امیدمعماریان
فردا یک زن و مرد در ساعت 9 صبح روبه روی بهشت زهرای تاکستان سنگسار می شوند. شادی صدر وکیل، فعال جنبش زنان واز اعضای کمپین قانون بی سنگسار درگفت وگو با “روز” درخصوص تلاش های انجام شده برای توقف سنگساراین دونفر، طی آخرین ساعاتی که به اجرای حکم مانده سخن گفته است. صدرکه با همراهی جمعی دیگر از فعالان اجتماعی، طی ماه های گذشته تلاش زیادی برای متوقف کردن احکامی از این دست، تجدیددادگاه متهمان و متقاعد کردن مسئولان برای حذف سنگسار ازقوانین کیفری داشته است، می گوید:” حتی نظررییس قوه قضاییه هم برای برگشت دادن احکام قضات نافذ نیست.”
به نوشته سایت میدان شورای تامین استان مجوز اجرای حکم این سنگسار را در ملاء عام صادر کرده است:” قاضی شعبه یکم دادگاه جزایی تاکستان که حکم رجم را صادر کرده، خود در محل اجرای حکم حضور خواهد یافت و اولین سنگ را خواهد زد. قرار بوده این حکم روز یکشنبه 26 خرداد اجرا شود که شورای تامین استان اجرای آن را به 5 شنبه 31 خرداد موکول کرده است. مکرمه ابراهیمی، 43 ساله، 11 سال است که به همراه مردی که از او یک فرزند دارد در زندان چوبین قزوین در انتظار اجرای حکم سنگسار به سر می برد.” یک منبع مطلع با تایید خبر اجرای حکم سنگسار در تاکستان به خبرنگار میدان گفته است “حتی گودالی را که قرار است حکم در آن اجرا بشود در بهشت زهرا کنده اند.”
روز: آیا طی سالهای گذشته، حکم سنگسار اجراشده است؟
صدر: بله، حداقل در یک مورد در مشهد مطمئنیم که یک زن و یک مرد در روز 17 اردیبهشت 1385 در بهشت رضای مشهد سنگسار شده اند.
روز: آماری وجود دارد که درسال چند حکم سنگسار صادروچند حکم اجرا می شود؟
صدر: متاسفانه هیچ آماری وجود ندارد. اما اخیرا چندین مورد از احکامی که حتی دستور آقای شاهرودی را داشته در رسیدگی مجدد یا رجم در کمیسیون عفو و بخشودگی رد شده و مثل همین حکم مکرمه آماده اجرا است. به نظرم دیگر دستورات رییس قوه قضاییه هم تاثیری در این زمینه ندارد.
روز: آیا آقای شاهرودی حکم داده بود که مکرمه سنگسارنشود؟
صدر: نه، اصلا. اما در مورد کبری نجار، او پرونده را برای صدور دستور عفو به کمیسیون عفو و بخشودگی فرستاد،اما آنها عفو را نپذیرفتند و البته اختیار این کار را دارند.
روز: مگر نظر آیت الله شاهرودی به عنوان رییس قوه قضاییه ومتجهد عادل وآگاه براحکام دیگر قوه قضاییه نافذ نیست؟
صدر: نه. مشکل این است که این درد با مسکن های موضعی و مقطعی درمان نمی شود. تنها چیزی که می تواند این وضعیت ناامید کننده را تغییر بدهد عوض شدن قانون و حذف سنگسار از قانون است. چیزی که ما از ابتدا خواسته بودیم. از نظر حقوقی قضات مستقلند و تنها تکلیفی که دارند اجرای قانون است سنگسار هم در قانون است و حتی آیین نامه مفصلی برای اجرای آن داریم که اتفاقا در دوره آقای شاهرودی به تصویب رسیده.
روز: چه مانعی برای برداشتن قانون سنگسار وجود دارد؟ با توجه به اینکه عملا پیامدهای اجتماعی، سیاسی وانسانی پیچیده ای را به همراه خود دارد؟
صدر: به نظرم مهمترین مانع، تسلط دیدگاههای متحجرانه در این زمینه و انسداد و تصلبی است که در ساختار قانونگذاری ایران وجود دارد و البته مقاومت شدیدی که احتمالا بدنه سنتی قدرت در مقابل حذف سنگسار از قانون نشان خواهد داد
روز: چه تلاش هایی برای متوقف کردن حکم مکرمه انجام شده است؟
صدر: تنها کاری که ما توانستیم انجام بدهیم رسانه ای کردن قضیه بوده است. برای اینکه بسیار دیر خبردار شدیم
امروز عصر(سه شنبه عصر). کمتر از 48 ساعت مانده به اجرای حکم. تا فردا ببینیم چه اتفاقی می افتد.
