دیوید سانگر
دیک چنی معاون رئیس جمهوری آمریکا ازعرشه یک ناو هواپیمابر آمریکایی در 150 مایلی خارج از آبهای ساحلی ایران، به ایران هشدار داد که آمریکا آماده است از قدرت دریایی خود استفاده کند تا مانع اختلال ایران در مسیرهای نفتی و یا “دستیابی این کشور به تسلیحات اتمی و سلطه بر منطقه خاورمیانه” شود.
سخنرانی پرآوازه ترین عنصر جنگ طلب دولت بوش در منطقه ای بسیار نزدیک به آب های ساحلی ایران از هشدارهای آشکار وی به ایران حکایت دارد. این سخنرانی درست یک هفته پس از مذاکره کوتاه و بی نتیجه کاندولیزا رایس با وزیر امور خارجه ایران صورت می گیرد. برخی از ناظران سیاسی این مذاکره را گامی به سوی سیاست نزدیکی مجدد آمریکا به ایران برشمرده اند، در حالی که برخی از اعضای دولت بوش با این سیاست مخالفند.
بنظر می رسد هشدارهای تند دیک چنی بخشی از مبارزه دوگانه دولت بوش برای تحت فشار گذاشتن ایران از یک سو و از سوی دیگر باز گذاشتن درهای مذاکره باشد. حدوداًً سال گذشته بود که آمریکا اعلام کرد به شرط آنکه ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف کندف با این کشور مذاکره خواهد کرد. لازم به ذکر است که دیک چنی هیچگونه نقش مهمی در اتخاذ این تصمیم گیری ایفا نکرده است.
به گفته مقامات ارشد آمریکا، سخنرانی دیک چنی در دولت بوش مورد بحث قرار نگرفته و یک دیپلمات بلندپایه آمریکایی گفته است: “دیک چنی هنوز تاحدی طبق قوانین خودش عمل می کند.” این سخنرانی یادآور سخنرانی وی در اوت سال 2002 در مورد عراق است. وی در این سخنرانی مخالفت خود را با اعزام مجدد بازرسان تسلیحاتی به عراق اعلام و بدین ترتیب شکاف موجود در میان دولت بوش بر سر چگونگی برخورد با صدام حسین را آشکار کرد.
اما شرایط ایران کاملاً متفاوت است. به گفته مقامات آمریکا، شمار بسیار زیادی از نظامیان آمریکایی در عراق گرفتار شده اند و ایران قدرت آن را دارد که در عراق و بازارهای نفتی اغتشاش و ناامنی ایجاد کند. این در حالی است که حمله به تأسیسات هسته ای ایران نیز ریسک بزرگی در بر دارد.
یک مقام بلندپایه وزارت امور خارجه آمریکا روز گذشته در همین ارتباط اظهار داشت: “موضوع، موضوع قدرت نمایی و ارعاب است. و چه کسی بهتر (از دیک چنی) می تواند این کار را انجام دهد؟” به گفته مقامات بلندپایه آمریکا، دستور سال گذشته جرج بوش مبنی بر اعزام دو ناو هواپیمابر به خلیج فارس بخشی از تلاش وی برای بدست آوردن اهرمی برای مذاکره بود. در همان زمان نیروی نظامی آمریکا شماری از ایرانیان حاضر در خاک عراق را دستگیر کرد که برخی از آنها همچنان در اسارت به سر می برند. مقامات آمریکایی نیز با امید به از بین بردن تلاش های ایران برای به چرخش درآوردن مجدد درآمدهای نفتی، بانک ها و شرکت های اروپایی را تحت فشار گذاشته اند تا با ایران وارد معامله نشوند.
چنی در سخنرانی روز گذشته در خصوص نفت و محموله های نفتی اظهار داشت: “با حضور دو گروه ضربت مستقر در ناوهای هواپیمابر در خلیج فارس، ما پیام های آشکاری را به طور یکسان به دوستان و دشمنان ارسال می کنیم. ما خطوط دریایی را باز نگه خواهیم داشت. در مخالفت با افراط گرایی و تهدیدهای استراتژیک در کنار دوستانمان خواهیم ایستاد. حملات به نیروهای خودمان را خنثی خواهیم کرد. برای آنهایی که در رنجند، آسایش به ارمغان خواهیم آورد، دشمنان آزادی را مجازات خواهیم کرد و در کنار دیگران خواهیم ایستاد تا مانع از دستیابی ایران به تسلیحات اتمی و سلطه این کشور بر این منطقه شویم.”
برخی از کارشناسان مسائل ایران در مورد اینکه آیا تهدیدهای صورت گرفته از سوی مقامات دولت بوش به حل مسئله ایران کمک خواهد کرد، یا به آن لطمه خواهد زد، ابراز تردید کرده اند. ری تکیه کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی آمریکا می گوید: “مشکل سیاست دوگانه دولت بوش این است که سیآست اول، اعمال فشار، تحریم و استقرار نیروهای دریایی می تواند نتایج سیاست دوم یعنی نزدیکی به ایران را تضعیف کند. در تهران کسانی هستند که به چنی بر روی ناو هواپیمابر نگاه می کنند و می گویند پس هرچه رایس پیشنهاد می کند، حقیقی نیست. اینجاست که ما تلاش می کنیم آنچه را که تاکنون نتوانستیم از طریق اعمال فشار بدست آوریم، از طریق مذاکره بدست آوریم.”
منبع: نیویورک تایمز