپیمای خود در آغاز سفر یک هفته ای عنوان کرد. او خاطر نشان کرد ایران و افغانستان هم مرز هستند و تهران پس از تهاجم آمریکا به افغانستان در سال 2001، همواره طرف مشورت مقامات آمریکا و متحدان بوده است.
ریچارد هولبروک نمایندۀ ویژۀ آمریکا در افغانستان و پاکستان نیز پیش تر نسبت به استفاده از مشاوره ایران بر سر مسأله ثبات در افغانستان ابراز علاقه کرده بود.
افزایش احتمال برقراری تماس دیپلماتیک با ایران در حالی مطرح می شود که مقامات آمریکائی لحن سفت و سختی را در برابر حکومت جمهوری اسلامی به کار گرفته اند. برخی تحلیلگران می گویند دولت اوباما احتمالاً در پی فرو نشاندن نگرانی متحدانی نظیر اسرائیل و کشورهای عرب خلیج فارس از این نکته است که ارتباط دو کشور سبب آسیب پذیری آنها نخواهد شد.
هرچند مقامات آمریکائی در پی تدارک زمینه گفتگوها هستند، اما شواهدی وجود دارد که خود را آماده پس زده شدن از سوی ایران نیز می کنند. یک مقام ارشد گفت کلینتون در تلاش برای رفع نگرانی امارات متحده عربی در یک دیدار خصوصی گفته است ایرانی ها ممکن است طرح تغییر در روابط را رد کنند.
ضمناً کلینتون در نشست ناتو خواستار آزادی رکسانا صابری خبرنگار ایرانی- آمریکائی نیز شد که از یک ماه پیش به اتهام “تهیۀ غیرقانونی اخبار” بازداشت شده است. اعتبار پروانه خبرنگاری او تمام شده بود.
کلینتون گفت: “تنها یک نتیجه در این مورد وجود دارد، آن هم آزاد شدن و بازگرداندن وی به خانواده اش در داکوتای شمالی در اسرع وقت است.“
منبع: لوس آنجلس تایمز- 6 مارس
