دیوید ایگناسیوس
ممکن است مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت جهانی که در مسکو در جریان است، آنگونه که بیم آن می رود، با بن بست روبرو نشود. مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران گفته است که ایران آماده است “در مورد پیشنهاد غرب بحث کند” و درازای آن ذخیره اورانیوم با درجه خلوص 20 درصد را به عنوان اولین قدم در توافق هسته ای به خارج بفرستد.
سعید جلیل این اظهارات روز دوشنبه در تماس تلفنی با کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیان کرد. جلیلی همچنین ملاقات های تدارکاتی برای جلسه مذاکره مسکو را نیز رد کرد.
یک دیپلمات اروپایی گفت آنها از ملاقات مقدماتی “سر باز زدند.” این دیپلمات گفت “آنها سعی داشتند در مسکو ما را مقصر جلوه دهند.”
وی گفت “آمادگی ایران برای بحث در باره پیشنهاد غرب خود نوعی پیروزی برای اشتون محسوب می گردد.” وی افزود “فرمولی که پیشنهاد شده این بود که آنها نسبت به محتوای پیشنهاد اظهار نظر کنند. ما هم در عوض در باره افکار و ایده های آنها فکر می کنیم.”
او افزود که قدرت های غربی هنوز موافقت نکرده اند که تحریم های اقتصادی را که قرار است از آخر ژوئن اعمال شود متوقف کنند، ولی گفته اند که هر قدم ایران با عمل متقابل روبرو خواهد شد. مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های بزرگ به صورت یک بازی الله کلنگ در آمده است که با امید ها و یاس های دائمی همراه بوده است.
شروع مذاکرات در استانبول در ماه آوریل نوعی خوشبینی را بوجود آورد که بر اثر مذاکرات بغداد به یاس تبدیل شد. برخی معتقدند که با توجه به اظهاراتی که مقامات ایران در هفته های اخیر بیان کرده اند امید زیادی به مذاکرات مسکو وجود ندارد و می پرسند آیا همه این ها روشی نیست که تهران معمولا برای وقت تلف کردن و ادامه غنی سازی اورانیوم از آن استفاده می کند تا خود را به بمب هسته ای نزدیک تر کند؟
تحلیلگران می گویند تهران تنها تا آنجا خوشبینی ایجاد می کند که برای ادامه مذاکرات لازم است، بدون اینکه به دنبال حل این معضل باشد. ولی عکس این سخن نیز می تواند درست باشد و زمان ممکن است به ضرر ایرانی ها کار کند ، زیرا غرب هیچ قولی نداده است که تحریم های اقتصادی شدید را که از آخر ماه اعمال خواهد شد، در ازای توقف غنی سازی 20 درصدی اورانیوم لغو خواهند کرد.
ایرانی ها اکنون باید پیشنهادات رسمی خود را در زمنیه برنامه هسته ای بیان کنند، هر چند اشتون پیش نویسی از آن را در بغداد به ایران ارائه داده است. لیکن ایران گفته است برخی دیگر از مسائل منطقه ای، از جمله مساله سوریه و بحرین، که تهران منافع ویژه ای در آنها دارد، هنوز بلاتکلیف مانده است.
احتمالا مرتبط کردن مساله هسته ای ایران به این موارد مناقشه منطقه ای می تواند مساله ساز باشد. آمریکا و متحدان آن خواسته اند که مذاکرات به مسائل هسته ای محدود شود؛ ولی ایران آشکارا خواهان پرداختن به مسائل امنیتی منطقه نیز هست.
تبادلات میان اشتون و جلیلی پس از چند هفته از اظهار نظرات خوشبینانه صورت می گیرد. در آخر نشست بغداد، جلیلی گفت خانم اشتون “حتما دچار خطا شده اند” اگر تصور کنند که علی باقری، معاون مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران، با بحث در باره جزئیات انتقال اورانیوم با درجه خلوص 20 درصد به خارج، موافقت کرده است.
اگر با بدبینی به این موضوع نگاه کنیم، می توانیم بگوئیم که ایران علی رغم تمام اشارات و اظهارات در مورد انتقال اورانیوم 20 غنی شده با درجه خلوص 20 درصد به خارج از کشور، هنوز یک کلمه از این موافقت را روی کاغذ نیاورده است.
برعکس، پیشنهادات اشتون در بغداد همه به صورت کتبی ارائه شده است. از نظر ترکیب مذاکرات به نظر می رسد این قدرت های غربی هستند که به دنبال ایران می دوند، که نشانه خوبی در مذاکرات نیست.
تحریم های اقتصادی در حال حاضربه اقتصاد ایران آسیب های فراوانی زده است و شرایط از این هم سخت تر خواهد شد. ایران همچنین در معرض تهدید حمله نظامی اسرائیل نیز قرار دارد. اکنون آمریکا هم تائید کرده است که از سلاح سایبری علیه برنامه هسته ای ایران استفاده کرده است.
به هر حال صحنه پر ماجرایی است و اگر در مذاکرات پیشرفتی حاصل نشود ممکن است به ماجراهای خطرناک تری بدل شود.
منبع: العربیه – 17 ژوئن
