مازیار رادمنش
روز دوشنبه 18 آذرماه 1387، نایب رئیس مجلس پس از تذکر برخی نمایندگان از جمله سلمان ذاکر [که از ابتدای کار دولت نهم، منتقد سیاست های کلان آموزشی و پرورشی احمدی نژاد بوده] مبنی بر چرایی عدم اعلام وصول استیضاح علی رضا علی احمدی وزیر آموزش پرورش، گفت: “طراحان استیضاح علی‌احمدی در حال مذاکره هستند.”
ابوترابی فرد اظهار داشت: “نظر استیضاح‌کنندگان بر این است که اگر بتوانند با گفتگو و مذاکره به نتایج مثبتی برسند بحث استیضاح فعلا متوقف شود وگرنه طرح تقدیم کنند.” وی تصریح کرد: “استیضاح کنندگان طرح را تنظیم کردند اما از آنجا که استیضاح پشتوانه مجلس را می‌خواهد تعدادی از همکاران با امضاکنندگان طرح صحبت‌هایی داشتند که امضاکنندگان طرح مذکور نیز به بنده مراجعه کردند واعلام کردند فعلا در اعلام وصول طرح عجله نکنید تا مذاکرات ادامه یابد. البته همانطور که برخی تذکردهندگان اشاره کردند برخی تصمیمات وزیر آموزش و پرورش در این تغییر دیدگاه استیضاح کنندگان بی‌تاثیر نبوده است.”
علی رضا علی احمدی کیست؟
علی رضا علی احمدی جشفقانی در سال 1338 در اصفهان به دنیا آمد. وی در سال 1357 در دانشگاه علم و صنعت ایران در رشته متالورژی پذیرفته شد. همانجا بود که چون دیگر همراهان اصلی احمدی نژاد در دولت نهم با رئیس جمهوری فعلی ایران از طریق دفتر انجمن اسلامی آشنا شد. علی احمدی در سال 1368 مدرک کارشناسی ارشد مهندسی صنایع را از دانشگاه تربیت مدرس اخذ کرد و سپس دکترای تخصصی مدیریت تولید، با گرایش تحقیق در عملیات، را در سال 1373 از همان دانشگاه دریافت کرد.
علی‌احمدی از افراد هم فکر و نزدیک به احمدی نژاد است که در ابتدای تشکیل دولت نهم نیز از سوی وی به عنوان وزیر تعاون پیشنهادی به مجلس معرفی شد. وی توانست تنها رأی اعتماد 105 نفر از کل 184 رأی ماخوذه را کسب کند، لذا نتوانست آرای لازم برای تصدی این پست را از نمایندگان به دست بیاورد. بدین ترتیب روز دوم شهریور ماه از همراهی دولت با عنوان وزیر بازماند. اما چندی پس از آن به سمت ریاست دانشگاه پیام نور منصوب شد و آنچنان که شنیده می شود طی تصدی وی در این مسئولیت در توسعه دانشگاه موفق بوده است.
آموزش و پرورش در یک نگاه؛
وزارت آموزش و پرورش حجیم ترین نهاد کمی دولت شامل 700مدیریت منطقه ای، بیش از 145هزار واحد آموزشی و 670 هزار کلاس درسی است. این نهاد فربه دولتی در حال حاضر بیش از نزدیک به 13 میلیون دانش آموز را تحت آموزش دارد و بیش از300 هزار نفر در این بخش مشغول به کار هستند. قابل توجه است که طی سال های اخیر یک سوم بودجه جاری کشور به وزارت آموزش و پرورش اختصاص یافته است.
در دولتهای قبلی از شکوهی [دولت موقت] تا حاجی [دولت خاتمی] به طور معمول مدیران زبردستی برای هدایت این نهاد فارغ از دیدگاه های حزبی به کار گرفته شدند، در حالی که این روند در دولت نهم ادامه نیافت.
وزیران پیشنهادی احمدی نژاد برای تصدی وزارت آموزش و پرورش؛
علی اکبر اشعری اولین نامزد تصدی این پست بود که در روز 2 شهریور 1384، با 73 رأی موافق در برابر 75 رأی مخالف و 31 رأی ممتنع موفق به راهیابی در کابینه نشد. محمود فرشیدی دومین کاندیدای احراز پست وزارت آموزش و پرورش بود که در 18 ابان 1384 با کسب 136 رأی موافق در برابر 91 رأی مخالف و 21 رأی ممتنع به کابینه راه یافت. فرشیدی یک بار در 26 اردیبهشت سال 1386 به دلیل سوء مدیریت و عدم آشنایی با حوزه وظایف اش [17 موضوع مورد سئوال نمایندگان] در جلسه استیضاح حاضر شد، که استیضاح وی رأی نیاورد.
از فرشیدی تا علی احمدی
ضعف فرشیدی در مدیریت کلان آموزش و پرورش بر کسی پوشیده نبود. موضوعاتی نظیر چهار میلیون مردودی در سال 85، توهین به حضرت محمد در آزمون ضمن خدمت معلمان در بهمن گذشته و توهین در آزمون استعدادهای درخشان استان مازندران، عدم توانمندی در تسلط بر این وزارتخانه، عدم شایسته سالاری در انتخاب مدیران، ترویج حزب گرایی و خویشاند سالاری، ایجاد هرج و مرج و نابسامانی و اداره ملوک الطوایفی ادارات آموزش و پرورش، ورود آگاهانه در مناقشات و تسویه حسابهای حزبی، حمایت از افراد و احزاب خاص، عدم پایبندی به شعارهای مطرح شده در زمان رای اعتماد، عدم پاسخگویی به مطالبات برحق فرهنگیان، عدم پاسخگویی در ماجرای تحصن معلمین در پایان سال 85 و طی سال 86 که منجر به دستگیری بیش از 40 نفر از معلمین و اخراج بیش از یکصد نفر از منتقدان فرهنگی شد، سلب مسئولیت از خود در ماجرای آتش سوزی مدرسه روستای درودزن در استان فارس و… موجب شده بود که وزارت آموزش و پرورش با چالش های فراوانی رو برو شود. اما حمایت های همه جانبه احمدی نژاد، فرشیدی را از گزند انتقادات و استیضاح رهانید.
شما استعفا داده شدید!
روز دهم آذرماه سال 1386 خبرگزاری فارس اعلام کرد که محمود فرشیدی استعفای خود را تقدیم کرده است. این در حالی بود که وزیر آموزش و پرورش ساعاتی پیش از انتشار خبر استعفای خود از برنامه‌های بلندمدت خود با رسانه های جمعی سخن گفته بود. هرچند گمانه زنی هایی وجود داشت اما هیچ زمانی علت قطع حمایت احمدی نژاد از فرشیدی به صراحت اعلام نشد. در اخبار غیر رسمی اعلام شد که مجتبی هاشمی‌ثمره مشاورعالی رئیس‌جمهور در جلسه فوق العاده خود با فرشیدی از تصمیم رئیس‌جمهور برای تغییر وزیر آموزش و پرورش خبر داده و از وی خواسته بود از این سمت استعفا دهد. آنطور که در اخبار آمده بود ثمره هاشمی از قول احمدی نژاد به فرشیدی گفته بود: ”من نمی‌توانم دیگر با شما کار کنم چرا که انتظارات مرا برآورده نکردید و بهتر است استعفا دهید.”
برکناری-استعفای فرشیدی با موجی از شایعات در محافل سیاسی همراه بود. مهمترین عامل برکناری وی، از سوی منابع آگاه عدم همکاری مؤثر با یار دیرین احمدی نژاد یعنی “علی رضا علی احمدی” بود. یک کارشناس مسائل آموزش و پرورش در زمان برکناری فرشیدی گفته بود: “عدم موافقت فرشیدی با استفاده از امکانات آموزش و پرورش از جمله مکان‌های آموزشی این وزارتخانه در جهت گسترش دانشگاه پیام نور از دلایل عزل فرشیدی است.” برخی اخبار در سال 86 مانند الزام روسای مناطق آموزش و پرورش تهران به واگذاری40 باب مدرسه به دانشگاه پیام نور موید این مطلب است.
به موازات برکناری فرشیدی، علی احمدی به عنوان سرپرست وزارت آموزش پرورش از سوی رسانه های رسمی معرفی شد. گمانه زنی ها حاکی از آن بود که رئیس جمهوری با نصب یکی از معتمدان خود به سرپرستی آموزش و پرورش قصد دارد کنترل بیشتری بر دستگاه آموزش و پرورش در جریان انتخابات داشته باشد. غلامرضا کاتب، مشاور و از نزدیکان علی رضا احمدی به خبرگزاری مهر گفته بود: “رییس دانشگاه پیام نور برای قبول مسئولیت دیگری در بدنه دولت از پیام نور خواهد رفت.” ساعتی پس از آن احمدی نژاد رسما حکم سرپرستی علی احمدی را امضا کرد.
معاون اول رییس‌جمهور یک روز پس از برکناری-استعفای فرشیدی و انتصاب علی احمدی در گفت و گو با اصحاب رسانه با اشاره به اهمیت وزارت آموزش و پرورش گفته بود: “این وزارتخانه با حجم عظیمی از فعالیت‌ها روبه‌روست و حدود یک سوم بودجه جاری دولت در اختیارش است، از این رو نیازمند تحرک بالایی است. آقای علی احمدی نیرویی هستند که در واقع تحرک بالایی دارند و نیرویی که به خرج می‌دهند بیش از سنشان است.“
سرانجام در جلسه صبح سه‌شنبه 30 بهمن ماه 1386 مجلس هفتم که به بررسی صلاحیت وی اختصاص داشت، توانست با کسب 133 رأی موافق، 92 رأی مخالف و 29 رأی ممتنع از مجموع 258 رأی ماخوذه از مجلس رأی اعتماد بگیرد. علی احمدی در حالی از مجلس هفتم رأی اعتماد گرفت که به گفته خودش، حتی یک بار هم به آموزش و پرورش نرفته و تنها طی مدت 3 ماه که سرپرستی این وزارتخانه حساس را برعهده داشته، با فعالیت‌های وزارت آموزش و پرورش آشنا شده است.
علی احمدی چند گام تا استیضاح
وزارت آموزش و پرورش پس از تصدی علی احمدی نیز روی آرامش به خود ندید. بطوری که می توان گفت ناپایدارترین دوره وزارت آموزش و پرورش پس از انقلاب در زمان دولت نهم بوده است. نمایندگان مجلس هشتم به دلیل سوء مدیریت، تلاش فراوانی برای استیضاح علی احمدی کرده اند. اما با توجه به پایان عمر 4 ساله دولت، همچنین بحرانی شدن وضع کشور و دولت در صورت استیضاح علی احمدی که منجر به سقوط دولت [با توجه به اصل 136 قانون اساسی و برکناری بیش از نیمی از کابینه متشکل از 21 وزیر] می شود، سبب شد که طرح عدم کفایت علی احمدی در هاله ای از ابهام قرار بگیرد.
تلاش نمایندگانی چون وکیل سپه و موسوی موجب شد که در تاریخ 22 ابان ماه 1387 استیضاح علی احمدی با پانزده امضا تقدیم هیئت رئیسه شود. هرچند طراحان استیضاح اصرار داشتند تا این استیضاح اعلام وصول شده و در دستور کار مجلس قرار گیرد، اما لابی دولت و حامیان آن در مجلس از این امر جلوگیری کرد. برخورد کژدار و مریز هیئت رئیسه با نمایندگان در این خصوص باعث شد که سیزده آذرماه حدود پانزده نفر از نمایندگان معترض ابتدا با حضور در جایگاه هیئت رئیسه مجلس به دور لاریجانی رئیس مجلس حلقه زده و مشغول به گفتگو و رایزنی با وی شوند تا طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش اعلام وصول شود. آنها در قسمت عقب جایگاه هیئت رئیسه و پشت سر رئیس مجلس و اعضای هیئت رئیسه بر زمین نشسته، تحصن کرده، در هیچ یک از رای‌گیری‌ها شرکت نکرده و درخواست لاریجانی را نیز اجابت نکردند. یکی از نمایندگان مجلس در خصوص این تحصن نمایندگان گفت: “این افراد به عدم اعلام وصول طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش به رغم داشتن امضاهای قانونی، معترض هستند.”
بخشنامه ساماندهی نیروی انسانی
عامل مهم تنش میان مجلس و وزارت آموزش و پرورش، بخشنامه ساماندهی نیروی انسانی بود که در خرداد ماه سال 87 تدوین و از مهر سال 1387 اجرا شد.
در “دستورالعمل ساماندهی نیروی انسانی آموزش و پرورش” دو موضوع سبب شد که نمایندگان مقابل علی احمدی جبهه بگیرند. اول ماجرای تعطیلی مدارس روستایی زیر 15 نفر و دوم ریزش نیروی انسانی شاغل [رسمی و ساعتی] در نهاد آموزش و پرورش است. علی‌احمدی با بی‌نظیر خواندن دستورالعمل 26 صفحه‌ای ساماندهی نیروی انسانی در طول سال‌های پس از انقلاب می گوید: “مواردی نیاز به شفافیت بیشتری داشت که درصدد هستیم که با برپایی نشست‌هایی آن‌را اصلاح کنیم.”
محمدجانی عضو فراکسیون فرهنگیان مجلس گفته بود، با اجرای بخشنامه ساماندهی نیروی انسانی آموزش و پرورش، مدارس زیر 15 دانش آموز منحل شده و تراکم کلا‌س‌های درس در بعضی مناطق به 40 دانش آموز رسیده است. وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به وی گفت: “مدارس منحل شده نداریم.” این در حالی بود که کریمی فیروز نماینده بابل در مجلس، گفته بود: “به رغم پیگیری‌های نمایندگان مجلس، شاهد تعطیلی مدارس زیر پانزده دانش آموز در روستاهای کشور هستیم، به عنوان مثال در بابل چهل مدرسه روستایی منحل شده است.”
عباسپورتهرانی فرد نیز در گفتگو با شبکه خبر در خصوص تعطیلی برخی از کلاس هایی با ظرفیت زیر پانزده نفر گفته بود: توصیه شده بود با هماهنگی شورای اسلامی شهر و مسئولان آموزش و پرورش استان ها، هر جا که حذف کلاس ها به دانش آموزان لطمه ای وارد نکند، کلاس های زیر پانزده نفر حذف شود. وی اظهارداشت: متاسفانه علی رغم چنین توصیه ای، گستردگی حذف این کلاس های پانزده نفره، خیلی زیاد بوده است و در بعضی از مناطق دانش آموزان زیادی بدون کلاس مانده اند. عباسپور تهرانی فرد انتشار بخشنامه ای در خصوص صرفه جویی را باعث تراکم کلاس ها عنوان کرد و گفت: با انتشار این بخشنامه، حتی بعضی از مدارس دو شیفته، یک شیفته شده و کلاس ها با تراکم دانش آموزان روبرو شده است.
اما علی احمدی ضمن تمجید فراوان از طرح اش، آن را در عمر جمهوری اسلامی بی بدیل دانسته بود. وی با طبیعی خواندن مقاومت‌های خود در برابرهر تغییری گفته بود: “ما که حرفه‌مان مدیریت است و این مباحث را در کتاب‌ها خوانده‌ایم، می‌گوییم باید بر هر تغییری مدیریت کرد و چالش‌های فراروی هر تغییر شناسایی شود. ما در طرح ساماندهی نیروی انسانی با چالش‌های اساسی مواجهیم، اما معتقدیم اگر آموزش و پرورش به همین روال ادامه پیدا کند منابع مالی را بیش از این خواهد بلعید و اهداف مورد انتظار به نحو اثربخش عملی نمی‌شود و لذا گریزی از تغییر و تحول نیست.”
مسئولیت های علی احمدی
رئیس دانشگاه پیام نور، مدیرعامل موسسه آفرینش، معاون دانشگاه و دبیر شورای دانشگاه علم و صنعت، رئیس دانشکده مدیریت و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش، معاون دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت، مدیرگروههای علمی برنامه ریزی و تحلیل سیستمها، تجارت الکترونیک، مهندسی سیستمهای اقتصادی اجتماعی، مدیریت سیستم و بهره وری و حقوق کار در دانشکده بهداشت کار، عضو هیات نظارت و بازرسی، رئیس کمیته اداری و اجرایی و رئیس کمیته علمی و آموزشی و عضو دفتر طرح و برنامه و مشاوره شورایعالی انقلاب فرهنگی، مدیرعامل موسسه تولید دانش، مدیر مسئول و صاحب امتیاز فصلنامه تخصصی مدیریت فردا، جانشین مدیر مسئول هفته نامه فرهیختگان، مدیر مسئول نشریه فرهنگ انقلاب، ارائه مشاوره و مجری پروژه های تحقیقات صنعتی و کاربردی برای سازمان مدیریت و برنامه ریزی، صنایع و معادن، پتروشیمی، وزرات دفاع و پشتیبانی، نیرو، مخابرات، صدا وسیما، سازمان صنایع کوچک، فولاد مبارکه، دانشگاه علم و صنعت، شهرداری تهران که منجر به بیش از 80 گزارش تحقیقی شده است.