روز: آیا مسئولین عالی رتبه قضایی که برخی ازاحکام سنگسار را متوقف کرده اند موافق اجرای حکم هستند؟
صدر: این را باید از خودشان بپرسید. ولی به نظر می رسد موافقت یا مخالفت آنها فرقی به حال زنهای سنگساری ندارد. اینها نشسته اند در پایتخت و می گویند ما مخالفیم یا تکذیب می کنند اما در شهرستانها دیگران دارند بدون توجه به این حرفها کار خودشان را می کنند.
روز: چرا دیرخبردارشدید؟ مگر افراد یاد شده وکیل ندارند واین حکم زودتر اعلام نشده بود؟ با توجه به اینکه انها 11 سال درزندان بوده اند؟
صدر: تا جایی که ما متوجه شدیم وکیل مکرمه تسخیری بوده چون پول نداشته که وکیل استخدام کند و متاسفانه این آقای وکیل هیچ تلاشی برای اعلام این قضیه نکرده و نمی کند. و البته این ایراد به سیستم وکالت تسخیری وارد است که وکلا را مجبور می کنند وکالت افراد فقیر را بپذیرند بی آنکه علاقه یا انگیزه ای داشته باشند. در مورد مشهد هم زنی که سنگسار شد گفته بود حتی یک بار وکیل تسخیری اش به ملاقاتش در زندان نرفته است!
روز: با توجه به وضعیت وکیل وی، چرا یازده سال درزندان بوده است؟
صدر: این زمان برای پرونده های رجم اصلا غیر عادی نیست. چون پرونده بارها و بارها می رود کمیسیون عفو و بخشودگی و در مراجع مختلف رسیدگی می شود. این طولانی شدن رسیدگی ربطی به وکیل وی ندارد.
روز: به چه چیزهایی بستگی دارد؟
صدر: مربوط می شود به نظام قضایی ایران و طولانی بودن رسیدگی ها و البته خود کمیسیون عفو و بخشودگی هم جایی است که پرونده ها بیشتر از یک سال در آن می مانند تا رسیدگی شوند.
روز: آیا حکم سنگسار نیزمانند حکم اعدام نیازمند تنفیذ رییس قوه قضاییه است؟
صدر: حکم سنگسار نیازی به تنفیذ رییس قوه قضاییه ندارد. با این همه امیدوارم حالا که تمام راه حلهای حقوقی به بن بست خورده خود مقامات ارشد قوه قضاییه فکری برای این داستان بکنند که نه فقط این حکم پنجشنبه اجرا نشود بلکه به شکلی اساسی یک رسیدگی منصفانه با حضور وکیل انتخابی انجام شود
روز: حتی اگر وکیل هم انتخابی باشد با وجود قانون سنگسار، به هرحال قضات می توانند حکم رجم بدهند؟
صدر: بله البته. منتها فرقش این است که در خیلی از موارد یک دفاع خوب می تواند مجازات سنگسار را در همان مراحل آغازین منتفی کند
روز: آیا کسانی برای صحبت با قاضی پرونده ویا مسئولین قوه قضاییه درحال حاضرفعالیت می کنند؟
صدر: گروهی از وکلا در حال نوشتن نامه ای به شاهرودی هستند که البته باید فردا صبح به دست رییس قوه قضاییه برسد وگرنه خیلی دیر خواهد بود. اما من شخصا فکر می کنم تنها راهی که در این زمان کم موثر است آگاهی رسانی به افکار عمومی از طریق رسانه هاست. این می تواند واقعیت اتفاقی را که دارد می افتد
عریان و از وقوع آن جلوگیری کند.
روز: تلاش های دیگر شما برای متوقف کردن احکام سنگسار چقدر با موفقیت روبرو بوده است؟
صدر: خب کمپین قانون بی سنگسار موفقیتهایی داشته که نمی شود در موردش بی تفاوت بود. حداقل دو زن به طور کامل از این مجازات رهیده اند و الان آزاد شده اند و برائت گرفته اند. یک مورد را موفق شده ایم که دادگاه دوباره برایش بگذارند و چند مورد هم اجرای مجازات متوقف شده.
-برای دریافت اطلاعات بیشتر درخصوص “ آیین نامه نحوه اجرای احکام قصاص، رجم، قتل، صلب، اعدام و شلاق” می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید: