توافق هستهای بین ایران و آمریکا و قدرتهای جهانی، به عنوان اقدامی اعتمادساز پس از دههها دشمنی توصیف شده است، که میتواند منجر به توافقی جامعتر در آینده شود. اما به نظر تعدادی از ۶۶ آمریکایی که در زمان شروع انقلاب ایران ۴۴۴ روز گروگان بودند، اعتماد به رژیم تهران اشتباه است.
کلر کرتلند بارنز، که پس از کار در سازمان سیا و نهادهای دیگر حالا بازنشسته شده میگوید، مذاکرات تاثیر بیشتری نسبت به مذاکرات سالهای ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ ندارد. گروگانگیری در نوامبر ۱۹۷۹ با حمله به سفارت آمریکا در تهران آغاز شد.
سرهنگ توماس شیفر، بازنشسته نیروی هوایی، این توافق را احمقانه خواند. وی گفت: “از نظر من به هیچکدام از رهبران ایران نمیتواند اعتماد کرد. هیچ فرقی با زمانی که من آنجا بودم نکرده است. هیچکدام قابل اعتماد نیستند. چرا با آدمهایی که نمیتوانید به آنها اعتماد کنید توافق میکنید؟”
این توافق که بین ایران و شش قدرت جهانی امضاء شده، بخشی از برنامه هستهی ایران را موقتا معلق میکند و به بازرسان اجازه میدهد به طور سرزده از تاسیسات هسته ای ایران دیدن کنند. در عوض تعدادی از تحریمها علیه این کشور کاهش خواهد یافت و اوباما قول داده که تحریمهای بیشتری در شش ماه آینده تصویب نخواهد شد.
اما گروگانها نظرات متفاوتی دارند. ویکتور تامست، ۷۲ ساله و دیپلمات بازنشسته، توافق را مثبت میداند. او در سال ۱۹۷۹ مشاور سیاسی سفارت بود و ماهها پیش از بحران گروگانگیری در مورد سختی مذاکره با ایرانیها هشدار داده بود.
وی میگوید: “چالش اینجاست که جامعه و سیاست ایران بسیار چندپاره است و رسیدن به اجماع دشوار است،” که این مسئله در آمریکا هم وجود دارد.
جان لیمبرت، ۷۰ ساله و افسر سیاسی سفارت که بعدها در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ معاون دستیار وزارت خارجه در امور ایران شد، نیز از توافق حمایت کرد. وی گفت او به این داستان به عنوان اینکه می شود به ایران اعتماد کرد یا نه نگاه نمیکند، بلکه موضوع این است که رژیم ایران درک کرده که توافق به نفع خودش است.
لیمبرت گفت: “به نظر من یک فکر بین رهبران وجود دارد و آن اجماع بر سر آن است که ما میخواهیم در قدرت باقی بمانیم. ما کاخهایمان را دوست داریم… ما آخر کار مصر و تونس را دیدهایم.”
او میگوید نباید بیش از حد بدبین باشیم. “اگر ما و ایرانیها نمیتوانستیم به توافق برسیم، ویکتور و من و بقیه همکارانمان هنوز در تهران بودیم. مشکل این است که در ۳۴ سال گذشته این طور بوده که هرچه طرف مقابل پیشنهاد میکرد ما هرگز قبول نمیکردیم چون حتما برای ما بد است؛ چون در غیر این صورت طرف مقابل آنرا پیشنهاد نمیکرد؟”
رادنی سیکمن ۵۶ ساله که در آن زمان سرجوخه نیروی دریایی بود به یاد میآورد که گروگانگیرها به او گفته بودند هدف از گروگانگیری تحقیر دولت آمریکا بوده و گمان میکند توافق با ایران بیهوده است.
وی گفت: “ناراحت کننده است. ما ۴۴۴ روز مذاکره کردیم و هیچ بار با ما موافقت نکردند… حالا التماس کردند که با ما مذاکره کنند و ما هم گوش کردیم. هضم کردنش سخت است. ما با دشمنانمان مذاکره میکنیم و به متحدانمان از پشت خنجر میزنیم. به نظر خوب نمیآید.”
این توافق میتواند تلاش برخی از گروگانها برای دریافت غرامت از ایران را نیز تحت شعاع قرار دهد. این توافق ۴.۲ میلیارد دلار از داراییها مسدود شده ایران را آزاد میکند. احتمالا برداشت از این داراییهای مسدود شده، در صورت برنده شدن در رای دادگاه مشکلتر خواهد بود.
منبع: کلگری هرالد - 26 نوامبر 2013