نمایش روز♦ تئاتر ایران

نویسنده
جمشید کمالی

نمایش پینوکیو در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفته است. این نمایش با ساختاری جدید در جست و جوی برخورد تازه با داستان های آشناست. نگاه روز را به این نما یش بخوانید.

pinocio1.jpg

آدم های درون دایره

نویسنده و دراماتورژ:نسیم احمد پور بر اساس داستانی از کارلو کلودی- کارگردان:نسیم احمد پور و اصغر دشتی- طراح صحنه: نسیم احمد پور- طراح نور: آتیلا پسیانی- بازیگران: یونس لطفی، ناز شادمان، خسرو محمودی، آرش بزرگ‌زاده، رامین سیاردشتی، عباس حبیبی، الهام شکیب

خلاصه داستان: پینوکیو عروسکی چوبی است که پدر ژپتو را برای کسب تجربه های بیشتر ترک می کند و پس از اینکه به درک تازه ای از هستی می رسد، نزد او باز می گردد.

اصغر دشتی در دو تجربه پیشین خود نیز سراغ باز آفرینی داستان هایی رفت که برای علاقمندان انها از آثار مطرح ادبیات به خصوص داستان نویسی در جهان محسوب می شوند. تجربه نخست شازده کوچولو بود که دشتی آن را در قالب یک نمایش تعزیه ارائه داد و در واقع هر فصل از این داستان را به مجلسی جداگانه تقسیم کرد. فاصله گذاری تعزیه به دشتی کمک کرده بود در این بازخوانی ذهنیت تماشاگرش را نیز به چالش بکشد. تجربه دوم داستان مشهور دن کیشوت نوشته سروانتس بود که دشتی در اجرای ان هم دریافت های تازه ای را به تماشاگرش ارائه می داد. او صحنه نمایش را در یک طراحی دایره ای شکل به زمین فوتبال تبدیل کرده بود که در واقع تماشاگران به تماشای بازی مشغول بودند و در میانه نمایش که هریک از بازیگران خسته می شد جایش را به بازیگر دیگری می داد تا داستان را پی بگیرد.

دشتی در تجربه سوم خود سراغ داستان آشنای پینوکیو رفته است و داستان را این بار از منظری فلسفی پیش روی تماشاگر خود قرار می دهد. البته در تجربه تازه نسیم احمد پور هم بار بسیاری را بر دوش کشیده که از آن میان می توان به بازنویسی متن، دراماتورژی و همکاری در کارگردانی اشاره کرد.

pinocio2.jpg

ما در نمایش پینوکیو با یک عروسک چوبی رو به رو هستیم که در این بازخوانی هدف اصلی اش تبدیل شدن به انسان نیست، بلکه او بیشتر قصد داردبه شناخت تازه ای از زندگی دست یابد. او وارد فضا هایی تازه می شود و مهربانی و خشونت را تجربه می کند. این تجربه ها او را یاری می رساند، زمانیکه نزد پدر ژپتو باز می گردد دیگر همان موجود پیشین نباشد. اگرچه مسیری را که او پیموده با توجه به طراحی صحنه و نوع حرکتی که انجام می دهد نوعی تسلسل را برای ما تداعی می کند و این تسلسل در واقع او را به نقطه ای رسانده که همه چیز را نفی می کند و اما جنس این نفی کردن با حرکت ابتدایی وی در داستان بسیار متفاوت به نظر می رسد.

طراحی صحنه نمایش پینوکیو یکی از کاربردی ترین طراحی های نمایشهایی به شمار می آید که حد اقل در یک سال گذشته روی صحنه رفته اند. دایره هایی با قطر هایی یکسان روی زمین کشیده شده که این دایره ها شخصیت ها را در خود محصور کرده اند. دایره هایی که به انها اجازه حرکت به جلو و عقب را نمی دهد و آنها را تنها در حهتی وادار به حرکت می کند که بیشتر پیرامون یکدیگر بچرخند. این دایره های فرضی روی صحنه به هیچ وجه به جز در یک نقطه یکدیگر را قطع نمی کنند و از همین روی فضاهایی را بو وجود می آورند یکسان. آدم هایی محدود که تنها می توانند به اندازه دایره خود فکر کنند و تنها در یک مورد این دایره با دایره ای که پینوکیو روی آن می ایستد یکسان می شود که روی آنهم زنی غمگین به خواب رفته و با ورود پینوکیو از خواب بیدار شده و پس از خروج پینوکیو دوباره به خواب می رود.

این زن همان فرشته مهربان داستان آشنای پینوکیو است که زندگی خود را ااب این عروسک چوبی تقسیم می کند و در انتها نیز دوباره خاموش می شود. گویا در طول این سفر مجازی تنها کسی که با او به مهربانی رفتار می کند و جزئی از وجود خویش را به مهربانی درون پینوکیو به ودیعه می گذارد همین فرشته است.

بازی ها نیز سعی شده که با رفتار پینوکیو همسانی داشته باشد. از این رو که ما با این عروسک چوبی به عنوان یک همسفر همراه می شویم می بایست همه چیز را هم از دریچه دیدگاه او به تماشا بنشینیم. بنابراین تمامی آدم هایی که پینوکیو با انها برخورد می کند حرکتی فانتزی و عروسک گونه را به همراه دارند. در شکل گیری این حرکات موسیقی که توسط یکی از اعضای گروه بوسیله دهان و تقلید آواها یی که بیشتر شکل کارتون به خود می گیرند نیز بی تاثیر نیست.

احمد پور و دشتی کوشیده اند در انتها همانطور که پینوکیو به درک تازه ای از زندگی می رسد تماشاگر نیز به همراه او دوباره متولد شود، اما نکته ای در این میان کمی آزار دهنده جلوه کرده و سبب می شود که تماشاگر آنگونه که باید به منظور نرسد و آنهم کمبود جذابیت هایی برای همراهی هرچه بیشتر تماشاگر با کلیت کاراست. با اندکی تامل این مسئله کمک می کرد مخاطب با فراغ بال بیشتری به تماشای این نمایش بنشیند.