حاشیه‌های نخستین سفر حسن روحانی به آمریکا٬ پیش از آغاز رسمی این سفر٬ کلید خورده است: امکان ملاقات با باراک اوباما و حل مشکل دیرینه با آمریکا٬ آغاز مجدد مذاکرات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها.
گمانه‌زنی پیرامون امکان وقوع تحول در روابط ایران و غرب با سفر روحانی٬ پس از آن رخ می‌دهد که رهبر جمهوری‌اسلامی از موافقت خود با “نرمش قهرمانانه” در دیپلماسی سخن گفت و حسن روحانی هم خبر از آن داد که برای حل مشکلات با غرب٬ اختیار تام دارد.
علی مطهری٬ نماینده مجلس٬ اما در این باره گفته است: “این که آیا رئیس‌جمهور اجازه ملاقات مستقیم با اوباما را دارد یا نه، بنده از این موضوع بی‌اطلاعم… اختیار تام رئیس‌جمهور، در موضوع حل و فصل پرونده هسته ای است، اما احتمال دارد ایشان اجازه ملاقات با سایر مقامات آمریکایی از جمله وزیر امور خارجه این کشور را نیز داشته باشد”.
سخنان و مواضع چند روز اخیر مقام‌های جمهوری‌اسلامی و آمریکایی٬ باعث شده است که گمانه‌زنی‌هایی پیرامون امکان بروز ملاقات میان اوباما و روحانی به وجود بیاید. به خصوص آنکه هر دو تایید کرده‌اند با یکدیگر نامه‌نگاری داشته‌اند.
با این وجود این امیدواری‌ها و همچنین مواضع جدید مسوولان آمریکایی٬ باعث نگرانی‌هایی هم در دولت جدید شده است. حسام‌الدین آشنا٬ مشاور حسن روحانی٬ در صفحه فیس‌بوک خود در همین زمینه٬ نوشت: “فضای رسانه‌ای به‌گونه‌ای پُر شتاب، مطالبات از سفر را بالا برده است؛ از این در باغ سبز غربی‌ها باید ترسید… برخی دوستان داخل فکر می‌کنند که نکند کوتاهی‌هایی در دفاع از مصالح کشور صورت گیرد؛ با آنها همدلی می‌کنم ولی مطمئن هستم تیم دیپلماتیک فعلی خط قرمزهای خود را به خوبی می شناسد، برآورد روشنی از اهداف و توان حریف دارد و می‌داند چه دارد و چه می خواهد”.
هم‌زمان با این اظهار نگرانی‌ها٬وب سایت رهبر جمهوری‌اسلامی نوشته است که حسن روحانی پیش از سفر به نیویورک٬ با آیت‌الله خامنه‌ای٬ دیدار داشته است. اما جزییاتی از این ملاقات و سخنان رد و بدل شده‌ی در آن٬ منتشر نشده است.
سخنان هفته گذشته رهبر جمهوری‌اسلامی پیرامون امکان تغییر در دیپلماسی ایران٬ از جمله مواردی است که باعث بالا رفتن امید به بهبود رابطه ایران و آمریکا شده است. اما به نظر می‌رسد که سخنان وی هنوز در داخل کشور و برای بخشی از حامیان جمهوری‌اسلامی٬ به آسانی قابل هضم نبوده است. شاید به همین دلیل باشد که در روزهای گذشته رسانه‌های اصول‌گرا٬ تلاش کرده‌اند که سخنان وی را دوباره معنا کنند.
جهان‌نیوز٬وب سایت نزدیک به علی‌رضا زاکانی٬ در این زمینه نوشته است: “باید پذیرفت که نرمش قهرمانانه یعنی اجازه تغییر یک تاکتیک و استفاده از یک روش یا تاکتیک دیگر برای دست‌یابی به هدف بلند مدتی که تغییری در آن هدف ایجاد نمی‌کند”.
هم‌زمان روزنامه کیهان٬ که مدیرمسوول آن توسط رهبر جمهوری‌اسلامی انتخاب می‌شود٬ در سرمقاله خود پیرامون تاکتیک “نرمش قهرمانانه” چنین نوشت: “نرمش قهرمانانه٬ یک میدان سیاسی است و در اینجا بده‌بستان موضوعیت پیدا می‌کند… تردیدی نیست که صاحب بازی نرمش قهرمانانه حتما باید فضایی از داد و ستد را به وجود آورد… در نرمش قهرمانانه، حریف زیرک و هوشمند با هزینه‌ای به مراتب کمتر از درگیری قهرمانانه موضع خود را به کرسی می‌نشاند و به تعبیر امروزی آن منافع ملی خود را با هزینه کمتر به حریف می‌قبولاند. بازیگر الگوی نرمش قهرمانانه در حوزه تاکتیک و در اهداف کوتاه مدت امتیاز می‌دهد تا موقعیت استراتژیک خود را ارتقا بخشیده و یا لااقل مستحکم گرداند. ظاهر این بازی با باطن آن تفاوت اصولی دارد بعضی در جمعبندی نهایی نام آن را بازی برد- برد می‌گذارند چرا که به هر حال هر کدام یک برد ولو تاکتیکی دارند ولی واقعیت این است که این یک بازی برد- باخت است که صاحب نرمش قهرمانانه در طرف برد آن و حریف در طرف باخت آن قرار گرفته است”.
از سوی دیگر وب‌سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی٬ با پرداختن به امکان مذاکره میان ایران و آمریکا٬چنین نوشته است: “اگر بنا باشد دولتمردان جمهوری اسلامی برخلاف خواست مکرر مقام معظم رهبری سیاست وادادگی را در این مسئله دنبال نمایند بی تردید باید انتظار تبعات تماماً منفی از شرایط جدید را داشته باشند به گونه ای که نه تنها امنیت فیزیکی کشور بلکه امنیت هنجاری، هستی شناختی و در یک کلام امنیت معنایی دولت جمهوری اسلامی نیز به مخاطره خواهد افتاد. همانگونه که رهبر انقلاب بارها بدان تاکید نموده اند هر گونه رابطه ایران با کنشگران بین المللی باید با رعایت سه اصل “عزت، حکمت و مصلحت” مورد پیگیری قرار گیرد. اشاره دقیق ایشان به موضوع “نرمش قهرمانانه” در عرصه دیپلماسی نیز دقیقاً در ذیل رعایت همین سه اصل ازسوی دولتمردان جمهوری اسلامی ایران قابل تبیین است. نتیجه آنکه پیامدهای برقرای رابطه ایران با آمریکا “فقط و تنها فقط” در گرو نوع کنش دولتمردان ایران است. بر این اساس رابطه با آمریکا نه “شر مطلق” و نه “خیر مطلق” است”.
پیش از این منصور حقیقت‌پور٬ عضو هیات‌رییسه کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در گفت‌وگویی با باشگاه خبرنگاران جوان - وابسته به صدا و سیما - درباره رابطه احتمالی میان ایران و آمریکا٬ چنین گفته بود: “اصلاح رابطه ایران و آمریکا کمر رژیم صهیونیستی و مرتجعین منطقه را خواهد شکست… اگر امروز رژیم صهیونیستی در دل اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها جای دارد به خاطر ایران هراسی است اما هنگامی که ما دیپلماسی فعالی را در دنیا ارائه دهیم و این مسئله محرز شود که به دنبال حقوق واقعی خود بوده و در پی ماجراجویی نیستیم مطمئنا نه تنها رژیم صهیونیستی بلکه دیگر مرتجعین منطقه نیز از ناراحتی خواهند مرد”.
